Stawki opłat za śmieci mogą być różnicowane pomiędzy właścicielami lokali w zależności od tego czy deklarują segregację

Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz wojewódzkich sądów administracyjnych.
Wiadomość
Autor
piotrusb
.
.
Posty: 5967
Rejestracja: 28-12-2009, 17:51

Stawki opłat za śmieci mogą być różnicowane pomiędzy właścicielami lokali w zależności od tego czy deklarują segregację

#1 Post autor: piotrusb » 20-04-2018, 15:26

Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 16 czerwca 2016 r., sygn. akt I SA/Ol 231/16.
Wobec braku w ustawie zakazu wyliczenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi z zastosowaniem różnych stawek opłaty, w przypadku budynków wielolokalowych, rozważyć należy, czy istnieją dostatecznie przekonywujące argumenty przemawiające za istnieniem wymogu określenia opłaty w jednej stawce dla wszystkich mieszkańców zamieszkujących dany budynek wielolokalowy.

Skoro ustawa przewiduje możliwości różnicowania stawki opłat w zależności od tego, czy odpady komunalne są zbierane i odbierane w sposób selektywny, to nie należy zrównywać tych mieszkańców budynków wielolokalowych, którzy deklarują i zbierają odpady w sposób selektywny z mieszkańcami, którzy czynią to w sposób nieselektywny. W przeciwnym wypadku, prawie zawsze budynki wielolokalowe będą wyłączone z możliwości korzystania z preferencyjnych stawek opłaty, a tym samym pozbawione zachęty do segregowania odpadów. Zgodnie z wiedzą i doświadczeniem życiowym w budynkach, w których znajduje się kilkadziesiąt, czy nawet kilkanaście, mieszkań trudno uzgodnić jednolity sposób zbierania odpadów. Wystarczy, że mieszkańcy jednego lokalu nie zdecydują się na selektywne gromadzenie odpadów, a wszyscy pozostali mieszkańcy zobowiązani będą do ponoszenia wyższych kosztów odbioru odpadów. Założyć można, że w takiej sytuacji – konieczności ponoszenia wyższych opłat – niewielu mieszkańców wybierze selektywne gromadzenie odpadów. Tym samym cel ustawy zostanie zupełnie zniesiony, a przepis różnicujący stawki stanie się martwy w odniesieniu do budynków wielolokalowych. Znaczna liczba osób bowiem wybiera selektywny sposób gromadzenia odpadów nie ze względów ochrony środowiska, lecz właśnie ze względów finansowych.
Okoliczność, że na nieruchomościach zabudowanych jednym, dwoma czy nawet większą ilością budynków wielolokalowych, znajduje się zwykle jedna budowla służąca składowaniu odpadów i jedno miejsce usytuowania pojemników nie jest argumentem przemawiającym za stosowaniem wyłącznie wyższej stawki opłat za odpady. W takiej budowli i miejscu można bowiem umieścić proporcjonalną i odpowiednią, do posiadanych przez Spółdzielnię informacji o sposobie gromadzenia odpadów, ilość pojemników służących zarówno odpadom selektywnym, jak i mieszanym. Każdy z mieszkańców będzie zatem miał możliwość gromadzenia odpadów we wskazany przez siebie sposób. (…)
Biorąc pod uwagę cel powoływanej ustawy i zróżnicowania stawek za gospodarowanie odpadami komunalnymi organ winien rozważyć możliwość określania w przypadku nieruchomości zamieszkałej przez wielu mieszkańców opłaty obliczonej według różnych stawek. Oczywiści mieszkańcy nie składają własnych deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, ale mogą oni zadeklarować sposób w jaki będą zbierać odpady spółdzielni mieszkaniowej lub wspólnocie mieszkaniowej, która dane te uwzględni składając deklaracje właściwemu organowi samorządowemu. W przypadku natomiast braku takiej deklaracji ze strony mieszkańca, wspólnota, czy spółdzielnia powinna uznać, że taki mieszkaniec gromadzi odpady w systemie nieselektywnym. Podstawową bowiem stawką jest stawka opłat odpowiadająca nieselektywnemu zbieraniu odpadów komunalnych i dopiero zadeklarowanie selektywnego ich gromadzenia skutkuje przyjęciem niższej stawki. Opłata może zostać przykładowo wyliczona jako suma iloczynów: liczby mieszkańców deklarujących selektywne gromadzenie odpadów komunalnych i niższej stawki opłaty oraz pozostałej liczby mieszkańców (nieselekcjonujących odpadów komunalnych i tych, którzy w ogóle nie deklarują sposobu ich gromadzenia) i wyższej stawki opłaty.
Stwierdzić należy, że ustawa nie przewiduje takiej sytuacji, by w przypadku budynków wielolokalowych nie można było różnicować stawek opłaty w zależności od tego jaką formę zadeklarują poszczególni mieszkańcy. Do składania deklaracji zobowiązani są właściciele nieruchomości, a nie poszczególni mieszkańcy jako wytwórcy odpadów i to niezależnie od tego, czy niektórzy z nich są właścicielami lokali. Ustawa obciąża obowiązkiem złożenia deklaracji właściciela budynku, który w deklaracji oświadcza jednocześnie, że podał w niej dane zgodne z prawdą, nie może on zatem wskazywać, że mieszkańcy nieruchomości nie segregują odpadów, jeżeli posiada informację, że określona ilość mieszkańców odpady segreguje i chce w ten sposób skorzystać z niższej stawki opłat. Przyjęcie, że w przypadku, gdy jedynie część mieszkańców chciałaby zbierać odpady w sposób selektywny, konieczne jest uznanie, że w całej nieruchomości odpady zbierane będą nieselektywnie, Sąd uznaje za społecznie niesprawiedliwe i sprzeczne z założeniami ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/71EE80C801
piotrusb

