Brak zgody wspólnoty na sprzedaż alkoholu

Orzecznictwo sądów rejonowych, okręgowych i apelacyjnych.
Wiadomość
Autor
piotrusb
.
.
Posty: 5967
Rejestracja: 28-12-2009, 17:51

Brak zgody wspólnoty na sprzedaż alkoholu

#1 Post autor: piotrusb » 27-09-2016, 11:00

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 9 czerwca 2016 r., sygn. akt I ACa 93/16.

Powodowie, współwłaściciele lokalu użytkowego, zwrócili się do pisemnie do pozwanej wspólnoty z prośbą o wyrażenie zgody na sprzedaż napojów alkoholowych w ich lokalu. Właściciele lokali w budynku głosując nad stosowną uchwałą w drodze indywidualnego zbierania głosów nie wyrazili zgody na zorganizowanie i prowadzenie sklepu detalicznego oraz na sprzedaż napojów alkoholowych w lokalu. Zdaniem powodów skarżona uchwała stoi w sprzeczności z obowiązującymi przepisami prawa, a także narusza ich interes. Pozwana nie przedstawiła ich zdaniem jakiegokolwiek konkretnego i rzeczywistego powodu uzasadniającego odmowę udzielenia zgody na sprzedaż napojów alkoholowych. Powodowie nie mieli możliwości poznania motywów, jakimi kierowano się przy podejmowaniu uchwały, gdyż pozwana nie wskazała żadnych przyczyn odmowy udzielenia zgody. Tym samym nie byli w stanie merytorycznie odnieść się do okoliczności przyjętych za podstawę odmowy udzielenia zgody. Brak zgody na sprzedaż alkoholu narusza uzasadnione interesy powodów i skutkuje brakiem możliwości wydzierżawienia lokalu użytkowego, który od kwietnia 2012 roku stoi pusty i nieogrzewany, co ma negatywny wpływ nie tylko na jego stan techniczny, ale i całego budynku. Powodowie przez niespełna trzy lata nie otrzymywali ofert od najemców.

Wyrokiem z dnia 3 grudnia 2015 Sąd Okręgowy uwzględnił powództwo w całości. Wspólnota wniosła apelację, a Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok i oddalił powództwo w całości, stwierdzając w uzasadnieniu:
Wymóg uzyskania zgody wspólnoty a tego rodzaju działalność {sprzedaż alkoholu] jest wywodzony z treściart. 18 ust. 6 pkt. 3) ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U.2016.487 ze zm.). W myśl tego przepisu jednym z warunków ubiegania się w postępowaniu administracyjnym o zezwolenie na sprzedaż alkoholu jest legitymowanie się (przez wnioskującego przedsiębiorcę) zgodą właściciela, użytkownika, zarządcy lub administratora budynku, jeżeli punkt sprzedaży będzie zlokalizowany w budynku mieszkalnym wielorodzinnym. W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd przyjmujący że w przypadku współwłasności (w tym w przypadku wspólnoty mieszkaniowej) zgoda, o której mowa stanowi czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu. Zatem, stosownie do przepisu art. 22 ust. 2 cytowanej wyżej ustawy o własności lokali, konieczne jest podjęcie przez wspólnotę uchwały wyrażającej zgodę.(...)

Niewątpliwie więc poprawne zastosowanie normy art. 25 ust. 1 ustawy własności lokali wymaga oceny i zważenia interesów wspólnoty i właścicieli lokalu użytkowanego podlegających regulacji ustawowej w art. 18 ust 6 pkt. 3) ustawy o wychowaniu w trzeźwości i zapobieganiu alkoholizmowi.

Podkreślić bowiem należy, że wyrażenie lub odmowa zgody w rozumieniu art. 18 ust 6 jest objęta kompetencją podmiotu tam wskazanego. Innymi słowy z samego prawa własności lokalu użytkowego nie wynika roszczenie właściciela lokalu o wyrażenie zgody. Odmowa wyrażenia zgody na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu zasadniczo bowiem aktualizuje prawo zarządu lub zarządcy do żądania rozstrzygnięcia przez sąd w postępowaniu nieprocesowym (art. 24 ustawy o własności lokali).

