Wspólnota przymusowym VAT-owcem?
Wspólnota przymusowym VAT-owcem?
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 marca 2009 r., sygn. akt I FSK 88/08
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie:
Przewodniczący Sędzia NSA Barbara Wasilewska,
Sędzia NSA Marek Kołaczek (sprawozdawca),
Sędzia NSA (del.) Grażyna Jarmasz,
Protokolant Marek Kleszczyński,
po rozpoznaniu w dniu 4 marca 2009 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Z. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 2 października 2007 r. sygn. akt I SA/Go 68/07 w sprawie ze skargi Wspólnoty Mieszkaniowej przy ulicy B. w Z. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Z. z dnia 6 grudnia 2006 r. w przedmiocie interpretacji co do zakresu i zastosowania prawa podatkowego w podatku od towarów i usług oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 2 października 2007 r., sygn. akt I SA/Go 68/07, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uchylił zaskarżoną decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Z. z dnia 6 grudnia 2006 r. w przedmiocie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego.
W uzasadnieniu tego wyroku wyjaśniono, że Dyrektor Izby Skarbowej w Z. decyzją z dnia 6 grudnia 2006 r. odmówił zmiany zaskarżonego postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego w przedmiocie interpretacji co do stosowania prawa podatkowego. W wymienionym postanowieniu Naczelnik Urzędu Skarbowego uznał stanowisko zaprezentowane przez wnioskodawcę - Wspólnotę Mieszkaniową - za nieprawidłowe. Wspólnota Mieszkaniowa uważała, że na płacone przez współwłaścicieli zaliczki na utrzymanie części wspólnych, jak i na utrzymanie poszczególnych lokali (za dostawę różnych mediów) może jako podatnik VAT wystawiać faktury VAT na rzecz współwłaścicieli.
Naczelnik Urzędu Skarbowego wskazał na zasady funkcjonowania wspólnoty mieszkaniowej wynikające z przepisów ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali. Podał, że zgodnie z tą ustawą właściciel ponosi wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu, a także uczestniczy w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej (obejmującej jedynie grunt oraz część budynku i urządzenia niesłużące wyłącznie właścicielom lokali - np. klatki schodowe, parkingi, instalacje energetyczne, itd.). Organ przytoczył, co zgodnie z art. 14 ustawy o własności lokali, zalicza się do kosztów zarządu nieruchomością wspólną . Wskazał też, że w drugim rodzaju wydatków ponoszonych przez właścicieli lokali - związanych z utrzymaniem ich własnych lokali, główny składnik stanowią koszty energii cieplnej, wody oraz wywozu nieczystości. Zarząd wspólnoty w zakresie dostawy energii cieplnej i wody do poszczególnych lokali bądź części wspólnej nieruchomości zawiera umowy z ich dostawcami. Według organu wspólnota (więc jej członkowie) są "nabywcami mediów, które pokrywane są z zaliczek pobieranych od członków wspólnoty", zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o własności lokali, a kwoty wpłacane przez członków wspólnoty na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną, jak i poszczególnych wyodrębnionych lokali "stanowią partycypację w kosztach wspólnoty przez jej członków".
Przechodząc na grunt ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), Naczelnik Urzędu Skarbowego wskazał, że czynności zwykłego zarządu oraz pobieranie zaliczek od członków Wspólnoty na poczet utrzymania i eksploatacji nieruchomości wspólnej nie mieszczą się w ramach regulacji ustawy o podatku od towarów i usług, a tym samym nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem. Wspólnota nie powinna wystawiać faktur VAT na rzecz członków wspólnoty z powyższego tytułu. Organ przyjął, że są to rozliczenia wewnątrz wspólnoty, nie występuje wówczas obrót w rozumieniu art. 29 ustawy o VAT; tym samym nie można mówić o odsprzedaży mediów i konieczności wystawiania faktury VAT dla udokumentowania takich czynności.
Naczelnik Urzędu Skarbowego wyraził też pogląd, że wspólnota mieszkaniowa w zakresie czynności zarządzania nieruchomością wspólną i pobierania zaliczek od członków wspólnoty z tytułu dostawy mediów do poszczególnych lokali nie jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT; tym samym nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług w tym zakresie. Zdaniem organu wspólnota wyłącznie wtedy, gdy dokonuje czynności na rzecz osób trzecich (niewchodzących w jej skład), np. gdy wynajmuje lokale, udostępnia ściany budynku na reklamy - może być traktowana jako samodzielny podatnik VAT, zaliczany do innych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej. Wówczas jest to działalność gospodarcza, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług oraz dokumentowana jest fakturami VAT na zasadach ogólnych.
Dyrektor Izby Skarbowej, po rozpatrzeniu zażalenia Strony, odmówił zmiany zaskarżonego postanowienia.
Po rozpatrzeniu skargi Skarżącej na powyższą decyzję organu II instancji, Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że skarga ta zasługuje na uwzględnienie.
Sąd uznał, że interpretacja zawarta w zaskarżonej decyzji jest poprawna merytorycznie we wskazaniu, że uiszczanie przez członków Wspólnoty bieżących opłat (zaliczek) na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną nie jest objęte przepisami ustawy o podatku od towarów i usług, nie ma zatem podstaw, żeby Wspólnota Mieszkaniowa wystawiała faktury VAT dokumentujące wpłatę zaliczek, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o własności lokali. Natomiast w odniesieniu do wydatków, o których mowa w art. 13 ust. 1 ustawy o własności lokali, związanych z utrzymaniem poszczególnych lokali, ponoszonych m.in. z tytułu zakupu mediów do tych lokali, Sąd stwierdził, że interpretacja dokonana w niniejszej sprawie przez organy podatkowe narusza prawo, w szczególności przepisy art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 15 ust. 1 i 2, art. 29, art. 88 ust. 3a pkt 2, art. 106 ust. 1 ustawy o VAT. Zdaniem Sądu, do tego rodzaju transakcji znajdują zastosowanie przepisy o podatku od towarów i usług.
Uzasadniając swe stanowisko Sąd I instancji stwierdził, że w przypadku wydatków ponoszonych przez właściciela - związanych z utrzymaniem jego lokalu - najczęściej chodzić będzie o tzw. media (np. energia cieplna , woda) Zarząd Wspólnoty , a w niniejszej sprawie Zarządca Wspólnoty, w zakresie dostawy mediów do poszczególnych lokali występuje jako pośrednik między dostawcami a odbiorcami - właścicielami lokali. Środki uiszczone z tytułu wpłat dokonanych przez właścicieli poszczególnych lokali na utrzymanie tych lokali (zapłata za media) nie są zaliczkami w rozumieniu art. 15 ust.1 ustawy o własności lokali. W tym znaczeniu wydatki ponoszone przez właścicieli lokali na zakup mediów do ich lokali nie są "partycypacją w kosztach Wspólnoty Mieszkaniowej przez jej członków" , jak przyjęły organy podatkowe w interpretacji udzielonej skarżącej. Powstające tą drogą stosunki nie mają charakteru "rozliczeń wewnątrz Wspólnoty", zakup mediów do poszczególnych lokali (rozliczany według rzeczywistych kosztów ), nie może być traktowany , jak przyjęto w zaskarżonej decyzji, jako czynność na rzecz samych siebie, niepodlegająca regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług (art. 5 ust. 1). Wspólnota w tym zakresie działa jako pośrednik, nie kupuje tych mediów dla siebie, lecz działa w istocie w imieniu właścicieli; nawet jeżeli zawiera umowę we własnym imieniu, to w odpowiedniej części jest ona zawarta na rzecz właścicieli. Wspólnota tylko pośredniczy w zakupie mediów i rozliczając ten zakup na poszczególne lokale w rzeczywistości dokonuje odsprzedaży. Taka odsprzedaż mediów właścicielom lokali stanowić będzie przedmiot opodatkowania VAT jako świadczenie usług. W tym też zakresie wystawiane mogą być przez Wspólnotę faktury VAT, dokumentujące świadczenie usług na rzecz właścicieli (refakturowanie zakupionych przez Wspólnotę mediów na właściciela ). W taki oto sposób właściciel ponosić będzie wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu , do czego jest zobowiązany na mocy art. 13 ust. 1 ustawy o własności lokali.
Wobec łącznego ujęcia w dokonanej interpretacji podatkowej zaliczek na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną oraz zakupu mediów, uwzględniając skargę Sąd uchylił zaskarżoną decyzję w całości, mimo że przyjął merytoryczną poprawność interpretacji odnośnie zaliczek.
Pismem z dnia 28 listopada 2007 r. Dyrektor Izby Skarbowej wniósł skargę kasacyjną na powyższy wyrok sądu I instancji, w której zarzucił:
1. naruszenie przepisów o postępowaniu w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy w rozumieniu art. 174 pkt. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej - P.p.s.a.), to jest art. 141 § 4 tej ustawy przez dokonanie i przedstawienie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku sprzecznych z istniejącym w sprawie stanem faktycznym ustaleń, że Zarząd Wspólnoty w zakresie dostawy mediów do poszczególnych lokali występuje "jako pośrednik między dostawcami a odbiorcami - właścicielami lokali", co spowodowało błędne przyjęcie przez Sąd, że w tym zakresie dokonana przez organy podatkowe interpretacja narusza prawo, w szczególności przepisy art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 15 ust. 1 i 2, art. 29, art.88 ust. 3a pkt 2, art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 11- marca 2004 r. o podatku od towarów i usług,
2. naruszenie przepisów prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w rozumieniu art. 174 pkt. 2 P.p.s.a., tj. art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 15 ust. 1 i 2, art. 29, art. 88 ust. 3 pkt 2, art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług polegające na uznaniu, że co do wydatków poniesionych przez Wspólnotę Mieszkaniową, a związanych z utrzymaniem poszczególnych lokali ponoszonych z tytułu zakupu mediów do tych lokali, w dokonanej przez organy podatkowe interpretacji naruszono prawo, w szczególności przepisy art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 15 ust. 1 i 2, art. 29, art. 88 ust. 3a pkt 2, art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług,
3. naruszenie przepisów postępowania w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy w rozumieniu art. 174 pkt 2 P.p.s.a. poprzez orzeczenie o kosztach postępowania sądowego na podstawie art. 200 cytowanej ustawy, chociaż zachodziły ustawowe przesłanki do zastosowania art. 206 P.p.s.a.
Mając na uwadze powyższe, Dyrektor Izby Skarbowej wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gorzowie Wlkp., a także o zasądzenie na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej kosztów postępowania kasacyjnego wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skargę kasacyjną z braku uzasadnionych podstaw należało oddalić.
Za nieuzasadnione uznać należy przede wszystkim zarzuty skargi kasacyjnej, oparte na art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz.1270 ze zm., zwana dalej p.p.s.a.), sformułowane jako: " ... naruszenie przepisów o postępowaniu w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy w rozumieniu art. 174 pkt. 2 p.p.s.a., to jest art. 141 § 4 tej ustawy przez dokonanie i przedstawienie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku sprzecznych z istniejącym w sprawie stanem faktycznym ustaleń, że Zarząd Wspólnoty w zakresie dostawy mediów do poszczególnych lokali występuje "jako pośrednik między dostawcami a odbiorcami - właścicielami lokali", co spowodowało błędne przyjęcie przez Sąd, że w tym zakresie dokonana przez organy podatkowe interpretacja narusza prawo, w szczególności przepisy art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 15 ust. 1 i 2, art. 29, art.88 ust. 3a pkt 2, art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 11- marca 2004 r. o podatku od towarów i usług".