Link:
BBcode:
HTML:
Schowaj odnośniki
Pokaż odnośniki do wpisu

piotrusb
.
.
Posty: 5967
Rejestracja: 28-12-2009, 17:51

Re: Stawki opłat za śmieci mogą być różnicowane pomiędzy właścicielami lokali w zależności od tego czy deklarują segreg

#2 Post autor: piotrusb » 14-06-2018, 09:32

Wyrok WSA w Białymstoku z dnia 11 kwietnia 2018 r., sygn. akt I SA/Bk 84/18.
Teza:
Żaden z przepisów ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2016 r., poz. 250 ze zm.) nie zabrania możliwości deklarowania w ramach jednej nieruchomości wielolokalowej (w której znajdują się lokale mieszkalne i użytkowe) różnicowania sposobu zbierania odpadów komunalnych na selektywny i nieselektywny.
Z uzasadnienia:
Wskazać należy, że wbrew twierdzeniom organu, żaden ze wskazanych w uzasadnieniu decyzji przepisów ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2017 r., poz. 1289 ze zm., dalej powoływana jako u.c.p.g.) nie wprowadza zakazu możliwości wprowadzenia dwóch sposobów segregacji odpadów w odniesieniu do nieruchomości wielolokalowej. W szczególności takim przepisem nie jest art. 6j ust. 4 u.c.p.g., który stanowi, że w przypadku nieruchomości, która w części stanowi nieruchomość, o której mowa w art. 6c ust. 1, a w części nieruchomość, o której mowa w art. 6c ust. 2, opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi sumę opłat obliczonych zgodnie z ust. 1-3. Z przepisu tego wynika jedynie, że istnieje możliwość odrębnego określania wysokości opłaty od części nieruchomości "zamieszkałej" i części nieruchomości "niezamieszkałej", a ostatecznym rozliczeniu właściciel takiej nieruchomości powinien uiścić sumę opłat obliczonych zgodnie z tymi odrębnymi zasadami. Przepis ten nie wprowadza zakazu różnicowania stawek opłaty w zakresie lokali mieszkalnych i niemieszkalnych. Sąd analizując także inne regulacje u.c.p.g. nie dostrzegł, aby taki zakaz został wprowadzony.