Kwestionując więc uchwałę odmawiającą zgody na podstawie art. 25 ust. 1 ustawy o własności lokali i żądając jej uchylenia z uwagi na naruszanie interesów właściciela lokalu, powód powinien wykazać, że wspólnota wadliwie (z naruszeniem uzasadnionych (w okolicznościach sprawy) interesów właściciela lokalu) wykonała swoje prawo do odmowy wyrażenia zgody na sprzedaż alkoholu.

Poszukując wzorca oceny uchwał w płaszczyźnie przesłanki naruszenia interesu w nauce i orzecznictwie odwołuje się do zasad współżycia społecznego wskazując, że naruszenie interesu musi być badane w sposób zobiektywizowany przy uwzględnieniu reguł słusznościowych (por. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 11 października 2012 roku I ACa 507/12, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 czerwca 2013, VI ACa 1727/12, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30 października 2015, V ACa 254/15, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 11 grudnia 2015, I ACa 700/15, wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie I ACa 671/15). W tym kontekście wskazuje się, że spór wyraża się w konflikcie między dobrem wspólnoty a dobrem właściciela lokalu a dla przyjęcia, że istnieją przesłanki dla uchylenia uchwały, zachodzić musi co najmniej znaczna dysproporcja między potrzebą ochrony interesu właściciela a ochroną interesu wyrażonego kwestionowaną uchwałą (por. np. uzasadnienie cytowanego wyżej wyroku SA w Krakowie z 4 września 2015 roku). Jako przykład wskazuje się w tym kontekście najczęściej na sytuację, w której uchwała zmierza sprzecznie z zasadami współżycia społecznego do pokrzywdzenia właściciela lokalu.

Innymi słowy leżące u podstaw żądania uchylania uchwały w niniejszej sprawie twierdzenie że wspólnota jako podmiot uprawniony do wyrażenia zgody korzysta ze swojego prawa w sposób naruszający interes powoda z art. 25 ust 1 ustawy wymaga nie tylko wykazania tego, że brak zgody utrudnia (ogranicza) możliwość czerpania pożytków z prawa własności lokalu, ale też przedstawienia i udowodnienia okoliczności pozwalających na przyjęcie, że uchwała nie jest motywowana dobrem wspólnoty lecz narusza interes właściciela w sposób sprzeczny z opisanym wyżej wzorcem oceny.

Dodać należy, że zgodnie z art. 6 k.c. to na powodach, jako wywodzących skutki prawne z określonych twierdzeń spoczywał ciężar dowodu okoliczności czyniących odmowę wyrażenia zgody za naruszającą ich interesy.

W tym kontekście stwierdzić należy, że sama norma art. 18 ustawy w wychowaniu w trzeźwości i zapobieganiu alkoholizmowi zawiera w sobie ograniczenie prawa dysponowania przedmiotem własności lokalu (a także prawa swobody działalności gospodarczej) uzależniając prowadzenie w lokalu działalności w określone branży od uzyskania zezwolenia właściwego organu Gminy. Przesłanką tego zezwolenia jest zgoda o której mowa w art. 18 ust.6 pkt 3) ustawy.

Normy prawa publicznego zatem reglamentują w tym przypadku możliwość aktywności gospodarczej jednostki z uwagi na cele społeczne, jakie osiągnąć ma powołana wyżej ustawa. Wykładnia celowościowa poszczególnych jej przepisów musi uwzględniać aksjologię wyrażaną choćby w jej preambule, na co wskazywano już w dotychczasowym orzecznictwie podkreślając wartości, jakim służy ustawa regulująca wrażliwy element współczesnych stosunków społecznych (por. no. wyrok NSA z 3 kwietnia 1997, II SZ/Wr 1367/96, wyrok NSA z dnia 9 grudnia 1993, II SA 2088/93).

