O uchyleniu(unieważnieniu)uchwały

[piotrusb]

Wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 31 maja 2016 r., sygn. akt: I C 226/16.

Powodowie wnieśli w pozew przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej o uchylenie uchwały, na mocy której wypowiedziano wszystkie umów najmu zajmowanych części strychowych - komórek, a także zajmowanych bezumownie. Według twierdzeń powodów zarówno w protokole jak i uchwale dokonano istotnych zmian w jej zapisie już po jej podpisaniu. Skutkiem podjęcia takiej uchwały jest cofnięcie uchwały zawierającej zgodę na nieodpłatne użytkowania pomieszczenia strychowego (komórki) przez powodów, które było im udostępnione z uwagi na brak piwnicy. Powodowie nie otrzymali w zamian innego pomieszczenia mogącego zrównoważyć brak piwnicy przypisanej do lokalu, co powoduje zarówno pokrzywdzenie członka wspólnoty w stosunku do innych członków, jak również obniżenie wartości lokalu, gdyż standardem jest zakupywania lokalu mieszkalnego wraz z pomieszczeniem przynależnym. Sąd uchylił uchwałę w tym zakresie stwierdzając w uzasadnieniu:

Na podstawie art. 25 ustawy o własności lokali, właściciel lokalu może zaskarżyć uchwałę do sądu z powodu jej niezgodności z przepisami prawa lub z umową właścicieli lokali albo jeśli narusza ona zasady prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną lub w inny sposób narusza jego interesy. Chociaż w art. 25 ww. ustawy użyto sformułowania „zaskarżyć uchwałę do sądu”, to orzecznictwo przyjmuje pogląd, że chodzi o wniesienie pozwu o jej uchylenie (por. np. postanowienie SN z dnia 27 lutego 2001 r., V CZ 4/01). Jednak część komentatorów uważa, że w podstawie zaskarżenia wynikającej z art. 25 u.w.l mieści się również powództwo o ustalenie nieistnienie lub nieważności uchwały (por. komentarz do art. 25 u.w.l., Ewa Bończyk – Kucharczyk, Lex 2012). W ustawie prawo spółdzielcze w art. 42 § 4 jest wprost mowa o tym, że można wytoczyć powództwo o uchylenie uchwały. Takiego zapisu na gruncie ustawy o własności lokali nie ma. Zaś w przypadku powództwa o ustalenie nieistnienie uchwał organów podmiotów korporacyjnych wypowiadał się wielokrotnie Sąd Najwyższy. W swoich orzeczeniach dopuszczał możliwość wytoczenia powództwa na podstawie art. 189 k.p.c. do tzw. uchwał nieistniejących. Nie jest to pojęcie ustawowe, lecz określenie, którym posługuje się doktryna i które przejęło także orzecznictwo. Podkreśla się przy tym zgodnie, że dotyczy ono szczególnie drastycznych uchybień, jakich dopuszczono się przy podejmowaniu uchwał tak, że w ogóle trudno mówić o tym, że doszło do wyrażenia woli przez organ podmiotu korporacyjnego. Panuje zgoda co do tego, że przykładem takiej uchwały nieistniejącej jest uchwała podjęta bez wymaganego statutem quorum lub bez wymaganej większości głosów (por. przykładowo orzeczenia Sądu Najwyższego: z dnia 9 października 1972 r., II Cr 171/72, w którym podjętą w takich warunkach uchwałę uznano co prawda za "bezskuteczną", ale odpowiada to obecnie używanemu pojęciu uchwały nieistniejącej; z dnia 14 kwietnia 1992 r., I CRN 38/92; z dnia 4 lutego 1999 r., II CKN 804/ 98, czy z dnia 24 czerwca 1994 r., III CZP 81/94, I C 336/05 z dnia 23 lutego 2006 r.). Wprawdzie orzeczenia te wydawane były na tle uchwał organów spółdzielni lub organów spółek, jednak miały one odpowiednie zastosowanie na gruncie uchwał podejmowanych przez wspólnoty mieszkaniowe, o czym świadczy bogate orzecznictwo sądów powszechnych (np. wyrok SA w Warszawie z dnia 23 maja 2014 r., I ACa 1757/13, z dnia 29 sierpnia 2013 r., I ACa 239/13, wyrok SA w Lublinie z dnia 14 marca 2012 r., I ACa 88/12). (...)