Zdaniem Sądu rozpoznającego przedmiotową sprawę wskazać należy, że przepisy u.c.p.g. należy interpretować pod kątem celu ich wprowadzenia oraz celu różnicowania stawek opłaty. Nowoczesna gospodarka odpadami komunalnymi skupia się przede wszystkim na minimalizacji wytwarzania odpadów i ich zagospodarowaniu, poprzez selektywną zbiórkę odpadów komunalnych oraz zbiórkę i powtórne wykorzystanie surowców wtórnych. Wprowadzenie właściwych i skutecznych mechanizmów wspierających selektywną zbiórkę odpadów i powtórne wykorzystanie produktów uznano za niezbędne do uzyskania założonych celów. Jednym z takich mechanizmów jest selekcja odpadów komunalnych w miejscu ich powstania, a więc już w gospodarstwach domowych. We wszystkich krajach rozwiniętych, system selektywnej zbiórki odpadów komunalnych jest szeroko stosowany, i jak wykazują badania, jest on bardzo skuteczny w zmniejszeniu objętości odpadów kierowanych na wysypiska. Dlatego też koniecznym stało się wprowadzenie preferencyjnych stawek za selektywne zbieranie odpadów komunalnych, które mają stanowić specjalną zachętę do zmniejszenia ilości produkowanych odpadów już w gospodarstwie domowym. W celu upowszechnienia selektywnego zbierania odpadów "u źródła" ustawodawca nakazał określić niższą stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi zbieranymi i odbieranymi w sposób selektywny (patrz wyrok z dnia 16 czerwca 2016 r., sygn. akt I SA/Ol 231/16). Ponadto zauważyć należy, że w uzasadnieniu projektu ustawy zmieniającej u.p.c.g. tj. ustawy z 28 listopada 2014 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U z 2015 r., poz. 87) wskazano, że "przy ustalaniu stawek opłat za gospodarowanie odpadami ma nastąpić odwrócenie podejścia. Dotychczas podstawową stawką była stawka za odpady niepoddane segregacji, w przypadku selektywnego zbierania miała być ustalona niższa stawka opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Ustawa nowelizująca przyjmuje, że stawką wzorcową jest stawka opłaty za odpady zbierane w sposób selektywny. W przypadku nieprzestrzegania tego obowiązku jest stosowana wyższa, sankcyjna stawka opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi". (vide druk sejmowy VII.2373). Powyższe znajduje swoje odzwierciedlenie w brzmieniu art. 6k ust. 3 u.c.p.g., z którego wynika, że podstawową stawką opłaty jest stawka za zbieranie odpadów w sposób selektywny, zaś stawkę podwyższoną, niejako "sankcyjną" można zastosować jedynie w odniesieniu do odpadów nie zbieranych i nie odbieranych w sposób selektywny. Nie ulega zatem wątpliwości, że pierwszeństwo ma ustalenie stawki promującej segregację odpadów, zaś stawka podwyższona, jest wyjątkiem.

Powyższy sposób wykładni przepisów u.c.p.g., na co zwrócił uwagę WSA w Olsztynie w ww. wyroku z dnia 16 czerwca 2016 r., jest zgodny z przepisami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy (Dz.Urz. UE L 312/3 z 22 listopada 2008r.). W preambule powołanej dyrektywy wskazano, że zasada "zanieczyszczający płaci" jest wiodącą zasadą na szczeblu europejskim i międzynarodowym. Wytwórca odpadów i posiadacz odpadów powinni gospodarować odpadami w sposób, który gwarantuje wysoki poziom ochrony środowiska i zdrowia ludzkiego (pkt 26). W pkt 28 zaznaczono, że dyrektywa powinna pomóc Unii Europejskiej zbliżyć się do "społeczeństwa recyklingu", dążącego do eliminacji wytwarzania odpadów i do wykorzystywania odpadów jako zasobu. W szczególności szósty wspólnotowy program działań w zakresie środowiska wymaga stosowania środków, których celem jest zapewnienie segregacji u źródła, zbieranie oraz recykling priorytetowych strumieni odpadów. Zgodnie z tym celem, a jednocześnie jako środek ułatwiający lub usprawniający potencjał odzysku, odpady powinny być zbierane selektywnie, jeżeli jest to wykonalne technicznie, ekonomicznie i z punktu widzenia środowiska, zanim zostaną poddane czynnościom odzysku prowadzącymi do najlepszego dla środowiska wyniku całkowitego. Państwa członkowskie powinny zachęcać do oddzielania związków niebezpiecznych od strumieni odpadów, jeżeli jest to konieczne do stworzenia racjonalnej ekologicznie gospodarki odpadami. Dalej zauważono, że zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami i z celem utworzenia "społeczeństwa recyklingu" państwa członkowskie powinny popierać stosowanie odpadów posegregowanych w wyniku recyklingu, takich jak papier z odzysku, i o ile to możliwe, nie powinny wspierać składowania lub spalania takich odpadów (pkt 29). Podkreślono, że z punktu widzenia hierarchii postępowania z odpadami i w celu zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych pochodzących ze składowania odpadów na składowiskach, ważne jest stwarzanie korzystnych warunków dla zbierania selektywnego i właściwego przetwarzania bioodpadów na potrzeby produkcji bezpiecznego dla środowiska kompostu i innych materiałów opartych na bioodpadach. (pkt 35). W pkt 42 preambuły odwołano się do instrumentów ekonomicznych jako tych, które mogą odegrać decydującą rolę w osiąganiu celów zapobiegania powstawaniu odpadów i gospodarowania nimi. Stwierdzono, że państwa członkowskie powinny stwarzać zachęty dla stosowania takich instrumentów na odpowiednim poziomie.

