Najpierw należy ustalić czy uchwała istnieje, a dopiero potem rozpatrywać możliwość jej uchylenia

[piotrusb]

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 16 września 20120 r., sygn. akt V ACa 719/19.

Nie sposób odmówić słuszności twierdzeniu, że nie może być uchylana uchwała nieistniejąca. Z argumentu tego nie wynika jednak w żadnym razie zakaz łączenia tych żądań jako głównego i ewentualnego, gdy jako główne zgłoszone zostaje żądanie oparte na art. 189 k.p.c. Właśnie taka konstrukcja procesowa pozwala stronie powodowej na uzyskanie rozstrzygnięcia co do obu tych żądań w jednym procesie, jeśli żądanie główne okaże się bezzasadne. Tym bardziej z argumentu tego nie wynika potrzeba wyłączenia żądania z art. 25 ustawy o własności lokali do osobnego rozpoznania. Przeciwnie, nadanie tej kategorii żądania charakteru ewentualnego wyłącza wydanie zarządzenia tego rodzaju na podstawie art. 218 k.p.c. właśnie z tego powodu, że ma ono charakter wyłącznie warunkowy. Zastosowanie tego przepisu w stosunku do tego rodzaju żądania ewentualnego skutkuje nadaniem mu charakteru żądania głównego w nowym postępowaniu, mimo że powód takiej woli nie wyraża. Prowadzi więc siłą rzeczy do konieczności przegrania przez powoda drugiego procesu, czyli o żądanie wyłączone do odrębnego rozpoznania w wypadku wygrania pierwszego, czyli uzyskania w pierwszym postępowaniu wyroku ustalającego nieistnienie uchwały wspólnoty mieszkaniowej. Nie można bowiem uchylić uchwały, która nie istnieje. Argument powołany przez Sąd Okręgowy w oczywisty sposób więc uzasadniał niestosowanie art. 218 k.p.c. w celu wyłączenia do osobnego jednak postępowania żądania dotyczącego ustalenia nieistnienia uchwał wskazanych w pozwie. Takie zarządzenie zostało jednak wydane bez wezwania powoda do określenia relacji pomiędzy żądaniami zgłoszonymi w pozwie wobec żądań o ustalenie nieistnienia tych samych uchwał. Powód nie miał więc nawet szansy na to, aby żądania zgłoszone w pozwie określić mianem ewentualnych. Przed ustaleniem tej relacji, a ponadto przed rozstrzygnięciem o zasadności żądania o ustalenie nieistnienia spornych uchwał, w ogóle nie zostało przesądzone, czy orzekanie o zasadności żądań opartych na art. 25 ustawy o własności lokali jest dopuszczalne i merytorycznie potrzebne. Już z tego powodu należało uznać, że Sąd Okręgowy nie rozpoznał istoty tej sprawy, a ponadto zaniechał w całości przeprowadzenia w sprawie postępowania dowodowego, również w odniesieniu do twierdzeń, podnoszonych przez obie strony w pozwie. Sąd Okręgowy sprowadził dokonane ustalenia do niespornych dwóch okoliczności, że powód jest jednym z dwóch współwłaścicieli lokalu garażowego znajdującego się w nieruchomości zarządzanej przez pozwaną wspólnotę oraz że większość z miejsc postojowych, znajdujących się w tym garaży, jest objęta służebnościami na rzecz właścicieli lokali mieszkalnych. (...)

... w niniejszym postępowaniu powinno zostać wydane zarządzenie o połączeniu tych spraw do wspólnego rozpoznania. W ostateczności postępowanie w sprawie niniejszej należałoby zawiesić do daty prawomocnego rozstrzygnięcia w innej sprawie żądań dotyczących istnienia spornych uchwał. W dalszej kolejności należy wezwać powoda nie tylko do podania podstawy faktycznej żądań ustalających, lecz także do wskazania ich relacji w stosunku do żądań zgłoszonych w pozwie zgodnie z art. 25 ustawy o własności lokali, tak aby powód miał szansę na nadanie tym żądaniom statusu ewentualnego. W tym wypadku w ramach dalszych czynności zbadać należy zasadność zarzutów podniesionych ewentualnie przez powoda na uzasadnienie żądania głównego opartego na art. 189 k.p.c. w celu dokonania ustaleń decydujących o zasadności tych żądań, czyli o istnieniu albo nieistnieniu uchwał objętych pozwem. W wypadku zaś ustalenia, że wskazane uchwały istnieją, czyli że zostały podjęte wymaganą większością głosów oddanych przez osoby uprawnione, zbadaniu też będą podlegać żądania ewentualne dotyczące ich uchylenia. Istniejące uchwały mogą zostać bowiem uchylone w wypadku wykazania przez powoda jednej chociażby z przesłanek określonych art. 25 ustawy o własności lokalu w odniesieniu do uchwał, które nie zostały uchylone zaskarżonym wyrokiem, który w części uwzględniającej powództwo stał się prawomocny ze względu na to, że pozwana nie wniosła apelacji od wyroku zaskarżonego przez pozwanego w pozostałym jego zakresie. W odniesieniu do okoliczności istotnych, w tym podniesionych przez powoda, konieczne zostaje przeprowadzenie dowodów zgłoszonych przez strony oraz dokonanie ustaleń, które wymagają opisania w uzasadnieniu ze wskazaniem dowodów, na których Sąd Okręgowy będzie się opierać, przyczyn, ze względu na które wykorzysta ich moc dowodową, jak też powodów pominięcia wartości dowodowej innych dowodów, albo wskazania przyczyn uznania określonych twierdzeń za zbędne dla wyniku sprawy, a tym samym też niewymagające wykazywania w ramach czynności postępowania dowodowego. Sąd Okręgowy powinien więc zachować standardy postępowania cywilnego, w tym dotyczące podstaw wyrokowania, które jest obowiązany przedstawić w uzasadnieniu spełniającym wymagania określone art. 328 § 2 k.p.c. Zarzut naruszenia tego przepisu przy wydawaniu wyroku objętego apelacją powoda został uznany przez Sąd Apelacyjny wręcz za oczywiście uzasadniony. Analogiczne wymagania dotyczą bowiem uzasadnień ustnych, zastosowanie których jest zalecane przede wszystkim w sprawach niewymagających prowadzenia obszerniejszego postępowania, w szczególności dowodowego, jak też pogłębionych analiz prawnych. Instrumentu tego sądy nie powinny natomiast nadużywać, również aby nie utrudniać w ten sposób ponad miarę czynności związanych ze sporządzeniem apelacji oraz jej rozpoznaniem w drugiej instancji.

http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/ ... -09-16_002