Jednakowa stawka podatku od garażu niezależnie od formy jego własności

[piotrusb]

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 18 października 2023 r., sygn. akt SK 23/19.

Trybunał Konstytucyjny wydał orzeczenie niezwykle istotne dla tysięcy właścicieli miejsc postojowych w garażach podziemnych. Zgodnie z wyrokiem zróżnicowanie stawek podatku od nieruchomości od garaży, w zależności od tego, czy stanowią one odrębny, wydzielony prawnie lokal, czy też są częścią nieruchomości wspólnej, jest niezgodne z Konstytucją. Orzeczenie TK zapadło w rezultacie skargi konstytucyjnej właścicieli, którzy kupili mieszkanie z miejscem postojowym w garażu wielostanowiskowym w tym samym budynku. Garaż ten został wyodrębniony jako samodzielny lokal niemieszkalny, dla którego prowadzona była oddzielna księga wieczysta. W związku z tym małżonkom naliczono podatek od nieruchomości za garaż, którego byli współwłaścicielami, według stawek dla budynków pozostałych, czyli innych niż budynki mieszkalne. Oznaczało to ustalenie daniny według ponad dziesięciokrotnie wyższej stawki niż stosowana dla miejsc postojowych mających jedną księgę z mieszkaniem. Podatnicy spór podatkowy z fiskusem w sądach administracyjnych prawomocnie przegrali, ale wnieśli skargę do Trybunału. TK zaś orzekł, iż:

Przepisy art. 1a ust. 1 pkt 1 w związku z art. 2 ust. 1 pkt 2, w związku z art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a i e ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 70):
– w zakresie, w jakim umożliwiają, na potrzeby podatku od nieruchomości, uznanie wyodrębnionego garażu znajdującego się w budynku mieszkalnym, za część budynku o odmiennym niż mieszkalny charakterze, są niezgodne z zasadą szczególnej określoności regulacji daninowych wywodzoną z art. 84 w związku z art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
– w zakresie, w jakim uzależniają zastosowanie odpowiednich stawek podatku od nieruchomości do znajdującego się w budynku mieszkalnym garażu od jego wyodrębnienia lub niewyodrębnienia jako przedmiotu odrębnej własności, przez co do znajdującego się w budynku mieszkalnym garażu wielostanowiskowego stanowiącego przedmiot odrębnej własności zastosowanie ma stawka określona w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. e ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, a nie stawka określona w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a tej ustawy, są niezgodne z art. 32 ust. 1 w związku z art. 64 ust. 2 i art. 84 Konstytucji.

TK zaznaczył, że sporne przepisy były kluczowym elementem analizy Naczelnego Sądu Administracyjnego w uchwale składu siedmiu sędziów z 27 lutego 2012 r. (sygn. akt II FPS 4/11), z której wynika, że garaż może stanowić pomieszczenie przynależne do mieszkania albo odrębną własność lokalową, co decyduje o opodatkowaniu odpowiednią stawką podatku od nieruchomości. W uchwale tej NSA podkreślił, że przy opodatkowaniu garaży różnymi stawkami, w zależności od ich formy prawnej, podnoszony jest zarzut naruszenia konstytucyjnej zasady równości wobec prawa i jak zauważył Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 4 listopada 2011 r. (sygn. akt III SA/Wa 509/11) nieuzasadnione i niesprawiedliwe jest, aby właściciel domu o powierzchni 300 m² płacił niższą stawkę za znajdujący się w bryle domu jednorodzinnego garaż, niż właściciel lokalu mieszkalnego np. o powierzchni 40 m², który jest jednocześnie właścicielem garażu stanowiącego odrębną własność lokalową w budynku mieszkalnym wielorodzinnym. NSA podkreślił jednak, iż w Polsce nie obowiązuje system podatku od nieruchomości, który w przypadku opodatkowania budynków lub ich części uzależnia wysokość podatku od ich wartości. W związku z tym pomimo, że podatek od nieruchomości zalicza się do grupy podatków od posiadania majątku, to jego wysokość nie jest uzależniona bezpośrednio od jego wartości, a od wykorzystywania go na określone cele (mieszkalne, do działalności gospodarczej, pozostałe). W związku z powyższym, NSA nie stwierdził, aby zróżnicowanie stawek podatku od garaży w zależności od tego, czy są one lokalem stanowiącym odrębną własność, a w konsekwencji odrębny przedmiot opodatkowania, czy stanowią jedynie przynależność lokalu mieszkalnego, stanowiło naruszenie konstytucyjnej zasady równości wobec prawa wyrażonej w art. 32 Konstytucji RP. Niemniej, jak przypomniał Trybunał Konstytucyjny, NSA stwierdził także, że ustawa o podatkach i opłatach lokalnych jest obarczona mankamentami legislacyjnymi oraz, że wynikający z niej rezultat opodatkowania oparty jest na wątpliwych przesłankach konstytucyjnych.

Trybunał podzielił to zdanie i za nieuprawnioną uznał sytuację, w której części budynków ze względu na ich wyodrębnienie prawne traktowano by inaczej, tj. gorzej w sensie podatkowym od lokali, które są wyodrębnione tylko fizycznie, a nie prawnie i także stanowią część budynku mieszkalnego. Trybunał podkreślił też, iż obecnie miejsce postojowe w garażu podziemnym, podobnie jak piwnica, strych czy komórka, stanowi standardowy element mieszkania. Dlatego, w ocenie TK, miejsca postojowe w garażu podziemnym powinny podlegać klasyfikacji według stawek przewidzianych dla budynków mieszkalnych, bo zaspokajają podstawowe potrzeby bytowe ludzi, choć ze swej istoty nie służą do mieszkania. Trybunał dał ustawodawcy czas na zmianę niekonstytucyjnych przepisów, które stracą moc obowiązującą z upływem 31 grudnia 2024 r. Zdanie odrębne do wyroku zgłosił jeden z pięciu sędziów orzekających – Jarosław Wyrembak.

https://trybunal.gov.pl/postepowanie-i- ... -wlasnosci

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 18 października 2023 r., sygn. akt SK 23/19

[irenalo]

A z tymi, co mają garaż wolnostojący położony poza budynkiem i na osobnej działce opisaną własną KW?

[piotrusb]

Tych wyrok TK nie dotyczy. Zostają z wyższą stawką.

TK zajmował się tylko nierównością wobec prawa współwłaścicieli hal garażowych położonych w obrębie budynku mieszkalnego, w zależności od stanu prawnego takiej hali.

[irenalo]

I oczywiście to jest "sprawieliwe"?

[piotrusb]

No cóż, lepszy rydz niż nic.

Poza tym skarga konstytucyjna dotyczyła konkretnej sytuacji małżeństwa, które było współwłaścicielem hali garażowej we wspólnocie i tylko taką sytuację TK rozpatrywał.

Więcej będziemy wiedzieć, gdy zostanie opublikowane uzasadnienie.