Skoro ustawa przewiduje konieczność różnicowania stawki opłaty w zależności od tego, czy odpady komunalne są zbierane i odbierane w sposób selektywny, promując jednocześnie segregację wprowadzając niższe opłaty, to nie można zrównywać sytuacji mieszkańców budynków wielolokalowych, którzy deklarują i zbierają odpady w sposób selektywny z najemcami lub właścicielami lokali użytkowych, którzy czynią to w sposób nieselektywny. Odmienna interpretacja byłaby niekorzystna dla mieszkańców lokali w budynkach wielolokalowych, gdyż w każdym takim budynku znalazłaby się osoba lub grupa osób, która nie segregowałaby odpadów, co skutkowałoby wyższą stawką opłaty względem tych mieszkańców, którzy zadeklarowali i segregują odpady komunalne. Zaznaczyć przy tym należy, że w tej konkretnej sprawie, zostały wydzielone miejsca do gromadzenia odpadów odrębnie dla lokali mieszkalnych, gdzie dokonywano segregacji i odrębnie dla lokali niemieszkalnych, gdzie segregacji nie było. Istniała zatem możliwość weryfikacji poprawności złożonych deklaracji na gospodarowanie odpadami, pod kątem wywiązywania się mieszkańców z segregacji odpadów komunalnych, co zostało potwierdzone w trakcie oględzin nieruchomości w dniu [...] kwietnia 2017 r.
W świetle powyższych rozważań stwierdzić należało, dokonując proeuropejskiej wykładni przepisów u.c.p.g. w powiązaniu z celami wprowadzenia ustawy, że wprowadzenie różnicowania stawek opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi miało na celu zachęcenie mieszkańców do segregacji odpadów. Skoro żaden z przepisów tejże ustawy nie zawiera wprost zakazu różnicowania stawek opłaty względem budynku wielolokalowego z uwagi na sposób segregacji odpadów, przyjąć należało, że takie różnicowanie jest dopuszczalne.

Organ odwoławczy, jako argument wskazujący na brak możliwości różnicowania stawki opłaty względem poszczególnych części nieruchomości (zamieszkałej i niezamieszkałej) wskazał na uchwałę Rady Miasta B. w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenia stawki opłaty za pojemnik o określonej pojemności, w szczególności wprowadzenie trzech kategorii nieruchomości (zamieszkałe, niezamieszkałe i mieszane) oraz wzoru deklaracji dla poszczególnych kategorii nieruchomości. W deklaracji D-M (odnoszącej się do nieruchomości mieszanych) są dwie tabele – E.1 dotyczącej nieruchomości zamieszkałych oraz E. 2 nieruchomości niezamieszkałych.
Nie ulega jednak wątpliwości, że obie tabele dotyczą jednej nieruchomości, dlatego wybór co do sposobu zbierania odpadów komunalnych nie może być różny w obu tabelach. Zdaniem Kolegium wskazane regulacje przesądzają, że dla jednej nieruchomości, jest przewidziany tylko jeden sposób gromadzenia odpadów: selektywny lub nieselektywny. Ponadto w opisie deklaracji dotyczącym poz. 40 i poz. 46 (sposobu zbierania odpadów) znajduje się przypis - pouczenie dla wypełniających deklarację; "należy zaznaczyć tylko jeden sposób zbierania odpadów komunalnych...".