W tym kontekście w dotychczasowym orzecznictwie wprost wskazywano, że celem normy art. 18 ust. 6 pkt 3 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi było wyrażenie troski ustawodawcy dla pełnego poszanowania stanowiska wymienionych w tym przepisie podmiotów, wobec zamiaru prowadzenia w budynku mieszkalnym wielorodzinnym tak specyficznej działalności gospodarczej jak sprzedaż alkoholu (por. np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 września 2014 r. II GSK 1293/13).

Sama regulacja ustawowa jest zatem wyrazem dostrzeżenia przez ustawodawcę m.in. wciąż obecnych w realiach społeczno – kulturowych, negatywnych skutków związanych z naruszaniem porządku i spokoju czy wręcz miru domowego) przez osoby nabywające i spożywające alkohol.

Ustawa wyraża więc przyjętą przez ustawodawcę określoną hierarchię (gradację) wartości. Zatem dla ochrony wyrażanych wartości ustawa ogranicza prawo do dysponowania nieruchomością uzależniając prowadzenie handlu alkoholem między innymi od akceptacji przez podmioty mające prawa do budynku, w którym działalności ma być prowadzona (właściciela lub współwłaścicieli budynku) tego rodzaju aktywności gospodarczej (i związanych z nią mankamentów i często utrudnień dla sąsiadów związanych z zakłócaniem porządku przez osoby znajdujące się pod wpływem alkoholu). (...)

Zatem cytowana wyżej norma ustawowa przyznaje wymienionym w jej treści podmiotom prawo do współdecydowania o organizacji bezpośredniego otoczenia ich własności, z ingerencją w wykonywanie władztwa właścicielskiego nad lokalem. Władztwo właścicielskie dotyczące lokalu użytkowego, ograniczone zostaje więc już przez ustawę.

W tym kontekście kwestionując prawo do odmowy wyrażenia zgody należy wykazać, że uchwała była motywowana innymi względami, niż wykonanie tego prawa (względnie wykazanie, że w konkretnych okolicznościach faktycznych zgoda na sprzedaż alkoholu lub jej brak pozostają całkowicie indyferentne dla osiągnięcia celów ustawy).

Dowodu takiego nie przedstawiono. Zwrócić należy uwagę na to, że w pozwie jako zasadnicze uczyniono twierdzenie, że odmowa wyrażenia zgody byłą pozbawiona jakichkolwiek podstaw skoro w bezpośrednim sąsiedztwie (w innych budynkach w promieniu do 90 m) znajdują się już cztery inne sklepy oferujące sprzedaż alkoholu.

Postawić należy zatem w pierwszej kolejności pytanie, czy nasycenie otoczenia budynku punktami sprzedaży alkoholu powoduje, że brak zgody w niniejszej sprawie pozostaje obojętny dla osiągnięcia celów ustawy. W ocenie Sądu odwoławczego takiej tezy nie można racjonalnie uzasadnić. Zwiększanie podaży alkoholu zwłaszcza w blisko położonych od siebie punktach lokowanych w centrum aglomeracji miejskiej, może jedynie pogłębiać skalę i intensywność negatywnie ocenianych społecznie zachowań osób zakłócających porządek lub uszkadzających cudze mienie pod wpływem alkoholu.

Skoro więc jak wynika z materiału procesowego, zachowania tego rodzaju już są w tej okolicy obserwowane (również przez osoby zamieszkujące lub będące właścicielami lokali w budynku pozwanej wspólnoty), to nie można przyjąć, że otwarcie kolejnego punktu oferującego alkohol w tej samej okolicy pozostanie już bez znaczenia dla porządku na terenie nieruchomość budynkowej, w obrębie której alkohol miałby być sprzedawany i zakłócenia spokoju i miru domowego mieszkańców budynku.