Skoro ustawodawca nie sprecyzował szczegółowego katalogu roszczeń dla zaskarżenia poszczególnych uchwał (w odróżnieniu np. od spółdzielni), to najwidoczniej uczynił to celowo. Dla osób nieprofesjonalnych z reguły trudne do rozróżnienia są dywagacje prawnicze czy mamy do czynienia z uchwałą nieważną, nieistniejącą czy też podlegającą uchyleniu z innych względów. Dopuszczalność powództwa o ustalenie nieważności uchwały czy też jej nieistnienia w trybie art. 189 k.p.c., nie pozbawia sama z siebie możliwości domagania się usunięcia jej z obrotu prawnego poprzez jej uchylenie w trybie art. 25 u.w.l. Przyjęcie poglądu bardziej formalistycznego mogłoby doprowadzić do sytuacji, w której sąd oddaliłby powództwo z uwagi na niewłaściwe jego sformułowanie, zaś żadne ze stron nie zgłosiłaby wniosku o jego uzasadnienie. Prawomocny wyrok zawierający samą tylko sentencję ma taką samą powagę rzeczy osądzonej, jak i prawomocny wyrok zawierający uzasadnienie (por. orzeczenie SN z dnia 18 czerwca 1955 r., III CR 199/54, cyt. za Zdzisław Krzemiński, Rozwód, Praktyczny Komentarz, Orzecznictwo, Piśmiennictwo, Wzory Pism, s. 171). Powaga rzeczy osądzonej w swojej istocie jest przymiotem (atrybutem) prawomocnego wyroku i wszystkich jego składników w szerokim tego słowa znaczeniu. Obejmuje ona, ze względu na swoją istotę wszystkie skutki wyroku, który stał się prawomocny w sensie art. 363 k.p.c. W powagę rzeczy osądzonej są wyposażone tylko orzeczenia rozstrzygające sprawę co do istoty (merytorycznie), a więc w postępowaniu procesowym – wyroki. Z punktu widzenia art. 366 k.p.c. jest rzeczą obojętną, czy prawomocny wyrok ma treść pozytywną (wyrok uwzględniający powództwo), czy negatywną (wyrok oddalający powództwo). Konsekwencją procesową tego, że prawomocny wyrok korzysta z powagi rzeczy osądzonej, jest to, że nie można skutecznie wszcząć postępowania w tym samym przedmiocie i między tymi stronami. W takim przypadku pozew, jako niedopuszczalny, podlegała odrzuceniu. Oznacza to, że w sytuacji braku wniosku o uzasadnienie wyroku oddalającego żądanie powoda nie może on ponownie wytoczyć powództwo, a sąd dysponując jedynie treścią sentencji wyroku nie może dokonywać samodzielnie oceny stanu faktycznego poprzedniej sprawy.

Reasumując, należy stwierdzić, że zaskarżona uchwała w swojej pierwotnej i przegłosowanej treści zawierała jedynie wypowiedzenie wszystkich umów najmu części strychu (komórek), a także zajmowanych bezumownie. (...) Sąd doszedł do przekonania, że punkt 2 uchwały został dopisany już po głosowaniu. W związku z tym, w niniejszej sprawie mamy do czynienie z uchwałą w tym zakresie nieistniejącą.

W orzecznictwie odnaleźć można różne poglądy na temat tego rodzaju uchwał. Pierwszy pogląd przemawia za stanowiskiem, że o uchwale nieistniejącej możemy mówić wtedy, gdy występują takie podstawy uchybienia w zakresie elementów konstytuujących uchwały jak niezwołanie zebrania, brak wymaganej w ustawie większości głosów do jej podjęcia. W innych orzeczeniach do przyczyn zakwalifikowania uchwały jako nieistniejącej zaliczono podjęcie przez osoby niewłaściwe, bez umocowania oraz sfałszowanie wyników głosowania (por. wyrok SA w Warszawie z dnia . 23 maja 2014 r., I ACa 1757/13, uchwała SN z dnia 24 czerwca 1994 r. III CZP 81/94).

Gdyby nie wskazane braki formalne zaskarżona uchwała i tak podlegałaby uchyleniu jako że rażąco narusza interes powodów. Na jej podstawie powodowie zostali pozbawieni możliwości korzystania z dodatkowego pomieszczenia, jakie posiadali zanim zapadła uchwała. Uchwała ta w swojej treści zawiera pokrzywdzenie powodów w stosunku do innych członków wspólnoty. Powodowie zostali pozbawieni użytkowania pomieszczenia strychowe, a w zamian nie otrzymali nic innego. Aktualnie powodowie pozostają bez dodatkowego pomieszczenia.

Wskazane wyżej przyczyny czynią zasadnym konieczność eliminacji uchwały z porządku prawnego w drodze art. 25 u. o w. l. w zakresie w jakim narusza ona przepisy prawa.

Kwestią kolejną jest ocena w jakim zakresie powinno to nastąpić.(...)

Zdaniem Sądu może uchylić uchwałę w części. Warunkiem jednak koniecznym jest autonomiczny charakter jednostek redakcyjnych (punktów, paragrafów). Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 kwietnia 1999 r. w sprawie I CKN 1088/97 dopuścił częściowe uchylenie uchwały, co prawda na gruncie prawa spółdzielczego. Uchwała podlega uchyleniu w części, w której postanowienie jej są niezgodne z prawem, chyba że z okoliczności wynika, iż bez tych postanowień uchwała w ogóle nie zostałaby podjęta. W ocenie Sądu powyższy pogląd znajduje zastosowanie w przypadku powództwa z art. 25 ustawy o własności lokali (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 23 maja 2014 r., I ACA 1757/13).

Mając na uwadze powyższe Sąd na podstawie art. 25 u. o w. l. uchylił uchwałę w części...

http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/ ... -05-31_002