W kontekście tak sformułowanego zarzutu należy w pierwszym rzędzie wskazać, że samo wskazanie jako naruszonych przepisów postępowania nie stanowi o istnieniu usprawiedliwionej podstawy kasacyjnej. W ogólnie sformułowanym zarzucie skarżący twierdzi, że naruszenie przepisów postępowania (które dalej są indywidualnie wskazane) miało istotny wpływ na wynik sprawy. Tymczasem dla uznania za usprawiedliwioną podstawy kasacyjnej z art. 174 pkt 2 p.p.s.a. nie wystarcza samo wykazanie naruszenia przepisów postępowania, ale nadto wymagane jest, aby skarżący wykazał, że następstwa stwierdzonych wadliwości postępowania były tego rodzaju lub skali, iż kształtowały one lub współkształtowały treść kwestionowanego w sprawie orzeczenia (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 1996 r., III CKN 14/96, OSP 1997/3/65; postanowienie SN z dnia 10 lutego 1997 r., I CKN 57/96, OSNC 1997/7-8/82; postanowienie SN z dnia 12 czerwca 1997 r., III CKN 91/97 - niepubl. wyrok SN z dnia 24 kwietnia 2003 r., I CKN 317/01 (niepubl).
W rozpoznawanej skardze kasacyjnej brak jest jakiejkolwiek próby wskazania skutków dla skarżonego wyroku naruszenia prawa procesowego.
Po drugie, sąd administracyjny orzeka w zasadzie na podstawie materiału faktycznego i dowodowego zgromadzonego w postępowaniu przed właściwymi organami (w tym wypadku organami podatkowymi). W postępowaniu sądowoadministracyjnym nie dokonuje się ponownego ustalenia stanu faktycznego sprawy administracyjnej, lecz jedynie ocenia, czy organy administracji ustaliły ten stan zgodnie z regułami obowiązującymi w postępowaniu administracyjnym i następnie czy prawidłowo zastosowały przepisy prawa materialnego odpowiadające poczynionym ustaleniom. Wynika to wprost z istoty postępowania sądowoadministracyjnego, opartego na kontroli legalności (zgodności z prawem) działania administracji publicznej. Natomiast w sprawie niniejszej - dotyczącej pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego - zarówno organy podatkowe jak Sąd I instancji nie ustalają stanu faktycznego, lecz orzekają na podstawie stanu faktycznego przestawionego przez stronę we wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji. Z art. 14a § 2 Ordynacji podatkowej wynika, że wnioskodawca obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego oraz własnego stanowiska w sprawie. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, stan faktyczny przedstawiony zostanie wyczerpująco wtedy, gdy zawierał będzie wszystkie niezbędne elementy, które pozwolą na jego przyporządkowanie do określonych norm prawa podatkowego. W sprawie, której przedmiotem było udzielenie pisemnej interpretacji prawa podatkowego zarówno organy podatkowe jak i Sąd pierwszej instancji mają obowiązek odnosić się do stanu faktycznego przedstawionego przez stronę.
W konsekwencji pozbawiony podstaw jest jakichkolwiek podstaw zarzut naruszenia art. 141 § 4 tej ustawy przez dokonanie i przedstawienie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku sprzecznych ustaleń z istniejącym w sprawie stanem faktycznym, zwłaszcza, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera wszystkie elementy wymienione w tym przepisie i odnosi się do stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę.
Na uwzględnienie nie zasługiwał także zarzut naruszenia przepisów postępowania opisany w punkcie trzecim, a dotyczący naruszenia przez Sąd I instancji art. 200 p.p.s.a. Wskazany przepis stanowi, że: "W razie uwzględnienia skargi przez sąd pierwszej instancji przysługuje skarżącemu od organu, który wydał zaskarżony akt lub podjął zaskarżoną czynność albo dopuścił się bezczynności, zwrot kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia praw". Sąd I instancji wskazał, że wobec łącznego ujęcia w dokonanej interpretacji podatkowej zaliczek na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną oraz zakupu mediów, uwzględniając skargę Sąd uchylił zaskarżoną decyzję w całości, mimo że przyjął merytoryczną poprawność interpretacji odnośnie zaliczek. Zatem wbrew zarzutom skargi kasacyjnej brak było podstaw do zastosowania art. 206 p.p.s.a., bowiem przepis ten umożliwia w uzasadnionych przypadkach zasądzić na rzecz skarżącego od organu tylko część kosztów, w razie częściowego uwzględnienia skargi, w szczególności jeżeli skarga została uwzględniona w części niewspółmiernej w stosunku do wartości przedmiotu sporu ustalonej w celu pobrania wpisu. W niniejszej sprawie skarga uwzględniona została natomiast w całości.
W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 15 ust. 1 i 2, art. 29, art. 88 ust. 3 pkt 2, art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług polegający na uznaniu, że co do wydatków poniesionych przez Wspólnotę Mieszkaniową, a związanych z utrzymaniem poszczególnych lokali ponoszonych z tytułu zakupu mediów do tych lokali, w dokonanej przez organy podatkowe interpretacji naruszono prawo, w szczególności przepisy art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 15 ust. 1 i 2, art. 29, art. 88 ust. 3a pkt 2, art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
Stanowisko sądu I instancji zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku należy w pełni zaakceptować. Należy zwrócić uwagę na okoliczność, że organ odwoławczy powyższy zarzut oparł na trzech tezach, mianowicie:
1. w rozliczeniach pomiędzy wspólnotą a właścicielami poszczególnych lokali nie występuje obrót w rozumieniu art. 29 ustawy o VAT; tym samym nie można mówić o odsprzedaży mediów i konieczności wystawiania faktury VAT dla udokumentowania takich czynności,
2. wspólnota mieszkaniowa w zakresie czynności zarządzania nieruchomością wspólną i pobierania zaliczek od członków wspólnoty z tytułu dostawy mediów do poszczególnych lokali nie jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT; tym samym nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług w tym zakresie.,
3. wspólnota wyłącznie wtedy, gdy dokonuje czynności na rzecz osób trzecich (niewchodzących w jej skład), np. gdy wynajmuje lokale, udostępnia ściany budynku na reklamy - może być traktowana jako samodzielny podatnik VAT, zaliczany do innych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej. Wówczas jest to działalność gospodarcza, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług oraz dokumentowana jest fakturami VAT na zasadach ogólnych.
Odnosząc się do tej argumentacji należy w punkcie wyjścia zauważyć, że we wniosku o udzielenie spornej interpretacji wspólnota wskazała, że jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT zaś wszyscy członkowie wspólnoty zajmują się m. in. wynajmem lokali użytkowych których są właścicielami, są również podatnikami VAT i dlatego chcą odliczać podatek naliczony za dostawę mediów do ich lokali.
Bezspornym jest, że w świetle przepisów ustawy o własności lokali, a w szczególności art. 13 ust. 1 tej ustawy rozróżniać należy dwa rodzaje obowiązków członków wspólnoty mieszkaniowej: jedne związane z nieruchomością wspólną i drugie, związane tylko z odrębną własnością lokalu. W zakresie obciążeń finansowych właściciela lokalu będącego członkiem wspólnoty należy z kolei wyróżnić dwie kategorie wydatków koszty zarządu związane z utrzymaniem nieruchomości wspólnej i wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu. Składniki pierwszej kategorii wydatków zostały przykładowo wymienione w art. 14 ustawy o własności lokali jako zasadnicze koszty obciążające właścicieli lokali w ramach wspólnoty. Są to przede wszystkim: 1) wydatki na remonty i bieżącą konserwację, 2) opłaty za dostawę energii elektrycznej i cieplnej, gazu i wody, w części dotyczącej nieruchomości wspólnej, oraz opłaty za antenę zbiorczą i windę, 3) ubezpieczenia, podatki i inne opłaty publicznoprawne, chyba że są pokrywane bezpośrednio przez właścicieli poszczególnych lokali, 4) wydatki na utrzymanie porządku i czystości, 5) wynagrodzenie członków zarządu lub zarządcy. To wyłącznie na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną właściciele, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, uiszczają zaliczki w formie bieżących opłat, których wysokość ustalana jest w drodze uchwały wspólnoty (art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy).
W przypadku wydatków ponoszonych przez właściciela - związanych z utrzymaniem jego lokalu - najczęściej chodzić będzie o tzw. media (np. energia cieplna , woda). Zarząd Wspólnoty, a w niniejszej sprawie Zarządca Wspólnoty, w zakresie dostawy mediów do poszczególnych lokali występuje w odmiennej roli, praktycznie jedynie jako pośrednik między dostawcami a odbiorcami - właścicielami lokali. Środki uiszczone z tytułu wpłat dokonanych przez właścicieli poszczególnych lokali na utrzymanie tych lokali (zapłata za media) nie są zaliczkami w rozumieniu art. 15 ust.1 ustawy o własności lokali. W tym znaczeniu wydatki ponoszone przez właścicieli lokali na zakup mediów do ich lokali nie są "partycypacją w kosztach Wspólnoty Mieszkaniowej przez jej członków". Decydującym kryterium dla takiego rozróżnienia jest odpowiedź na pytanie kto jest ostatecznym odbiorcą usług ? Oczywistym jest, że nabywcą finalnym towarów i usług świadczonych przez podmioty np. dostarczające wodę czy odprowadzające ścieki i służących zaspokajaniu indywidualnych potrzeb każdego z członków wspólnoty jest nie wspólnota, a każdy z jej członków z osobna. Mamy tu do czynienia z sytuacją, w jakiej wspólnota mieszkaniowa, od której jako od podatnika VAT dokonującego zakupu towarów i usług od podmiotu zewnętrznego (innego podatnika), każdy jej członek jako konsument, nabywa towar i usługę. Zatem zakup przez wspólnotę usług odprowadzania nieczystości, wywozu śmieci czy dostarczania wody i służących zaspokajaniu indywidualnych potrzeb każdego z członków wspólnoty powinien być refakturowany na członków wspólnoty ze wszystkimi konsekwencjami wynikającymi z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.
Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy podatnicy są obowiązani dokumentować sprzedaż wystawiając fakturę VAT nabywcom towarów i usług. Natomiast wspólnota nie może wystawiać faktur VAT dla najemców lokali użytkowych od ich właściciela, ponieważ w tym przypadku nabywcą usług od wspólnoty nie jest najemca tego lokalu, lecz jego właściciel.
W przypadku kosztów związanych z nieruchomością wspólną przez którą rozumie się jedynie grunt oraz część budynku i urządzenia, które nie służą do wyłącznego użytku właścicieli lokali kwoty te nie podlegają refakturowaniu.
Sąd I instancji słusznie przytoczył i zaaprobował pogląd wyrażany w piśmiennictwie, że: " ... Wspólnota nie kupuje mediów, które dostarczane są do lokali "dla siebie", lecz działa w imieniu właścicieli. Taki pogląd przyjęto dla potrzeb wykładni ustawy o własności lokali, taki też pogląd legł u podstaw rozwiązań w podatku dochodowym. Należy więc uznać, zgodnie z ustawą o własności lokali, że wspólnota tylko pośredniczy w zakupie mediów, "odsprzedając" je poszczególnym właścicielom i rozliczając się z nimi "po kosztach", a ponieważ odsprzedaż mediów jest świadczeniem usługi dla podatku VAT, wspólnota musi - na żądanie właściciela wystawić fakturę" (Stella Brzeszczyńska "Rozliczanie mediów we wspólnocie mieszkaniowej" Monitor Podatkowy 1/2007).
Podsumowując należy stwierdzić, że - wbrew twierdzeniom zawartym w skardze kasacyjnej - rozliczenia za dostarczane media do poszczególnych lokali (rozliczane według rzeczywistych kosztów ) nie mają charakteru "rozliczeń wewnątrz Wspólnoty" i nie mogą być traktowane jako czynność na rzecz samych siebie, niepodlegająca regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług (art. 5 ust. 1).