Analogicznie należy oceniać twierdzenia sprowadzające się do tego, że bliskość innych punktów powoduje, iż do ewentualnego naruszenia spokoju już dochodzi, a zatem na przestrzeganie porządku przez osoby pod wpływem alkoholu w sąsiedztwie nieruchomości Wspólnoty nie wpłynie sprzedaż alkoholu w lokalu powodów. Jak wskazano wyżej, zwiększenie nasycenia okolicy punktami oferującymi alkohol zwłaszcza w późnych godzinach i weekendy musi być w świetle zasad doświadczenia życiowego i wobec realiów społecznych uznane za czynnik potęgujący ryzyko negatywnych zachowań odczuwanych zwłaszcza przez bezpośrednie otoczenie lokalu w którym alkohol jest sprzedawany.

Za sprzeczne z celem ustawy uznać należy wywody powoda i Sądu I instancji sprowadzające się do marginalizowania znaczenia uciążliwości związanej z zakłócaniem porządku przez klientelę punktów oferujących alkohol i wskazujące na to, że właściwymi dla reagowania na zakłócenia i egzekwowania zachowania porządku i spokoju są organy porządkowe. Ocena taka nie uwzględnia wynikających z zasad doświadczenia życiowego i logiki elementarnych trudności z wyegzekwowaniem zachowania porządku, skoro reakcja organu następuje ex post (dopiero po pewnym czasie od uzyskania przez właściwą służbę informacji, że do zakłócenia doszło i jedynie w sytuacji, gdy do takiego zgłoszenia dojdzie) i często już z tej przyczyny jest nie tylko spóźniona ale i bezskuteczna (jeśli sprawcy zakłócenia nie uda się zindywidualizować i zatrzymać).

Skoro zatem ustawa przyznaje określonym podmiotom pewne prawo w zakresie kształtowania podaży alkoholu w bezpośrednim sąsiedztwie budynków w których usytuowane są lokale mieszkalne. to brak jest podstaw do tego, by wzgląd na działalność służb porządkowych w przypadku naruszenia spokoju mógł prawa tego pozbawiać.

Nie przedstawiono żadnych innych racji wskazujących na to, że zaskarżona uchwała oceniana przez pryzmat zasad współżycia społecznego powinna być zdyskwalifikowana. W szczególności nie wykazano twierdzeń powoda przesłuchiwanego w charakterze strony, jakoby uchwała ta miała stanowić jedynie wyraz złej woli pozostałych właścicieli lokali tworzących Wspólnotę. Dostrzec należy w tym kontekście, że w żadnym z pozostałych lokali w budynku wspólnoty nie jest prowadzony handel alkoholem i żadnemu z innych właścicieli Wspólnota nie wyraziła zgody na tego rodzaju działalność. Nie można więc stwierdzić, że (sprzecznie z zasadami współżycia społecznego) w stosunku do powodów wspólnota zachowuje się inaczej, niż w odniesieniu do pozostałych swoich członków.(...)

Trafnie też wywodzi skarżący w uzasadnieniu apelacji, że nie wykazano, by jedyną możliwością czerpania racjonalnych ekonomicznie pożytków cywilnych z lokalu było w realiach sprawy jego wynajęcie podmiotowi, który para się handlem alkoholem. Przeczy temu wynikające z materiału procesowego pozyskanie najemcy z całkowicie innej branży handlu. Powodowie nie przedstawili żadnych dowodów (ani twierdzeń) z których wynikałoby, że uzyskiwane przez powodów z tego tytułu przychody nie czynią opłacalnym wynajmowania najemcy niesprzedającemu alkoholu. Stąd też część argumentacji powodów odwołująca się do pozbawienia możliwości czerpania pożytków cywilnych z lokalu jako przedmiotu własności, nie może być uznana za udowodnioną.
http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/ ... -06-09_001
piotrusb

Link:
BBcode:
HTML:
Schowaj odnośniki
Pokaż odnośniki do wpisu

ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post

Wróć do „Orzecznictwo sądów powszechnych”