W ocenie Sądu, wbrew twierdzeniom Kolegium, nie można na podstawie wzoru deklaracji D-M. przesądzać o braku możliwości różnicowania stawki opłaty względem poszczególnych części nieruchomości mieszanej. Podkreślić należy, że w powyższym wzorze, wskazanie sposobu zbierania odpadów komunalnych jest odrębnie przewidziane dla nieruchomości zamieszkałych (E. 1 poz. 40) oraz nieruchomości niezamieszkałych (E.2, poz. 46). Z powyższego można zatem wysunąć przeciwny wniosek do zaprezentowanego przez Kolegium, że nie można zmienić sposobu zbierania odpadów komunalnych jedynie w ramach poszczególnych, wyodrębnionych części nieruchomości – części mieszkalnej i części niemieszkalnej. Gdyby przyjąć stanowisko Kolegium, deklaracja nie powinna dopuszczać możliwości odmiennego wskazywania sposobu zbierania odpadów komunalnych, względem części mieszkalnej i niemieszkalnej, a tak nie jest. Podkreślić przy tym należy, że w powyższym wzorze deklaracji znajduje się także część F., w której umieszcza się dane dotyczące zwolnień z obowiązku uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi z uwagi m.in. na dochód gospodarstwa domowego. Skoro, w ocenie Kolegium, nie istnieje możliwość różnicowania stawki opłaty z uwagi na sposób zbierania odpadów komunalnych w ramach tej samej nieruchomości, w jakim celu w deklaracji w poz. 54 przewidziany jest wybór sposobu zbierania odpadów komunalnych? Skoro w ramach jednej deklaracji właściciel nieruchomości wielolokalowej (mieszanej) musi zadeklarować jeden sposób zbierania odpadów (stanowisko Kolegium), zbędnym byłoby po raz kolejny wskazywanie sposobu zbierania odpadów przez gospodarstwa domowe korzystające ze zwolnienia wprowadzonego uchwałą Rady Miasta B.

W sprawie istotne jest również to, że opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi ma charakter daniny publicznej, która nie ma charakteru podatkowego. Jest ona bowiem świadczeniem pieniężnym, przymusowym, bezzwrotnym, jednostronnym, publicznoprawnym, ale odpłatnym i mającym realizować cele wynikające z przepisów ustawy o utrzymaniu czystości. Jednak wszystkie elementy tego obowiązku daninowego, w tym rodzaj zastosowanej stawki, mając na uwadze art. 217 Konstytucji, muszą mieć podstawę prawną, w tym przypadku muszą wynikać wprost z uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego a nie znajdować podstawę w "interpretacji wzoru deklaracji D-M oraz pouczenia zawartego w sposobie jej wypełnienia". Podkreślić należy, że uchwała Rady Miasta w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenia stawki opłaty za pojemnik o określonej pojemności nie rozstrzyga, którą ze stawek opłaty należy zastosować w przypadku, gdy zgłoszono zbieranie odpadów z części nieruchomości w sposób selektywny a w części w sposób nieselektywny. W tym zakresie nie można stosować wykładni rozszerzającej, przyjmując że w takiej sytuacji właściciel nieruchomości nie segreguje odpadów, a zatem należna jest wyższa stawka opłaty.

Mając na uwadze powyższe, Sąd za zasadny uznał zarzut naruszenia art. 6m ust. 1 w zw. z art. 6j ust. 4 u.p.c.g., bowiem żaden z przepisów tejże ustawy nie zabrania możliwości deklarowania w ramach jednej nieruchomości wielolokalowej (w której znajdują się lokale mieszkalne i użytkowe) różnicowania sposobu zbierania odpadów komunalnych na selektywny i nieselektywny. Nie zabrania tego również stosowna uchwała Rady Miasta B.
http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/977312B8CF
piotrusb

Link:
BBcode:
HTML:
Schowaj odnośniki
Pokaż odnośniki do wpisu

ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post

Wróć do „Orzecznictwo sądów administracyjnych”