Na marginesie warto dodać, że do 1 grudnia 2008 r. ustawa z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług oraz przepisy wykonawcze do ustawy nie regulowały zagadnienia refakturowania kosztu usług obcych. Stąd też do dnia 1 stycznia 2007 r. należało posiłkować się przepisem art. 6 ust. 4 Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 roku w sprawie harmonizacji przepisów państw członkowskich, dotyczących podatków obrotowych - Wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa opodatkowania (77/388/EWG), a od 1 stycznia 2007 r. art. 28 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006r w sprawie wspólnego podatku od wartości dodanej, które stanowią iż: "w przypadku, gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że podatnik ten sam otrzymał i wyświadczył te usługi".
Jeżeli zatem Zarządca w imieniu własnym, ale na rachunek właścicieli lokali (Wspólnoty Mieszkaniowej) zawiera umowy w zakresie usług bieżącej konserwacji, napraw i remontów nieruchomości wspólnej oraz dostawy ciepłej wody i energii elektrycznej, przez co jak twierdzi staje się stroną tych umów i kontrahentem dostawców, a w konsekwencji nabywcą towarów i usług, uprawniony jest do rozliczenia z właścicielami lokali kosztów zakupu mediów i w/w usług w drodze tzw. refakturowania.
Od 1 grudnie 2008 kwestię tę normuje expressis verbis art. 30 ust. 3 ustawy o VAT, gdyż odnośnie lokali wyodrębnionych Wspólnota działa we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej (właściciela lokalu). W zakresie natomiast części wspólnych zasada powyższa nie powinna obowiązywać, gdyż działa w imieniu własnym, na rzecz swoją jako Wspólnoty.
Stąd też kierując się przedstawionymi wyżej względami Naczelny Sąd Administracyjny uznał, iż przedmiotowa skarga kasacyjna nie dostarcza uzasadnionych podstaw do uwzględnienia zawartych w niej żądań w związku z czym, działając na podstawie przepisów art. 184 powołanej wcześniej ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji.
---------------------------------------------------------------
Mój wstępny komentarz: To orzeczenie jest bardzo niebezpiecznym precedensem, bowiem organy skarbowe mogą w oparciu o ten wyrok żądać prowadzenia ewidencji podatku VAT za zakupione i refakturowane media praktycznie od każdej wspólnoty.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie:
Przewodniczący Sędzia NSA Barbara Wasilewska,
Sędzia NSA Marek Kołaczek (sprawozdawca),
Sędzia NSA (del.) Grażyna Jarmasz,
Protokolant Marek Kleszczyński,
po rozpoznaniu w dniu 4 marca 2009 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Z. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 2 października 2007 r. sygn. akt I SA/Go 68/07 w sprawie ze skargi Wspólnoty Mieszkaniowej przy ulicy B. w Z. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Z. z dnia 6 grudnia 2006 r. w przedmiocie interpretacji co do zakresu i zastosowania prawa podatkowego w podatku od towarów i usług oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 2 października 2007 r., sygn. akt I SA/Go 68/07, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uchylił zaskarżoną decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Z. z dnia 6 grudnia 2006 r. w przedmiocie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego.
W uzasadnieniu tego wyroku wyjaśniono, że Dyrektor Izby Skarbowej w Z. decyzją z dnia 6 grudnia 2006 r. odmówił zmiany zaskarżonego postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego w przedmiocie interpretacji co do stosowania prawa podatkowego. W wymienionym postanowieniu Naczelnik Urzędu Skarbowego uznał stanowisko zaprezentowane przez wnioskodawcę - Wspólnotę Mieszkaniową - za nieprawidłowe. Wspólnota Mieszkaniowa uważała, że na płacone przez współwłaścicieli zaliczki na utrzymanie części wspólnych, jak i na utrzymanie poszczególnych lokali (za dostawę różnych mediów) może jako podatnik VAT wystawiać faktury VAT na rzecz współwłaścicieli.
Naczelnik Urzędu Skarbowego wskazał na zasady funkcjonowania wspólnoty mieszkaniowej wynikające z przepisów ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali. Podał, że zgodnie z tą ustawą właściciel ponosi wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu, a także uczestniczy w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej (obejmującej jedynie grunt oraz część budynku i urządzenia niesłużące wyłącznie właścicielom lokali - np. klatki schodowe, parkingi, instalacje energetyczne, itd.). Organ przytoczył, co zgodnie z art. 14 ustawy o własności lokali, zalicza się do kosztów zarządu nieruchomością wspólną . Wskazał też, że w drugim rodzaju wydatków ponoszonych przez właścicieli lokali - związanych z utrzymaniem ich własnych lokali, główny składnik stanowią koszty energii cieplnej, wody oraz wywozu nieczystości. Zarząd wspólnoty w zakresie dostawy energii cieplnej i wody do poszczególnych lokali bądź części wspólnej nieruchomości zawiera umowy z ich dostawcami. Według organu wspólnota (więc jej członkowie) są "nabywcami mediów, które pokrywane są z zaliczek pobieranych od członków wspólnoty", zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o własności lokali, a kwoty wpłacane przez członków wspólnoty na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną, jak i poszczególnych wyodrębnionych lokali "stanowią partycypację w kosztach wspólnoty przez jej członków".
Przechodząc na grunt ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), Naczelnik Urzędu Skarbowego wskazał, że czynności zwykłego zarządu oraz pobieranie zaliczek od członków Wspólnoty na poczet utrzymania i eksploatacji nieruchomości wspólnej nie mieszczą się w ramach regulacji ustawy o podatku od towarów i usług, a tym samym nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem. Wspólnota nie powinna wystawiać faktur VAT na rzecz członków wspólnoty z powyższego tytułu. Organ przyjął, że są to rozliczenia wewnątrz wspólnoty, nie występuje wówczas obrót w rozumieniu art. 29 ustawy o VAT; tym samym nie można mówić o odsprzedaży mediów i konieczności wystawiania faktury VAT dla udokumentowania takich czynności.
Naczelnik Urzędu Skarbowego wyraził też pogląd, że wspólnota mieszkaniowa w zakresie czynności zarządzania nieruchomością wspólną i pobierania zaliczek od członków wspólnoty z tytułu dostawy mediów do poszczególnych lokali nie jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT; tym samym nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług w tym zakresie. Zdaniem organu wspólnota wyłącznie wtedy, gdy dokonuje czynności na rzecz osób trzecich (niewchodzących w jej skład), np. gdy wynajmuje lokale, udostępnia ściany budynku na reklamy - może być traktowana jako samodzielny podatnik VAT, zaliczany do innych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej. Wówczas jest to działalność gospodarcza, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług oraz dokumentowana jest fakturami VAT na zasadach ogólnych.
Dyrektor Izby Skarbowej, po rozpatrzeniu zażalenia Strony, odmówił zmiany zaskarżonego postanowienia.
Po rozpatrzeniu skargi Skarżącej na powyższą decyzję organu II instancji, Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że skarga ta zasługuje na uwzględnienie.
Sąd uznał, że interpretacja zawarta w zaskarżonej decyzji jest poprawna merytorycznie we wskazaniu, że uiszczanie przez członków Wspólnoty bieżących opłat (zaliczek) na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną nie jest objęte przepisami ustawy o podatku od towarów i usług, nie ma zatem podstaw, żeby Wspólnota Mieszkaniowa wystawiała faktury VAT dokumentujące wpłatę zaliczek, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o własności lokali. Natomiast w odniesieniu do wydatków, o których mowa w art. 13 ust. 1 ustawy o własności lokali, związanych z utrzymaniem poszczególnych lokali, ponoszonych m.in. z tytułu zakupu mediów do tych lokali, Sąd stwierdził, że interpretacja dokonana w niniejszej sprawie przez organy podatkowe narusza prawo, w szczególności przepisy art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 15 ust. 1 i 2, art. 29, art. 88 ust. 3a pkt 2, art. 106 ust. 1 ustawy o VAT. Zdaniem Sądu, do tego rodzaju transakcji znajdują zastosowanie przepisy o podatku od towarów i usług.
Uzasadniając swe stanowisko Sąd I instancji stwierdził, że w przypadku wydatków ponoszonych przez właściciela - związanych z utrzymaniem jego lokalu - najczęściej chodzić będzie o tzw. media (np. energia cieplna , woda) Zarząd Wspólnoty , a w niniejszej sprawie Zarządca Wspólnoty, w zakresie dostawy mediów do poszczególnych lokali występuje jako pośrednik między dostawcami a odbiorcami - właścicielami lokali. Środki uiszczone z tytułu wpłat dokonanych przez właścicieli poszczególnych lokali na utrzymanie tych lokali (zapłata za media) nie są zaliczkami w rozumieniu art. 15 ust.1 ustawy o własności lokali. W tym znaczeniu wydatki ponoszone przez właścicieli lokali na zakup mediów do ich lokali nie są "partycypacją w kosztach Wspólnoty Mieszkaniowej przez jej członków" , jak przyjęły organy podatkowe w interpretacji udzielonej skarżącej. Powstające tą drogą stosunki nie mają charakteru "rozliczeń wewnątrz Wspólnoty", zakup mediów do poszczególnych lokali (rozliczany według rzeczywistych kosztów ), nie może być traktowany , jak przyjęto w zaskarżonej decyzji, jako czynność na rzecz samych siebie, niepodlegająca regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług (art. 5 ust. 1). Wspólnota w tym zakresie działa jako pośrednik, nie kupuje tych mediów dla siebie, lecz działa w istocie w imieniu właścicieli; nawet jeżeli zawiera umowę we własnym imieniu, to w odpowiedniej części jest ona zawarta na rzecz właścicieli. Wspólnota tylko pośredniczy w zakupie mediów i rozliczając ten zakup na poszczególne lokale w rzeczywistości dokonuje odsprzedaży. Taka odsprzedaż mediów właścicielom lokali stanowić będzie przedmiot opodatkowania VAT jako świadczenie usług. W tym też zakresie wystawiane mogą być przez Wspólnotę faktury VAT, dokumentujące świadczenie usług na rzecz właścicieli (refakturowanie zakupionych przez Wspólnotę mediów na właściciela ). W taki oto sposób właściciel ponosić będzie wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu , do czego jest zobowiązany na mocy art. 13 ust. 1 ustawy o własności lokali.
Wobec łącznego ujęcia w dokonanej interpretacji podatkowej zaliczek na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną oraz zakupu mediów, uwzględniając skargę Sąd uchylił zaskarżoną decyzję w całości, mimo że przyjął merytoryczną poprawność interpretacji odnośnie zaliczek.
Pismem z dnia 28 listopada 2007 r. Dyrektor Izby Skarbowej wniósł skargę kasacyjną na powyższy wyrok sądu I instancji, w której zarzucił:
1. naruszenie przepisów o postępowaniu w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy w rozumieniu art. 174 pkt. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej - P.p.s.a.), to jest art. 141 § 4 tej ustawy przez dokonanie i przedstawienie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku sprzecznych z istniejącym w sprawie stanem faktycznym ustaleń, że Zarząd Wspólnoty w zakresie dostawy mediów do poszczególnych lokali występuje "jako pośrednik między dostawcami a odbiorcami - właścicielami lokali", co spowodowało błędne przyjęcie przez Sąd, że w tym zakresie dokonana przez organy podatkowe interpretacja narusza prawo, w szczególności przepisy art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 15 ust. 1 i 2, art. 29, art.88 ust. 3a pkt 2, art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 11- marca 2004 r. o podatku od towarów i usług,
2. naruszenie przepisów prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w rozumieniu art. 174 pkt. 2 P.p.s.a., tj. art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 15 ust. 1 i 2, art. 29, art. 88 ust. 3 pkt 2, art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług polegające na uznaniu, że co do wydatków poniesionych przez Wspólnotę Mieszkaniową, a związanych z utrzymaniem poszczególnych lokali ponoszonych z tytułu zakupu mediów do tych lokali, w dokonanej przez organy podatkowe interpretacji naruszono prawo, w szczególności przepisy art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 15 ust. 1 i 2, art. 29, art. 88 ust. 3a pkt 2, art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług,
3. naruszenie przepisów postępowania w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy w rozumieniu art. 174 pkt 2 P.p.s.a. poprzez orzeczenie o kosztach postępowania sądowego na podstawie art. 200 cytowanej ustawy, chociaż zachodziły ustawowe przesłanki do zastosowania art. 206 P.p.s.a.
