Rozliczenie wspólnoty ze spółdzielnią; nabycie wierzytelności przez wspólnotę nie przekracza zwykłego zarządu

Orzecznictwo sądów rejonowych, okręgowych i apelacyjnych.
Wiadomość
Autor
piotrusb
.
.
Posty: 5967
Rejestracja: 28-12-2009, 17:51

Rozliczenie wspólnoty ze spółdzielnią; nabycie wierzytelności przez wspólnotę nie przekracza zwykłego zarządu

#1 Post autor: piotrusb » 21-07-2020, 15:43

Wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 22 czerwca 2020 r., sygn. akt IX Ca 93/20.
...należy zaznaczyć, iż zgodnie z twierdzeniami zarówno doktryny, jak i orzecznictwa (w tym także obowiązujących aktów prawnych) zarówno uzasadnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego nie ma mocy prawnej, zaś twierdzenia tam zawarte mogą stanowić jedynie wskazówkę dla Sądu rozpoznającego dane zagadnienie prawne.

Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 lutego 2015 roku, na skutek wniosku grupy posłów na Sejm VII kadencji, uznano art. 26 § 2 ustawy – Prawo spółdzielcze wskazujący, iż byłemu członkowi nie przysługuje prawo do funduszu zasobowego oraz do innego majątku spółdzielni, z zastrzeżeniem art. 125 § 5a, stwierdzono, że w zakresie, w jakim nie przewiduje on prawa byłego członka spółdzielni mieszkaniowej, któremu przysługuje odrębna własność lokalu, do odpowiedniej części funduszu remontowego, jest on niezgodny z art. 64 ust. 1 w związku z art. 21 ust. 1 i z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wyrok ten został opublikowany w Dzienniku Ustaw w dniu 10 lutego 2015 roku (Dz. U. 2015, poz. 201). Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że brak możliwość rozliczenia i ewentualnego zwrotu wpłat na fundusz remontowy przez spółdzielnię występującym członkom stanowi nieproporcjonalne naruszenie prawa własności, nieuzasadnione innymi wartościami konstytucyjnymi. W szczególności dotyka ono tych członków spółdzielni, którzy występują z niej w celu utworzenia wspólnoty mieszkaniowej, a nieruchomość przez nich zamieszkana nie była remontowana, mimo zgromadzenia przez nich znacznych środków w funduszu remontowym. W dalszej części uzasadnienia Trybunał wskazał, iż stwierdzenie niezgodności tego przepisu nie stwarza możliwości dochodzenia wypłaty świadczeń uiszczonych na fundusz remontowy przez podmioty, które przestały być członkami spółdzielni przed wejściem wyroku w życie.

W związku z koniecznością wprowadzenia powyższego wyroku w życie, mając na uwadze uzasadnienie orzeczenia, ustawodawca wdrożył do porządku prawnego nowelizację z dnia 20 lipca 2017 roku o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo spółdzielcze.

Zgodnie z art. 24 1 ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z chwilą ustania członkostwa właściciel lokalu staje się współwłaścicielem środków zgromadzonych na funduszu remontowym, o którym mowa w art. 6 ust. 3, w wysokości odpowiadającej przypadającemu na ten lokal udziałowi we współwłasności nieruchomości wspólnej. Wysokość tego udziału ustala się na podstawie ewidencji i rozliczenia wpływów i wydatków funduszu remontowego, o których mowa w art. 4 ust. 4 1 pkt 2, według stanu na dzień ustania członkostwa.

Zgodnie zaś z art. 6 ustawy zmieniającej przepisy art. 24 1 ust. 3 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się w odniesieniu do nieruchomości zarządzanych przez spółdzielnie mieszkaniowe na podstawie art. 27 ustawy zmienianej w art. 1 w dniu 5 lutego 2015 r. Zgodnie zaś z ogólną regułą wyrażoną w art. 3 ustawy – Kodeks cywilny ustawa nie ma mocy wstecznej, chyba że to wynika z jej brzmienia lub celu.

Mając więc powyższe na uwadze, a w szczególności fakt, iż zgodnie z ustalonym przez Sąd Rejonowy stanem faktycznym, którego Sąd odwoławczy nie podważa, na mocy uchwały nr 1/2016 z dnia 29 września 2016 roku właścicieli lokali przy ul. (...) w O. postanowiono, iż z dniem 1 stycznia 2017 roku w zakresie praw i obowiązków właścicieli lokali oraz zarządzania nieruchomością wspólną będą miały zastosowanie przepisy ustawy z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali, a ze skutkiem na dzień 31 grudnia 2016 roku wypowiedziany został zarząd nieruchomością wspólną, tj. zarząd sprawowany przez pozwaną, należało jednoznacznie uznać, iż stan prawny będący przedmiotem niniejszego postępowania powstał już po dniu 5 lutego 2015 roku, a więc po terminie określonym w art. 6 ustawy zmieniającej, a także po dniu 10 lutego 2015 roku, a więc po dniu wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 60/13. Termin określony w art. 6 ustawy zmieniającej, został wyznaczony ze względu na dzień wydania wyroku Trybunału Konstytucyjnego (5 lutego 2015 roku).

Już tylko na marginesie Sąd Okręgowy pragnie wskazać, że inna wykładnia tych przepisów prowadziłaby do dalszego naruszania praw i wolności konstytucyjnych zagwarantowanych obywatelom. Retroaktywne działanie nowych przepisów należy uznać za uzasadnione ze względu na potrzebę ochrony wartości konstytucyjnych, które legły u podstaw wyroku Trybunału Konstytucyjnego, a w szczególności potrzebę umożliwienia dochodzenia roszczeń w postaci zwrotu wpłat dokonanych na fundusz remontowy.