Mając na uwadze powyższe, Dyrektor Izby Skarbowej wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gorzowie Wlkp., a także o zasądzenie na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej kosztów postępowania kasacyjnego wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skargę kasacyjną z braku uzasadnionych podstaw należało oddalić.
Za nieuzasadnione uznać należy przede wszystkim zarzuty skargi kasacyjnej, oparte na art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz.1270 ze zm., zwana dalej p.p.s.a.), sformułowane jako: " ... naruszenie przepisów o postępowaniu w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy w rozumieniu art. 174 pkt. 2 p.p.s.a., to jest art. 141 § 4 tej ustawy przez dokonanie i przedstawienie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku sprzecznych z istniejącym w sprawie stanem faktycznym ustaleń, że Zarząd Wspólnoty w zakresie dostawy mediów do poszczególnych lokali występuje "jako pośrednik między dostawcami a odbiorcami - właścicielami lokali", co spowodowało błędne przyjęcie przez Sąd, że w tym zakresie dokonana przez organy podatkowe interpretacja narusza prawo, w szczególności przepisy art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 15 ust. 1 i 2, art. 29, art.88 ust. 3a pkt 2, art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 11- marca 2004 r. o podatku od towarów i usług".
W kontekście tak sformułowanego zarzutu należy w pierwszym rzędzie wskazać, że samo wskazanie jako naruszonych przepisów postępowania nie stanowi o istnieniu usprawiedliwionej podstawy kasacyjnej. W ogólnie sformułowanym zarzucie skarżący twierdzi, że naruszenie przepisów postępowania (które dalej są indywidualnie wskazane) miało istotny wpływ na wynik sprawy. Tymczasem dla uznania za usprawiedliwioną podstawy kasacyjnej z art. 174 pkt 2 p.p.s.a. nie wystarcza samo wykazanie naruszenia przepisów postępowania, ale nadto wymagane jest, aby skarżący wykazał, że następstwa stwierdzonych wadliwości postępowania były tego rodzaju lub skali, iż kształtowały one lub współkształtowały treść kwestionowanego w sprawie orzeczenia (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 1996 r., III CKN 14/96, OSP 1997/3/65; postanowienie SN z dnia 10 lutego 1997 r., I CKN 57/96, OSNC 1997/7-8/82; postanowienie SN z dnia 12 czerwca 1997 r., III CKN 91/97 - niepubl. wyrok SN z dnia 24 kwietnia 2003 r., I CKN 317/01 (niepubl).
W rozpoznawanej skardze kasacyjnej brak jest jakiejkolwiek próby wskazania skutków dla skarżonego wyroku naruszenia prawa procesowego.
Po drugie, sąd administracyjny orzeka w zasadzie na podstawie materiału faktycznego i dowodowego zgromadzonego w postępowaniu przed właściwymi organami (w tym wypadku organami podatkowymi). W postępowaniu sądowoadministracyjnym nie dokonuje się ponownego ustalenia stanu faktycznego sprawy administracyjnej, lecz jedynie ocenia, czy organy administracji ustaliły ten stan zgodnie z regułami obowiązującymi w postępowaniu administracyjnym i następnie czy prawidłowo zastosowały przepisy prawa materialnego odpowiadające poczynionym ustaleniom. Wynika to wprost z istoty postępowania sądowoadministracyjnego, opartego na kontroli legalności (zgodności z prawem) działania administracji publicznej. Natomiast w sprawie niniejszej - dotyczącej pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego - zarówno organy podatkowe jak Sąd I instancji nie ustalają stanu faktycznego, lecz orzekają na podstawie stanu faktycznego przestawionego przez stronę we wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji. Z art. 14a § 2 Ordynacji podatkowej wynika, że wnioskodawca obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego oraz własnego stanowiska w sprawie. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, stan faktyczny przedstawiony zostanie wyczerpująco wtedy, gdy zawierał będzie wszystkie niezbędne elementy, które pozwolą na jego przyporządkowanie do określonych norm prawa podatkowego. W sprawie, której przedmiotem było udzielenie pisemnej interpretacji prawa podatkowego zarówno organy podatkowe jak i Sąd pierwszej instancji mają obowiązek odnosić się do stanu faktycznego przedstawionego przez stronę.
W konsekwencji pozbawiony podstaw jest jakichkolwiek podstaw zarzut naruszenia art. 141 § 4 tej ustawy przez dokonanie i przedstawienie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku sprzecznych ustaleń z istniejącym w sprawie stanem faktycznym, zwłaszcza, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera wszystkie elementy wymienione w tym przepisie i odnosi się do stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę.
Na uwzględnienie nie zasługiwał także zarzut naruszenia przepisów postępowania opisany w punkcie trzecim, a dotyczący naruszenia przez Sąd I instancji art. 200 p.p.s.a. Wskazany przepis stanowi, że: "W razie uwzględnienia skargi przez sąd pierwszej instancji przysługuje skarżącemu od organu, który wydał zaskarżony akt lub podjął zaskarżoną czynność albo dopuścił się bezczynności, zwrot kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia praw". Sąd I instancji wskazał, że wobec łącznego ujęcia w dokonanej interpretacji podatkowej zaliczek na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną oraz zakupu mediów, uwzględniając skargę Sąd uchylił zaskarżoną decyzję w całości, mimo że przyjął merytoryczną poprawność interpretacji odnośnie zaliczek. Zatem wbrew zarzutom skargi kasacyjnej brak było podstaw do zastosowania art. 206 p.p.s.a., bowiem przepis ten umożliwia w uzasadnionych przypadkach zasądzić na rzecz skarżącego od organu tylko część kosztów, w razie częściowego uwzględnienia skargi, w szczególności jeżeli skarga została uwzględniona w części niewspółmiernej w stosunku do wartości przedmiotu sporu ustalonej w celu pobrania wpisu. W niniejszej sprawie skarga uwzględniona została natomiast w całości.
W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 15 ust. 1 i 2, art. 29, art. 88 ust. 3 pkt 2, art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług polegający na uznaniu, że co do wydatków poniesionych przez Wspólnotę Mieszkaniową, a związanych z utrzymaniem poszczególnych lokali ponoszonych z tytułu zakupu mediów do tych lokali, w dokonanej przez organy podatkowe interpretacji naruszono prawo, w szczególności przepisy art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 15 ust. 1 i 2, art. 29, art. 88 ust. 3a pkt 2, art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
Stanowisko sądu I instancji zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku należy w pełni zaakceptować. Należy zwrócić uwagę na okoliczność, że organ odwoławczy powyższy zarzut oparł na trzech tezach, mianowicie:
1. w rozliczeniach pomiędzy wspólnotą a właścicielami poszczególnych lokali nie występuje obrót w rozumieniu art. 29 ustawy o VAT; tym samym nie można mówić o odsprzedaży mediów i konieczności wystawiania faktury VAT dla udokumentowania takich czynności,
2. wspólnota mieszkaniowa w zakresie czynności zarządzania nieruchomością wspólną i pobierania zaliczek od członków wspólnoty z tytułu dostawy mediów do poszczególnych lokali nie jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT; tym samym nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług w tym zakresie.,
3. wspólnota wyłącznie wtedy, gdy dokonuje czynności na rzecz osób trzecich (niewchodzących w jej skład), np. gdy wynajmuje lokale, udostępnia ściany budynku na reklamy - może być traktowana jako samodzielny podatnik VAT, zaliczany do innych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej. Wówczas jest to działalność gospodarcza, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług oraz dokumentowana jest fakturami VAT na zasadach ogólnych.
Odnosząc się do tej argumentacji należy w punkcie wyjścia zauważyć, że we wniosku o udzielenie spornej interpretacji wspólnota wskazała, że jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT zaś wszyscy członkowie wspólnoty zajmują się m. in. wynajmem lokali użytkowych których są właścicielami, są również podatnikami VAT i dlatego chcą odliczać podatek naliczony za dostawę mediów do ich lokali.
Bezspornym jest, że w świetle przepisów ustawy o własności lokali, a w szczególności art. 13 ust. 1 tej ustawy rozróżniać należy dwa rodzaje obowiązków członków wspólnoty mieszkaniowej: jedne związane z nieruchomością wspólną i drugie, związane tylko z odrębną własnością lokalu. W zakresie obciążeń finansowych właściciela lokalu będącego członkiem wspólnoty należy z kolei wyróżnić dwie kategorie wydatków koszty zarządu związane z utrzymaniem nieruchomości wspólnej i wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu. Składniki pierwszej kategorii wydatków zostały przykładowo wymienione w art. 14 ustawy o własności lokali jako zasadnicze koszty obciążające właścicieli lokali w ramach wspólnoty. Są to przede wszystkim: 1) wydatki na remonty i bieżącą konserwację, 2) opłaty za dostawę energii elektrycznej i cieplnej, gazu i wody, w części dotyczącej nieruchomości wspólnej, oraz opłaty za antenę zbiorczą i windę, 3) ubezpieczenia, podatki i inne opłaty publicznoprawne, chyba że są pokrywane bezpośrednio przez właścicieli poszczególnych lokali, 4) wydatki na utrzymanie porządku i czystości, 5) wynagrodzenie członków zarządu lub zarządcy. To wyłącznie na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną właściciele, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, uiszczają zaliczki w formie bieżących opłat, których wysokość ustalana jest w drodze uchwały wspólnoty (art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy).
W przypadku wydatków ponoszonych przez właściciela - związanych z utrzymaniem jego lokalu - najczęściej chodzić będzie o tzw. media (np. energia cieplna , woda). Zarząd Wspólnoty, a w niniejszej sprawie Zarządca Wspólnoty, w zakresie dostawy mediów do poszczególnych lokali występuje w odmiennej roli, praktycznie jedynie jako pośrednik między dostawcami a odbiorcami - właścicielami lokali. Środki uiszczone z tytułu wpłat dokonanych przez właścicieli poszczególnych lokali na utrzymanie tych lokali (zapłata za media) nie są zaliczkami w rozumieniu art. 15 ust.1 ustawy o własności lokali. W tym znaczeniu wydatki ponoszone przez właścicieli lokali na zakup mediów do ich lokali nie są "partycypacją w kosztach Wspólnoty Mieszkaniowej przez jej członków". Decydującym kryterium dla takiego rozróżnienia jest odpowiedź na pytanie kto jest ostatecznym odbiorcą usług ? Oczywistym jest, że nabywcą finalnym towarów i usług świadczonych przez podmioty np. dostarczające wodę czy odprowadzające ścieki i służących zaspokajaniu indywidualnych potrzeb każdego z członków wspólnoty jest nie wspólnota, a każdy z jej członków z osobna. Mamy tu do czynienia z sytuacją, w jakiej wspólnota mieszkaniowa, od której jako od podatnika VAT dokonującego zakupu towarów i usług od podmiotu zewnętrznego (innego podatnika), każdy jej członek jako konsument, nabywa towar i usługę. Zatem zakup przez wspólnotę usług odprowadzania nieczystości, wywozu śmieci czy dostarczania wody i służących zaspokajaniu indywidualnych potrzeb każdego z członków wspólnoty powinien być refakturowany na członków wspólnoty ze wszystkimi konsekwencjami wynikającymi z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.
Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy podatnicy są obowiązani dokumentować sprzedaż wystawiając fakturę VAT nabywcom towarów i usług. Natomiast wspólnota nie może wystawiać faktur VAT dla najemców lokali użytkowych od ich właściciela, ponieważ w tym przypadku nabywcą usług od wspólnoty nie jest najemca tego lokalu, lecz jego właściciel.
W przypadku kosztów związanych z nieruchomością wspólną przez którą rozumie się jedynie grunt oraz część budynku i urządzenia, które nie służą do wyłącznego użytku właścicieli lokali kwoty te nie podlegają refakturowaniu.
Sąd I instancji słusznie przytoczył i zaaprobował pogląd wyrażany w piśmiennictwie, że: " ... Wspólnota nie kupuje mediów, które dostarczane są do lokali "dla siebie", lecz działa w imieniu właścicieli. Taki pogląd przyjęto dla potrzeb wykładni ustawy o własności lokali, taki też pogląd legł u podstaw rozwiązań w podatku dochodowym. Należy więc uznać, zgodnie z ustawą o własności lokali, że wspólnota tylko pośredniczy w zakupie mediów, "odsprzedając" je poszczególnym właścicielom i rozliczając się z nimi "po kosztach", a ponieważ odsprzedaż mediów jest świadczeniem usługi dla podatku VAT, wspólnota musi - na żądanie właściciela wystawić fakturę" (Stella Brzeszczyńska "Rozliczanie mediów we wspólnocie mieszkaniowej" Monitor Podatkowy 1/2007).
Podsumowując należy stwierdzić, że - wbrew twierdzeniom zawartym w skardze kasacyjnej - rozliczenia za dostarczane media do poszczególnych lokali (rozliczane według rzeczywistych kosztów ) nie mają charakteru "rozliczeń wewnątrz Wspólnoty" i nie mogą być traktowane jako czynność na rzecz samych siebie, niepodlegająca regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług (art. 5 ust. 1).
Na marginesie warto dodać, że do 1 grudnia 2008 r. ustawa z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług oraz przepisy wykonawcze do ustawy nie regulowały zagadnienia refakturowania kosztu usług obcych. Stąd też do dnia 1 stycznia 2007 r. należało posiłkować się przepisem art. 6 ust. 4 Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 roku w sprawie harmonizacji przepisów państw członkowskich, dotyczących podatków obrotowych - Wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa opodatkowania (77/388/EWG), a od 1 stycznia 2007 r. art. 28 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006r w sprawie wspólnego podatku od wartości dodanej, które stanowią iż: "w przypadku, gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że podatnik ten sam otrzymał i wyświadczył te usługi".
Jeżeli zatem Zarządca w imieniu własnym, ale na rachunek właścicieli lokali (Wspólnoty Mieszkaniowej) zawiera umowy w zakresie usług bieżącej konserwacji, napraw i remontów nieruchomości wspólnej oraz dostawy ciepłej wody i energii elektrycznej, przez co jak twierdzi staje się stroną tych umów i kontrahentem dostawców, a w konsekwencji nabywcą towarów i usług, uprawniony jest do rozliczenia z właścicielami lokali kosztów zakupu mediów i w/w usług w drodze tzw. refakturowania.
Od 1 grudnie 2008 kwestię tę normuje expressis verbis art. 30 ust. 3 ustawy o VAT, gdyż odnośnie lokali wyodrębnionych Wspólnota działa we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej (właściciela lokalu). W zakresie natomiast części wspólnych zasada powyższa nie powinna obowiązywać, gdyż działa w imieniu własnym, na rzecz swoją jako Wspólnoty.
Stąd też kierując się przedstawionymi wyżej względami Naczelny Sąd Administracyjny uznał, iż przedmiotowa skarga kasacyjna nie dostarcza uzasadnionych podstaw do uwzględnienia zawartych w niej żądań w związku z czym, działając na podstawie przepisów art. 184 powołanej wcześniej ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji.
---------------------------------------------------------------
Mój wstępny komentarz: To orzeczenie jest bardzo niebezpiecznym precedensem, bowiem organy skarbowe mogą w oparciu o ten wyrok żądać prowadzenia ewidencji podatku VAT za zakupione i refakturowane media praktycznie od każdej wspólnoty.
Ostatnio zmieniony 03-06-2009, 23:51 przez andy, łącznie zmieniany 1 raz.
| Link: | |
| BBcode: | |
| HTML: | |
| Schowaj odnośniki |
Odp.: Wspólnota przymusowym VAT-owcem?
Być może skłoni to wspólnoty do wywierania presji na dostawców wody, by zawierali indywidualne umowy z faktycznymi odbiorcami, czyli właścicielami lokali. W przeciwnym razie skomplikuje się księgowość wspólnot i wzrosną jej koszty, bez żadnych korzyści w zamian.
Link do wyroku: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/7E52DDF18B
Link do wyroku: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/7E52DDF18B
| Link: | |
| BBcode: | |
| HTML: | |
| Schowaj odnośniki |
Odp.: Wspólnota przymusowym VAT-owcem?
Odmienne stanowisko zajął Minister Finansów.
---------------------------------------------------------------
Interpretacja Ministra Finansów Nr PP1-811/912/03/JW
z dnia 23 grudnia 2003 r.
w sprawie rozliczeń podatku od towarów i usług przez wspólnoty mieszkaniowe
Dyrektorzy Izb Skarbowych
Dyrektorzy Urzędów Kontroli Skarbowej
wszyscy
Na podstawie art. 14 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926, z późn. zm.), w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej w zakresie rozliczeń wspólnot mieszkaniowych, uprzejmie wyjaśniam.
1. Zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903, z późn. zm.), ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, tworzy wspólnotę mieszkaniową, która może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwaną. Przepis ten nie daje wspólnocie przymiotu osoby prawnej, lecz przymiot jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Jednostka powstała w oparciu o powyższy przypis art. 6 ustawy, posiada określoną strukturę organizacyjną, w skład której wchodzą (tworzą ją) właściciele lokali, zobowiązani do określonych zachowań i czynności wynikających z ustawy. Za zobowiązania dotyczące nieruchomości wspólnej wspólnota odpowiada bez ograniczenia, a każdy właściciel lokalu w części odpowiadającej jego udziałowi w tej nieruchomości. W celu reprezentacji interesów wspólnoty zobowiązana jest ona w trybie przepisów ustawy o własności lokali ustanowić zarząd, który może być sprawowany bezpośrednio przez członków wspólnoty lub pośrednio przez podmiot z zewnątrz. Ponadto na gruncie ustawy o własności lokali należy rozróżnić pojęcia zarządu i zarządcy. O zarządzie mówimy w przypadku gdy mamy na myśli organ wspólnoty (art. 20 ustawy), a o zarządcy w przypadku gdy zarządzanie (administrowanie) nieruchomością wspólną zostało powierzone osobie fizycznej lub prawnej na zasadzie umowy zlecenia (art. 18 ust. 1 ustawy).
Mając na uwadze powyższe należy jednoznacznie stwierdzić, że wspólnota mieszkaniowa stanowi wspólnotę interesów właścicieli lokali, zorganizowanych w formie i na zasadach określonych w powołanej wyżej ustawie o własności lokali. W celu należytego utrzymania lokali ich właściciele zobowiązani są do ponoszenia wydatków na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością. Koszty te można podzielić na koszty zarządu częściami wspólnymi nieruchomości i koszty związane z utrzymaniem poszczególnych wyodrębnionych lokali. Ż powyższych tytułów na rzecz wspólnoty właściciele zobowiązani są do uiszczania zaliczek w celu pokrycia kosztów utrzymania poszczególnych lokali i części wspólnych. Przyjęty sposób rozliczania kosztów zarządu nieruchomością nie daje podstaw do postawienia tezy, że zaliczki (kwoty) wpłacane przez członków wspólnoty na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną, jak i poszczególnych wyodrębnionych lokali, stanowią obrót w rozumieniu art. 15 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50, z późn. zm.). Zaliczki te stanowią jedynie partycypację w kosztach jednostki organizacyjnej - wspólnoty mieszkaniowej - przez jej członków. Wspólnota, a więc jej członkowie, nie dokonują sprzedaży, w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, na rzecz samych siebie (również jeżeli dotyczy to wyodrębnionych lokali a nie części wspólnej), poprzez zapłatę zaliczek (kwot) z tytułu kosztów związanych z utrzymaniem własnych lokali, np. z tytułu opłat za ciepłą wodę lub ogrzewanie. Stroną umowy o dostawę ciepłej wody i ogrzewania, co do zasady, jest wspólnota mieszkaniowa reprezentowana przez zarząd. Tym samym brak jest uzasadnienia do fakturowania wewnętrznych rozliczeń między wspólnotą a jej członkami.
Należy stwierdzić, iż w pewnych przypadkach wspólnota mieszkaniowa, zgodnie z art. 5 przy uwzględnieniu art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, może być podatnikiem podatku VAT. Jednakże w takim przypadku wspólnota musi dokonywać czynności podlegające opodatkowaniu na rzecz osób trzecich. Czynnościami takimi może być np. wynajmowanie lokali lub udostępnianie ścian budynku na reklamy.
2. Biorąc pod uwagę złożoność problematyki opodatkowania wspólnot mieszkaniowych i w konsekwencji występujące różne praktyki i interpretacje przepisów w tym zakresie, w sytuacji gdy w okresach wcześniejszych wspólnoty fakturowały na rzecz członków wspólnoty rozliczanie dostawy różnych mediów np. energii, wody - uprzejmie informuję, iż rozliczenia te nie powinny być kwestionowane. Rozwiązania takie mogą być uznane w okresach wcześniejszych, pod warunkiem jednakże, że wspólnoty ujmowały w rozliczeniach z urzędem skarbowym podatek wynikający z takich faktur, składały deklaracje i prowadziły stosowne ewidencje. Przy zachowaniu tych warunków również odliczenie podatku z takiej faktury przez członka wspólnoty będącego podatnikiem VAT nie powinno być kwestionowane.
MINISTER FINANSÓW
z up. E. Mucha
---------------------------------------------------------------
Interpretacja Ministra Finansów Nr PP1-811/912/03/JW
z dnia 23 grudnia 2003 r.
w sprawie rozliczeń podatku od towarów i usług przez wspólnoty mieszkaniowe
Dyrektorzy Izb Skarbowych
Dyrektorzy Urzędów Kontroli Skarbowej
wszyscy
Na podstawie art. 14 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926, z późn. zm.), w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej w zakresie rozliczeń wspólnot mieszkaniowych, uprzejmie wyjaśniam.
1. Zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903, z późn. zm.), ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, tworzy wspólnotę mieszkaniową, która może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwaną. Przepis ten nie daje wspólnocie przymiotu osoby prawnej, lecz przymiot jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Jednostka powstała w oparciu o powyższy przypis art. 6 ustawy, posiada określoną strukturę organizacyjną, w skład której wchodzą (tworzą ją) właściciele lokali, zobowiązani do określonych zachowań i czynności wynikających z ustawy. Za zobowiązania dotyczące nieruchomości wspólnej wspólnota odpowiada bez ograniczenia, a każdy właściciel lokalu w części odpowiadającej jego udziałowi w tej nieruchomości. W celu reprezentacji interesów wspólnoty zobowiązana jest ona w trybie przepisów ustawy o własności lokali ustanowić zarząd, który może być sprawowany bezpośrednio przez członków wspólnoty lub pośrednio przez podmiot z zewnątrz. Ponadto na gruncie ustawy o własności lokali należy rozróżnić pojęcia zarządu i zarządcy. O zarządzie mówimy w przypadku gdy mamy na myśli organ wspólnoty (art. 20 ustawy), a o zarządcy w przypadku gdy zarządzanie (administrowanie) nieruchomością wspólną zostało powierzone osobie fizycznej lub prawnej na zasadzie umowy zlecenia (art. 18 ust. 1 ustawy).