Odnosząc się zaś do zarzutów dotyczących naruszenia art. 510 k.c. poprzez błędne przyjęcie przez Sąd Rejonowy, iż umowy przelewu wierzytelności (uprawnień wynikających z art. 24 1 ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych) nieistniejących w dniu przelewu wywołują skutki prawne, choć stanowi to zaprzeczenie zasady nemo plus iuris in alium transferre otest quam ipse habet, art. 22 ust. 2 ustawy o własności lokali poprzez błędne przyjęcie, iż zawarcie umowy przelewu uprawnień wynikających z art. 24 1 ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych nie jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu, oraz art. 58 k.c. w zw. z art. 22 ust. 2 ustawy o własności lokali poprzez przyjęcie, iż złożone w sprawie umowy przelewu uprawnień wynikających z art. 24 1 ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych pomimo braku uprzedniej uchwały właścicieli lokali wyrażającej zgodę na dokonanie tej czynności oraz udzielającej zarządowi pełnomocnictwa do zawierania tych umów, nie są objęte sankcją nieważności Sąd Okręgowy uznał, że zarzuty te także są bezzasadne.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż nie sposób uznać, że roszczenia w postaci zwrotu wpłat na fundusz remontowy nie istniały w momencie dokonywania ich przelewu. Po pierwsze wynika to z dokonanej wcześniej wykładni przepisów ustawy zmieniającej z 2017 roku, po drugie, nawet odrzucając poprzednie rozważania, trzeba mieć na uwadze, że znowelizowane przepisy mają charakter procesowy (bowiem umożliwiają dochodzenie roszczeń na mocy specjalnej podstawy prawnej), nie zaś materialny. Wcześniej roszczenia te można było traktować albo jako roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, albo jako zobowiązanie naturalne, nie mogące korzystać ze środków ochrony prawnej. Żaden przepis obowiązującego w Polsce prawa nie zakazuje dokonywania cesji wierzytelności wynikającej ze zobowiązania naturalnego czy bezpodstawnego wzbogacenia.

Zarzut odnoszący się do przekroczenia czynności zwykłego zarządu wynikającego z art. 22 ust. 2 ustawy o własności lokali także jest bezzasadny. Zgodnie z tym przepisem do podjęcia przez zarząd czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu potrzebna jest uchwała właścicieli lokali wyrażająca zgodę na dokonanie tej czynności oraz udzielająca zarządowi pełnomocnictwa do zawierania umów stanowiących czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu w formie prawem przewidzianej. Ustęp trzeci cytowanego artykułu przedstawia katalog otwarty (są w szczególności) czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu. Nie sposób znaleźć tam czynności w postaci nabycia wierzytelności. Wspólnota mieszkaniowa, jako jednostka organizacyjna powstająca z mocy prawa ze względu na przymusową współwłasność nieruchomości wspólnej, pełni rolę gospodarza tej nieruchomości. Wyodrębnione lokale nie funkcjonują w próżni, lecz znajdują się w tej nieruchomości i są nierozerwalnie z nią związane, tak jak udział w nieruchomości wspólnej stanowi nieodłączny, przymusowy element związany z odrębną własnością lokalu. Lokal, który z mocy przepisu szczególnego może stanowić odrębną nieruchomość, jest częścią budynku. Odrębny lokal jest nierozerwalnie związany z nieruchomością wspólną, a każdy właściciel lokalu jest zarazem współwłaścicielem części wspólnych. Jeśli zatem w danej sytuacji właściciel lokalu z jakichś względów uzna, że chce przelać na wspólnotę swoją wierzytelność, związaną z jego udziałem w nieruchomości wspólnej, to wspólnota mieszkaniowa, którą tworzy ogół właścicieli lokali, a więc także ten właściciel, który w wyniku przelewu ogranicza swe prawo, nie tylko, że nie ogranicza pozostałych właścicieli lokali, ale za pośrednictwem wspólnoty mieszkaniowej, czyni im przysporzenie. Od strony więc wspólnoty mieszkaniowej, jako cesjonariusza, sytuacja pozostałych właścicieli na wskutek tej cesji nie ulega pogorszeniu. Można stąd wyprowadzić wniosek, że taki przelew stanowi dla zarządu wspólnoty podstawę do wystąpienia z roszczeniem i ocenić, że przy zawarciu tych umów cesji i wystąpieniu do sądu z powództwem, zarząd podejmuje czynności zwykłego zarządu (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 23 października 2019 roku, I ACa 403/18).

Mając więc powyższe na uwadze nie sposób podzielić zarzutu apelującej, iż czynność w postaci nabycia wierzytelności ma charakter przekraczający czynności zwykłego zarządu. Mając na uwadze przytoczone orzecznictwo, jak i ogólny charakter katalogu otwartego czynności wskazanych w art. 22 ust. 3 ustawy o własności lokali należy wskazać, iż za czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu należy uznać takie czynności, które prowadzą do naruszenia praw członków wspólnoty. W tej sytuacji zaszła sytuacja całkowicie odwrotna, bowiem to wspólnota miała dochodzić praw członków wspólnoty, a więc wspierać ich w ochronie przysługujących im roszczeń.
http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/ ... -06-22_002
piotrusb

Link:
BBcode:
HTML:
Schowaj odnośniki
Pokaż odnośniki do wpisu

ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post

Wróć do „Orzecznictwo sądów powszechnych”