Mając na uwadze powyższe należy jednoznacznie stwierdzić, że wspólnota mieszkaniowa stanowi wspólnotę interesów właścicieli lokali, zorganizowanych w formie i na zasadach określonych w powołanej wyżej ustawie o własności lokali. W celu należytego utrzymania lokali ich właściciele zobowiązani są do ponoszenia wydatków na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością. Koszty te można podzielić na koszty zarządu częściami wspólnymi nieruchomości i koszty związane z utrzymaniem poszczególnych wyodrębnionych lokali. Ż powyższych tytułów na rzecz wspólnoty właściciele zobowiązani są do uiszczania zaliczek w celu pokrycia kosztów utrzymania poszczególnych lokali i części wspólnych. Przyjęty sposób rozliczania kosztów zarządu nieruchomością nie daje podstaw do postawienia tezy, że zaliczki (kwoty) wpłacane przez członków wspólnoty na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną, jak i poszczególnych wyodrębnionych lokali, stanowią obrót w rozumieniu art. 15 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50, z późn. zm.). Zaliczki te stanowią jedynie partycypację w kosztach jednostki organizacyjnej - wspólnoty mieszkaniowej - przez jej członków. Wspólnota, a więc jej członkowie, nie dokonują sprzedaży, w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, na rzecz samych siebie (również jeżeli dotyczy to wyodrębnionych lokali a nie części wspólnej), poprzez zapłatę zaliczek (kwot) z tytułu kosztów związanych z utrzymaniem własnych lokali, np. z tytułu opłat za ciepłą wodę lub ogrzewanie. Stroną umowy o dostawę ciepłej wody i ogrzewania, co do zasady, jest wspólnota mieszkaniowa reprezentowana przez zarząd. Tym samym brak jest uzasadnienia do fakturowania wewnętrznych rozliczeń między wspólnotą a jej członkami.
Należy stwierdzić, iż w pewnych przypadkach wspólnota mieszkaniowa, zgodnie z art. 5 przy uwzględnieniu art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, może być podatnikiem podatku VAT. Jednakże w takim przypadku wspólnota musi dokonywać czynności podlegające opodatkowaniu na rzecz osób trzecich. Czynnościami takimi może być np. wynajmowanie lokali lub udostępnianie ścian budynku na reklamy.
2. Biorąc pod uwagę złożoność problematyki opodatkowania wspólnot mieszkaniowych i w konsekwencji występujące różne praktyki i interpretacje przepisów w tym zakresie, w sytuacji gdy w okresach wcześniejszych wspólnoty fakturowały na rzecz członków wspólnoty rozliczanie dostawy różnych mediów np. energii, wody - uprzejmie informuję, iż rozliczenia te nie powinny być kwestionowane. Rozwiązania takie mogą być uznane w okresach wcześniejszych, pod warunkiem jednakże, że wspólnoty ujmowały w rozliczeniach z urzędem skarbowym podatek wynikający z takich faktur, składały deklaracje i prowadziły stosowne ewidencje. Przy zachowaniu tych warunków również odliczenie podatku z takiej faktury przez członka wspólnoty będącego podatnikiem VAT nie powinno być kwestionowane.
MINISTER FINANSÓW
z up. E. Mucha
| Link: | |
| BBcode: | |
| HTML: | |
| Schowaj odnośniki |
Odp.: Wspólnota przymusowym VAT-owcem?
W sądach administracyjnych popsuły się chyba komputery, bo nie wie Rzeszów, jak orzeka Warszawa.
===============================
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 30 marca 2009 r., sygn. akt I SA/Rz 803/08
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący S. NSA Maria Piórkowska /spr./ Sędziowie NSA Bożena Wieczorska WSA Barbara Stukan-Pytlowany Protokolant sek.sąd. Teresa Tochowicz po rozpoznaniu w Wydziale I Finansowym w dniu 17 marca 2009r. sprawy ze skargi Wspólnoty Mieszkaniowej "A" w M. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia [...] sierpnia 2008 r. nr [...] w przedmiocie przepisów prawa podatkowego - oddala skargę -
UZASADNIENIE
W dniu 22 sierpnia 2008r. Minister Finansów wydał interpretację indywidualną w związku z wnioskiem Wspólnoty "A" o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego. Przedstawiając stan faktyczny skarżący wskazał, że jest wspólnotą właścicieli lokali użytkowych od dnia 1 czerwca 2007 r. Zakres działania wspólnoty obejmuje zarząd nieruchomością wspólną, przez którą zgodnie z ustawą o własności lokali rozumie się grunt pod budynkiem oraz części budynków i urządzenia nie służące wyłącznie właścicielom lokali (np. klatki schodowe, windy, piwnice, strychy, dachy, zewnętrzne ściany budynku, instalacje energetyczne, cieplne, wodne) a także garaże i miejsca parkingowe znajdujące się w obrębie budynku. W skład wspólnoty nie wchodzą lokale mieszkalne, a wyłącznie lokale użytkowe.
Właścicielami lokali użytkowych są członkowie wspólnoty, którzy wykorzystują lokale do prowadzenia działalności gospodarczej lub wynajmują je jako osoby fizyczne innym podmiotom na działalność gospodarczą.
Zarządca zgodnie z podpisaną umową na zarządzanie wykonuje obowiązki w zakresie zarządu zwykłego nieruchomością wspólną i otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie po wystawieniu faktury na koniec miesiąca.
Wspólnota ma także zawarte umowy z firmą ochroniarską i sprzątającą. Wspólnota ponadto zatrudnia na umowę o pracę konserwatora, pracownika biurowego i księgową (umowa zlecenie).
Wspólnota ma zawarte z przedsiębiorstwem energetycznym, cieplnym, wodociągowym umowy na dostawę mediów. Wyżej wymienione umowy łączą wyżej wymienione przedsiębiorstwa ze wspólnotą jako wyłącznego odbiorcę.
Właściciele lokali użytkowych nie mają odrębnych umów na dostawę tych mediów i usług. Wspólnota zajmuje się rozliczaniem na poszczególne lokale całkowitych kosztów zakupu energii elektrycznej, cieplnej, wody, odprowadzanie ścieków, ochrony oraz sprzątania budynku. Wspólnota nie pobiera z tego tytułu żadnej marży. Rozliczenie odbywa się proporcjonalnie na podstawie posiadanych udziałów w nieruchomości wspólnej. Na ww. usługi wspólnota wystawia właścicielom lokali faktury VAT (refaktura), deklarując do US VAT należny i odliczając VAT naliczony.
Na mocy uchwały właściciele lokali działając na podstawie art. 30 § 2 ustawy o własności lokali uchwalają roczny plan gospodarczy i ustalają zaliczkę na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną w kwocie 4zł/m2 z następującym podziałem kosztów:
Na mocy uchwały właściciele lokali przyjmując plan gospodarczy na 2008 rok uchwalili zaliczkę na fundusz remontowy, z którego będą finansowane bieżące remonty części wspólnych. Ustalono stawkę 1 zł/m2 miesięcznie. Na fundusz remontowy wspólnota wystawia co miesiąc fakturę VAT opodatkowując stawką 22% i deklarując VAT należny. Po wykonaniu prac remontowych wspólnota otrzymuje faktury VAT od wykonawców i odlicza VAT naliczony.
W związku z powyższym zadano następujące pytania:
Ponadto zdaniem Wnioskodawcy jest on podatnikiem podatku od towarów i usług zgodnie z art. 15. ust. 1 oraz art. 29 ust. 1 i 2 i dlatego ma prawo do wystawiania faktur VAT członkom wspólnoty dotyczących kosztów zarządu nieruchomością wspólną i funduszu remontowego.
Minister Finansów, w świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznał się za nieprawidłowe. Uzasadniając swoje stanowisko podniósł, że na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Zgodnie z art. 8 ust. 1 cyt. ustawy o podatku VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.
W myśl art. 15 ust. 1 i 2 cyt. ustawy - podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Zgodnie z art. 29 ust. 1 cyt. ustawy - podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.
Na podstawie art. 6 ustawy z dnia 24 czerwca 1994r. o własności lokali (t.j. Dz.U. z 2000r. Nr 80, poz. 903 ze zm.), ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, tworzy wspólnotę mieszkaniową, która może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana. Przepis ten nie daje wspólnocie mieszkaniowej przymiotu osoby prawnej, lecz przymiot jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.
Jednostka, która powstała w oparciu o powyższy przepis art. 6 ustawy o własności lokali, posiada określoną strukturę organizacyjną, w skład której wchodzą (tworzą ją) właściciele lokali, zobowiązani do określonych zachowań i czynności wynikających z ustawy. Za zobowiązania dotyczące nieruchomości wspólnej wspólnota odpowiada bez ograniczenia, a każdy właściciel lokalu w części odpowiadającej jego udziałowi w tej nieruchomości.
W celu reprezentacji interesów wspólnoty, zobowiązana jest ona w trybie przepisów ustawy o własności lokali ustanowić zarząd, który może być sprawowany bezpośrednio przez członków wspólnoty lub pośrednio przez podmiot z zewnątrz.
Ponadto na gruncie ustawy o własności lokali należy rozróżnić pojęcia zarządu i zarządcy. O zarządzie mówimy w przypadku, gdy mamy na myśli organ wspólnoty (art. 20 ustawy), a o zarządcy w przypadku gdy zarządzanie (administrowanie) nieruchomością wspólną zostało powierzone osobie fizycznej lub prawnej na zasadzie umowy zlecenia (art. 18 ust. 1 ustawy). Mając na uwadze powyższe należy jednoznacznie stwierdzić, że wspólnota stanowi wspólnotę interesów właścicieli lokali, zorganizowanych w formie i na zasadach określonych w powołanej wyżej ustawie o własności lokali.
W celu należytego utrzymania lokali, ich właściciele zobowiązani są do ponoszenia wydatków na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością. Koszty te można podzielić na koszty zarządu częściami wspólnymi nieruchomości i koszty związane z utrzymaniem poszczególnych wyodrębnionych lokali. Z powyższych tytułów na rzecz wspólnoty właściciele zobowiązani są do uiszczania zaliczek w celu pokrycia kosztów utrzymania poszczególnych lokali i części wspólnych.
Z pisma wynika, że Wnioskodawca jest Wspólnotą, którą tworzą właściciele lokali użytkowych, którzy wykorzystują lokale do prowadzenia działalności gospodarczej lub wynajmują je jako osoby fizyczne innym podmiotom na działalność gospodarczą.
Wspólnota ma zawarte umowy z firmą ochroniarską i sprzątającą. Wspólnota ponadto zatrudnia na umowę o pracę konserwatora, pracownika biurowego i księgową (umowa zlecenie). Wspólnota ma zawarte z przedsiębiorstwem energetycznym, cieplnym, wodociągowym umowy na dostawę mediów. Wyżej wymienione umowy łączą wyżej wymienione przedsiębiorstwa ze wspólnotą jako wyłącznego odbiorcę.
Właściciele lokali użytkowych nie mają odrębnych umów na dostawę tych mediów i usług. Wspólnota zajmuje się rozliczaniem na poszczególne lokale całkowitych kosztów zakupu energii elektrycznej, cieplnej, wody, odprowadzanie ścieków, ochrony oraz sprzątania budynku. Wspólnota nie pobiera z tego tytułu żadnej marży. Rozliczenie odbywa się proporcjonalnie na podstawie posiadanych udziałów w nieruchomości wspólnej.
W świetle powyższego, zaliczki (kwoty) wpłacane przez członków wspólnoty na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną, jak i poszczególnych wyodrębnionych lokali, nie stanowią obrotu w rozumieniu art. 29 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług. Zaliczki te stanowią jedynie partycypację w kosztach jednostki organizacyjnej -wspólnoty lokali użytkowych - przez jej członków. Wspólnota, a więc jej członkowie, nie dokonują sprzedaży, w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, na rzecz samych siebie (również jeżeli dotyczy to wyodrębnionych lokali a nie części wspólnej), poprzez zapłatę zaliczek (kwot) z tytułu kosztów związanych z utrzymaniem własnych lokali, np. z tytułu opłat za ciepłą wodę, ogrzewanie lub wywóz nieczystości. Tym samym Wspólnota nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług w zakresie pobierania opłat od członków wspólnoty z tytułu dostaw mediów do poszczególnych lokali (tzw. refaktury) oraz pobierania zaliczek na pokrycie kosztów zarządu i na fundusz remontowy.
Odpowiadając pismem z dnia 1 października 2008r. Minister Finansów podtrzymał swoje stanowisko nie znajdując podstaw do jego zmiany.
Na interpretację tę Wspólnota "A" złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego o jej uchylenie w całości z uwagi na naruszenie art. 5 ust. 1 pkt. 1 oraz art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług w zw. Z art. 9 ust. 1 Dyrektywy Rady nr 2006/112/WE z dnia 29 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej /Dz. Urz. WE z 2006r. Nr L 347, s.l/ oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa /Dz. U. z 2005r Nr 8, poz. 60 ze zm./ poprzez ich błędną wykładnię.
W uzasadnieniu, Skarżący powołując się na treść powołanych wyżej przepisów naprowadził, że Wspólnota jest podatnikiem o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt. 1 ustawy o VAT, a także w art. 4 ust.1 oraz art. 2 ust. 1 lit. "a" i "c" Szóstej Dyrektywy. Wynika to z art. 6 ustawy z dnia 24 czerwca 1994r. o własności lokali a także orzecznictwa Sądu Najwyższego, w tym również wyroku z dnia 21 grudnia 2007r. sygn. akt III CZP 65/07, co w konsekwencji oznacza, że czynności związane z zarządem tej wspólnoty mają cechy dostawy towarów, czy też świadczenia usług. Dostawa towarów i świadczenie usług przez Wspólnotę na rzecz poszczególnych właścicieli lokali skutkuje przyznaniem jej statusu podatnika VAT.
W odpowiedzi na skargę Minister Finansów wniósł o jej oddalenie podtrzymując swoje stanowisko zawarte w wydanej Interpretacji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje;
Stosownie do treści art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych /Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm./ sąd administracyjny kontroluje zaskarżone rozstrzygnięcia administracyjne w zakresie ich legalności, rozumianej jako zgodność tych aktów z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, zaś na podstawie art.134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm./ nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
Skarga podlega oddaleniu albowiem zaskarżona interpretacja nie narusza prawa.
Na wstępie należy podnieść, że instytucja "refakturowania" nie znajduje uregulowania w przepisach prawa krajowego. Mianem refakturowania organy podatkowe oraz sady zwykłe określać czynność przeniesienia ciężaru ekonomicznego związanego z nabyciem usług na inny podmiot, jednocześnie uznając powyższe za czynność podlegającą opodatkowaniu na gruncie podatku od towarów i usług. Ugruntowana praktyka uzależniła możliwość refakturowania od spełnienia niezbędnych warunków;
Czynności, które podlegają opodatkowaniu - tj. dostawa towarów oraz świadczenie usług - muszą mieć charakter odpłatny. Odpłatność oznacza w tym przypadku wykonanie ich za wynagrodzeniem. W orzecznictwie ETS przyjęto, że pomiędzy otrzymaną zapłatą a wykonanym świadczeniem (dostawą towarów czy też usługą) powinien istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia. Kwoty przekazane przez świadczeniobiorcę jedynie przy okazji dostawy towarów czy też świadczenia usług, które nie są należne za świadczenie i w związku z jego wykonaniem nie są zapłatą nie mogą przesądzać o odpłatności danej umowy.
W rozpoznawanej sprawie bezspornym między stronami jest, że właściciele poszczególnych lokali do 10-go każdego miesiąca wpłacali zaliczki na pokrycie kosztów utrzymania nieruchomości, a także uczestniczyli w rzeczywiście ponoszonych kosztach zarządu w częściach odpowiadających ich udziałowi we współwłasności w nieruchomości wspólnej. Taki stan faktyczny - uiszczanie zaliczek na pokrycie kosztów utrzymania nieruchomości przez poszczególnych właścicieli nie wypełnia podatkowej koncepcji świadczenia usług za wynagrodzeniem między Wspólnotą Lokalową "A", a jej członkami - właścicielami poszczególnych lokali. Koncepcja ta zakłada istnienie bezpośredniego związku, między świadczoną usługą a wynagrodzeniem, podczas gdy w rozpoznawanej sprawie wzajemności "usługi za wynagrodzenie" nie ma. Z przyczyn wyżej podniesionych, wbrew stanowisku Skarżącej nie pozostaje w sprzeczności uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 2007r. sygn. akt III CZP 65/07 / OSNC 2008/7-8/69/ która stanowi, że wspólnota mieszkaniowa, działając w ramach przyznanej zdolności prawnej, może nabywać prawa i obowiązki do własnego majątku. Należy bowiem zauważyć, że uznanie danej czynności za podlegającą opodatkowaniu czy też nieopodatkowaną jest niezależne od kwalifikacji tej czynności na gruncie prawa cywilnego. Prawo bowiem podatkowe, jako prawo daninowe korzysta z autonomii samodzielnie regulując zdarzenia gospodarcze.
Z przyczyn wyżej naprowadzonych Sąd działając w oparciu o treść art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm./ orzekł jak w sentencji.
===============================
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 30 marca 2009 r., sygn. akt I SA/Rz 803/08
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący S. NSA Maria Piórkowska /spr./ Sędziowie NSA Bożena Wieczorska WSA Barbara Stukan-Pytlowany Protokolant sek.sąd. Teresa Tochowicz po rozpoznaniu w Wydziale I Finansowym w dniu 17 marca 2009r. sprawy ze skargi Wspólnoty Mieszkaniowej "A" w M. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia [...] sierpnia 2008 r. nr [...] w przedmiocie przepisów prawa podatkowego - oddala skargę -
UZASADNIENIE
W dniu 22 sierpnia 2008r. Minister Finansów wydał interpretację indywidualną w związku z wnioskiem Wspólnoty "A" o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego. Przedstawiając stan faktyczny skarżący wskazał, że jest wspólnotą właścicieli lokali użytkowych od dnia 1 czerwca 2007 r. Zakres działania wspólnoty obejmuje zarząd nieruchomością wspólną, przez którą zgodnie z ustawą o własności lokali rozumie się grunt pod budynkiem oraz części budynków i urządzenia nie służące wyłącznie właścicielom lokali (np. klatki schodowe, windy, piwnice, strychy, dachy, zewnętrzne ściany budynku, instalacje energetyczne, cieplne, wodne) a także garaże i miejsca parkingowe znajdujące się w obrębie budynku. W skład wspólnoty nie wchodzą lokale mieszkalne, a wyłącznie lokale użytkowe.
Właścicielami lokali użytkowych są członkowie wspólnoty, którzy wykorzystują lokale do prowadzenia działalności gospodarczej lub wynajmują je jako osoby fizyczne innym podmiotom na działalność gospodarczą.
Zarządca zgodnie z podpisaną umową na zarządzanie wykonuje obowiązki w zakresie zarządu zwykłego nieruchomością wspólną i otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie po wystawieniu faktury na koniec miesiąca.
Wspólnota ma także zawarte umowy z firmą ochroniarską i sprzątającą. Wspólnota ponadto zatrudnia na umowę o pracę konserwatora, pracownika biurowego i księgową (umowa zlecenie).
Wspólnota ma zawarte z przedsiębiorstwem energetycznym, cieplnym, wodociągowym umowy na dostawę mediów. Wyżej wymienione umowy łączą wyżej wymienione przedsiębiorstwa ze wspólnotą jako wyłącznego odbiorcę.
Właściciele lokali użytkowych nie mają odrębnych umów na dostawę tych mediów i usług. Wspólnota zajmuje się rozliczaniem na poszczególne lokale całkowitych kosztów zakupu energii elektrycznej, cieplnej, wody, odprowadzanie ścieków, ochrony oraz sprzątania budynku. Wspólnota nie pobiera z tego tytułu żadnej marży. Rozliczenie odbywa się proporcjonalnie na podstawie posiadanych udziałów w nieruchomości wspólnej. Na ww. usługi wspólnota wystawia właścicielom lokali faktury VAT (refaktura), deklarując do US VAT należny i odliczając VAT naliczony.
Na mocy uchwały właściciele lokali działając na podstawie art. 30 § 2 ustawy o własności lokali uchwalają roczny plan gospodarczy i ustalają zaliczkę na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną w kwocie 4zł/m2 z następującym podziałem kosztów:
- naprawa i konserwacja - 2,10 zł/m2
- utrzymanie części wspólnych nieruchomości 0,37 zł/m2
- koszty administracji nieruchomością- 0,20 zł/m2 -wynagrodzenia - 1,33 zł/m2
Na mocy uchwały właściciele lokali przyjmując plan gospodarczy na 2008 rok uchwalili zaliczkę na fundusz remontowy, z którego będą finansowane bieżące remonty części wspólnych. Ustalono stawkę 1 zł/m2 miesięcznie. Na fundusz remontowy wspólnota wystawia co miesiąc fakturę VAT opodatkowując stawką 22% i deklarując VAT należny. Po wykonaniu prac remontowych wspólnota otrzymuje faktury VAT od wykonawców i odlicza VAT naliczony.
W związku z powyższym zadano następujące pytania:
- Które z podanych wyżej obszarów działania wspólnoty lokali użytkowych podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?
- Czy wspólnota lokali użytkowych w ramach czynności zarządzanie nieruchomością wspólną jest podatnikiem podatku od towarów i usług zgodnie z art. 15 ust. 1 oraz art. 29 ust 1 i 2, w zakresie pobierania opłat od członków wspólnoty z tytułu dostaw mediów do poszczególnych lokali( tzw. refaktury) pobierania zaliczek na pokrycie kosztów zarządu, oraz na fundusz remontowy?
Ponadto zdaniem Wnioskodawcy jest on podatnikiem podatku od towarów i usług zgodnie z art. 15. ust. 1 oraz art. 29 ust. 1 i 2 i dlatego ma prawo do wystawiania faktur VAT członkom wspólnoty dotyczących kosztów zarządu nieruchomością wspólną i funduszu remontowego.
Minister Finansów, w świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznał się za nieprawidłowe. Uzasadniając swoje stanowisko podniósł, że na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Zgodnie z art. 8 ust. 1 cyt. ustawy o podatku VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.
W myśl art. 15 ust. 1 i 2 cyt. ustawy - podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Zgodnie z art. 29 ust. 1 cyt. ustawy - podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.
Na podstawie art. 6 ustawy z dnia 24 czerwca 1994r. o własności lokali (t.j. Dz.U. z 2000r. Nr 80, poz. 903 ze zm.), ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, tworzy wspólnotę mieszkaniową, która może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana. Przepis ten nie daje wspólnocie mieszkaniowej przymiotu osoby prawnej, lecz przymiot jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.
Jednostka, która powstała w oparciu o powyższy przepis art. 6 ustawy o własności lokali, posiada określoną strukturę organizacyjną, w skład której wchodzą (tworzą ją) właściciele lokali, zobowiązani do określonych zachowań i czynności wynikających z ustawy. Za zobowiązania dotyczące nieruchomości wspólnej wspólnota odpowiada bez ograniczenia, a każdy właściciel lokalu w części odpowiadającej jego udziałowi w tej nieruchomości.
W celu reprezentacji interesów wspólnoty, zobowiązana jest ona w trybie przepisów ustawy o własności lokali ustanowić zarząd, który może być sprawowany bezpośrednio przez członków wspólnoty lub pośrednio przez podmiot z zewnątrz.
Ponadto na gruncie ustawy o własności lokali należy rozróżnić pojęcia zarządu i zarządcy. O zarządzie mówimy w przypadku, gdy mamy na myśli organ wspólnoty (art. 20 ustawy), a o zarządcy w przypadku gdy zarządzanie (administrowanie) nieruchomością wspólną zostało powierzone osobie fizycznej lub prawnej na zasadzie umowy zlecenia (art. 18 ust. 1 ustawy). Mając na uwadze powyższe należy jednoznacznie stwierdzić, że wspólnota stanowi wspólnotę interesów właścicieli lokali, zorganizowanych w formie i na zasadach określonych w powołanej wyżej ustawie o własności lokali.
W celu należytego utrzymania lokali, ich właściciele zobowiązani są do ponoszenia wydatków na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością. Koszty te można podzielić na koszty zarządu częściami wspólnymi nieruchomości i koszty związane z utrzymaniem poszczególnych wyodrębnionych lokali. Z powyższych tytułów na rzecz wspólnoty właściciele zobowiązani są do uiszczania zaliczek w celu pokrycia kosztów utrzymania poszczególnych lokali i części wspólnych.
Z pisma wynika, że Wnioskodawca jest Wspólnotą, którą tworzą właściciele lokali użytkowych, którzy wykorzystują lokale do prowadzenia działalności gospodarczej lub wynajmują je jako osoby fizyczne innym podmiotom na działalność gospodarczą.
Wspólnota ma zawarte umowy z firmą ochroniarską i sprzątającą. Wspólnota ponadto zatrudnia na umowę o pracę konserwatora, pracownika biurowego i księgową (umowa zlecenie). Wspólnota ma zawarte z przedsiębiorstwem energetycznym, cieplnym, wodociągowym umowy na dostawę mediów. Wyżej wymienione umowy łączą wyżej wymienione przedsiębiorstwa ze wspólnotą jako wyłącznego odbiorcę.
Właściciele lokali użytkowych nie mają odrębnych umów na dostawę tych mediów i usług. Wspólnota zajmuje się rozliczaniem na poszczególne lokale całkowitych kosztów zakupu energii elektrycznej, cieplnej, wody, odprowadzanie ścieków, ochrony oraz sprzątania budynku. Wspólnota nie pobiera z tego tytułu żadnej marży. Rozliczenie odbywa się proporcjonalnie na podstawie posiadanych udziałów w nieruchomości wspólnej.
W świetle powyższego, zaliczki (kwoty) wpłacane przez członków wspólnoty na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną, jak i poszczególnych wyodrębnionych lokali, nie stanowią obrotu w rozumieniu art. 29 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług. Zaliczki te stanowią jedynie partycypację w kosztach jednostki organizacyjnej -wspólnoty lokali użytkowych - przez jej członków. Wspólnota, a więc jej członkowie, nie dokonują sprzedaży, w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, na rzecz samych siebie (również jeżeli dotyczy to wyodrębnionych lokali a nie części wspólnej), poprzez zapłatę zaliczek (kwot) z tytułu kosztów związanych z utrzymaniem własnych lokali, np. z tytułu opłat za ciepłą wodę, ogrzewanie lub wywóz nieczystości. Tym samym Wspólnota nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług w zakresie pobierania opłat od członków wspólnoty z tytułu dostaw mediów do poszczególnych lokali (tzw. refaktury) oraz pobierania zaliczek na pokrycie kosztów zarządu i na fundusz remontowy.
Odpowiadając pismem z dnia 1 października 2008r. Minister Finansów podtrzymał swoje stanowisko nie znajdując podstaw do jego zmiany.
Na interpretację tę Wspólnota "A" złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego o jej uchylenie w całości z uwagi na naruszenie art. 5 ust. 1 pkt. 1 oraz art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług w zw. Z art. 9 ust. 1 Dyrektywy Rady nr 2006/112/WE z dnia 29 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej /Dz. Urz. WE z 2006r. Nr L 347, s.l/ oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa /Dz. U. z 2005r Nr 8, poz. 60 ze zm./ poprzez ich błędną wykładnię.
W uzasadnieniu, Skarżący powołując się na treść powołanych wyżej przepisów naprowadził, że Wspólnota jest podatnikiem o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt. 1 ustawy o VAT, a także w art. 4 ust.1 oraz art. 2 ust. 1 lit. "a" i "c" Szóstej Dyrektywy. Wynika to z art. 6 ustawy z dnia 24 czerwca 1994r. o własności lokali a także orzecznictwa Sądu Najwyższego, w tym również wyroku z dnia 21 grudnia 2007r. sygn. akt III CZP 65/07, co w konsekwencji oznacza, że czynności związane z zarządem tej wspólnoty mają cechy dostawy towarów, czy też świadczenia usług. Dostawa towarów i świadczenie usług przez Wspólnotę na rzecz poszczególnych właścicieli lokali skutkuje przyznaniem jej statusu podatnika VAT.
W odpowiedzi na skargę Minister Finansów wniósł o jej oddalenie podtrzymując swoje stanowisko zawarte w wydanej Interpretacji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje;
Stosownie do treści art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych /Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm./ sąd administracyjny kontroluje zaskarżone rozstrzygnięcia administracyjne w zakresie ich legalności, rozumianej jako zgodność tych aktów z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, zaś na podstawie art.134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm./ nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
Skarga podlega oddaleniu albowiem zaskarżona interpretacja nie narusza prawa.
Na wstępie należy podnieść, że instytucja "refakturowania" nie znajduje uregulowania w przepisach prawa krajowego. Mianem refakturowania organy podatkowe oraz sady zwykłe określać czynność przeniesienia ciężaru ekonomicznego związanego z nabyciem usług na inny podmiot, jednocześnie uznając powyższe za czynność podlegającą opodatkowaniu na gruncie podatku od towarów i usług. Ugruntowana praktyka uzależniła możliwość refakturowania od spełnienia niezbędnych warunków;
- przedmiotem refakturowania są usługi,
- z usługi nie korzysta podmiot, a jeżeli tak to tylko w części, na który wystawiana jest pierwotna faktura, lecz wyłącznie, czy też przede wszystkim podmiot trzeci - odbiorca finalny,
- odsprzedaż musi być dokonana po cenie zakupu,
- podmiot który dokonuje refakturowania, wystawia na rzecz nabywcy fakturę z uwzględnieniem tej samej stawki VAT, która widnieje na fakturze pierwotnej,
- zastrzeżenie o refakturowaniu danej czynności musi być zawarte w umowie między kontrahentami.
Czynności, które podlegają opodatkowaniu - tj. dostawa towarów oraz świadczenie usług - muszą mieć charakter odpłatny. Odpłatność oznacza w tym przypadku wykonanie ich za wynagrodzeniem. W orzecznictwie ETS przyjęto, że pomiędzy otrzymaną zapłatą a wykonanym świadczeniem (dostawą towarów czy też usługą) powinien istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia. Kwoty przekazane przez świadczeniobiorcę jedynie przy okazji dostawy towarów czy też świadczenia usług, które nie są należne za świadczenie i w związku z jego wykonaniem nie są zapłatą nie mogą przesądzać o odpłatności danej umowy.
W rozpoznawanej sprawie bezspornym między stronami jest, że właściciele poszczególnych lokali do 10-go każdego miesiąca wpłacali zaliczki na pokrycie kosztów utrzymania nieruchomości, a także uczestniczyli w rzeczywiście ponoszonych kosztach zarządu w częściach odpowiadających ich udziałowi we współwłasności w nieruchomości wspólnej. Taki stan faktyczny - uiszczanie zaliczek na pokrycie kosztów utrzymania nieruchomości przez poszczególnych właścicieli nie wypełnia podatkowej koncepcji świadczenia usług za wynagrodzeniem między Wspólnotą Lokalową "A", a jej członkami - właścicielami poszczególnych lokali. Koncepcja ta zakłada istnienie bezpośredniego związku, między świadczoną usługą a wynagrodzeniem, podczas gdy w rozpoznawanej sprawie wzajemności "usługi za wynagrodzenie" nie ma. Z przyczyn wyżej podniesionych, wbrew stanowisku Skarżącej nie pozostaje w sprzeczności uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 2007r. sygn. akt III CZP 65/07 / OSNC 2008/7-8/69/ która stanowi, że wspólnota mieszkaniowa, działając w ramach przyznanej zdolności prawnej, może nabywać prawa i obowiązki do własnego majątku. Należy bowiem zauważyć, że uznanie danej czynności za podlegającą opodatkowaniu czy też nieopodatkowaną jest niezależne od kwalifikacji tej czynności na gruncie prawa cywilnego. Prawo bowiem podatkowe, jako prawo daninowe korzysta z autonomii samodzielnie regulując zdarzenia gospodarcze.
Z przyczyn wyżej naprowadzonych Sąd działając w oparciu o treść art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm./ orzekł jak w sentencji.
Ostatnio zmieniony 19-11-2009, 18:34 przez andy, łącznie zmieniany 1 raz.
| Link: | |
| BBcode: | |
| HTML: | |
| Schowaj odnośniki |
Odp.: Wspólnota przymusowym VAT-owcem?
Dowiedziałem się, że w sierpniu br. odbyło się w moim mieście spotkanieowner pisze:Być może skłoni to wspólnoty do wywierania presji na dostawców wody, by zawierali indywidualne umowy z faktycznymi odbiorcami, czyli właścicielami lokali. W przeciwnym razie skomplikuje się księgowość wspólnot i wzrosną jej koszty, bez żadnych korzyści w zamian.
prezydenta, przedstawicieli ZWiK, ZEC, ZGM i wspólnot mieszkaniowych,
na którym to spotkaniu ustalono, iż ZWiK i ZEC będą podpisywać indywidualne
umowy z właścicielami lokali i lokatorami na odbiór wody i ciepła.
Jeśli chodzi o koszty, to i tak pewnie one wzrosną, bo to co teraz robią zarządy
wspólnot, przejmą dostarczyciele mediów.
Ostatnio zmieniony 16-11-2009, 01:03 przez JohnnyG, łącznie zmieniany 1 raz.
| Link: | |
| BBcode: | |
| HTML: | |
| Schowaj odnośniki |
-
- Podobne tematy
- Odpowiedzi
- Odsłony
- Ostatni post
-
- 13 Odpowiedzi
- 1093 Odsłony
-
Ostatni post autor: irenalo
01-10-2023, 10:07
-
-
Czy wspólnota może powołać organy inne niż przewidziane w uwl
autor: piotrusb » 02-08-2022, 09:21 » w Orzecznictwo sądów powszechnych - 0 Odpowiedzi
- 470 Odsłony
-
Ostatni post autor: piotrusb
02-08-2022, 09:21
-
-
-
Antena zbiorcza , wspólnota , problem proszę o pomoc
autor: Freddie Mercury » 02-06-2022, 04:55 » w Nieruchomość wspólna - 1 Odpowiedzi
- 812 Odsłony
-
Ostatni post autor: piotrusb
02-06-2022, 10:23
-
-
-
Co powinna finansować wspólnota, a co właściciel lokalu przy adaptacji strychu
autor: piotrusb » 14-04-2022, 13:30 » w Orzecznictwo sądów powszechnych - 0 Odpowiedzi
- 784 Odsłony
-
Ostatni post autor: piotrusb
14-04-2022, 13:30
-
-
-
Czy wspólnota może określić max wysokość ogrodzenia ogródka w użytkowaniu quoad usum
autor: piotrusb » 20-02-2024, 09:39 » w Orzecznictwo sądów powszechnych - 1 Odpowiedzi
- 322 Odsłony
-
Ostatni post autor: irenalo
21-02-2024, 13:43
-