Uchylenie uchwały, a uznanie jej nieistnienia; członkiem zarządu nie może być osoba prawna

Orzecznictwo sądów rejonowych, okręgowych i apelacyjnych.
Wiadomość
Autor
piotrusb
.
.
Posty: 5967
Rejestracja: 28-12-2009, 17:51

Uchylenie uchwały, a uznanie jej nieistnienia; członkiem zarządu nie może być osoba prawna

#1 Post autor: piotrusb » 06-06-2019, 09:35

Wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 18 kwietnia 2019 r., sygn. akt XII C 1073/17.
Pełnomocnik powoda w pierwszej kolejności domagała się ustalenia nieistnienia zaskarżonych uchwał. Podstawę prawną takiego żądania stanowi art. 189 k.p.c., zgodnie z którym powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Przepisy ustawy o własności lokali nie regulują kwestii ustalenia nieistnienia uchwały, dlatego też możliwość wystąpienia z takim roszczeniem istnieje wyłącznie na podstawie ogólnego przepisu art. 189 k.p.c. Oznacza to, że osoba, która ma w tym interes prawny, może domagać się deklaratywnego stwierdzenia przez Sąd, że dana uchwała nie istnieje i od początku nie egzystowała w obrocie prawnym.
Zdaniem Sądu Najwyższego, o uchwale nieistniejącej można mówić wtedy, gdy występują takie podstawowe uchybienia w zakresie elementów konstytuujących uchwały, jak niezwołanie walnego zgromadzenia (zebrania przedstawicieli spółdzielni), czy brak wymaganej w ustawie lub statucie większości głosów do podjęcia uchwały. Jeżeli więc w rzeczywistości uchwała nie zapadła, to nie sposób mówić o niej, że jest ona skuteczna lub bezskuteczna, uchwała bowiem w takim wypadku nie istnieje (tak: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 1994 r., III CZP 81/94). Przyczynę ustalenia nieistnienia uchwały może stanowić również podjęcie uchwały przez osoby niebędące wspólnikami (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 kwietnia 1992 r., I CRN 38/92).
Należy stanąć zatem na stanowisku, że o nieistnieniu uchwały można mówić jedynie w przypadku wystąpienia najpoważniejszych uchybień prawnych, które uniemożliwiają przyjęcie oświadczeń woli uprawnionych podmiotów i wykluczają pojawienie się w obrocie prawnym.

Ustalenie zaś istnienia uchwały stanowi przesłankę determinującą możliwość zaskarżenia uchwały w trybie art. 25 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali. Innymi słowy, jeżeli w danym stanie faktycznym brak jest podstaw do stwierdzenia nieistnienia uchwały na warunkach omówionych powyżej, możliwe jest zaskarżenie uchwały do sądu z powodu jej niezgodności z przepisami prawa lub z umową właścicieli lokali albo z powodu naruszenia zasad prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną lub naruszenia interesów właściciela lokalu. Powództwo w tym zakresie może wytoczyć właściciel lokalu przeciwko wspólnocie mieszkaniowej w terminie 6 tygodni od dnia podjęcia uchwały na zebraniu ogółu właścicieli lokali albo od dnia powiadomienia wytaczającego powództwo o treści uchwały podjętej w trybie indywidualnego zbierania głosów.
Art. 25 ustawy o własności lokali przewiduje 4 przesłanki zaskarżenia uchwały wspólnoty mieszkaniowej: niezgodność z przepisami prawa, niezgodność z umową właścicieli lokali, naruszenie zasad prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną oraz naruszenie interesów właściciela lokalu w inny sposób.
Niezgodność uchwały z przepisami prawa dotyczy zarówno naruszenia podjętą uchwałą przepisów prawa materialnego, jak również wad związanych z jej podjęciem, tj. zarzutów natury materialnej i formalnej. W tym drugim przypadku wyeliminowanie zaskarżonej uchwały będzie możliwe, jeżeli wady związane z jej podjęciem miały lub mogły mieć wpływ na jej treść. Oznacza to, że nawet obiektywne stwierdzenie uchybień w procedowaniu uchwały nie powoduje automatycznie konieczności jej uchylenia, jeżeli pozostają one bez wpływu na jej treść. Jeśli zaś chodzi o naruszenie przepisów prawa materialnego, możliwe jest formułowanie zarzutów naruszenia zarówno norm bezwzględnie, jak i względnie wiążących, z tym jednak zastrzeżeniem, że w odniesieniu do zarzutu naruszenia norm semidyspozytywnych może to odnieść skutek jedynie, jeśli w danej wspólnocie materia regulowana tymi przepisami nie została ukształtowana odrębnie w umowie właścicieli lokali (Buliński Kamil w: Izdebski Hubert (red.), Ustawa o własności lokali. Komentarz, WKP 2019, art. 25).
Niezgodność uchwały z umową zawartą przez właścicieli lokali będzie dotyczyć najczęściej umowy określającej zasady zarządu, o której mowa w art. 18 ust. 1 u.w.l., chociaż przepis nie precyzuje o jaką umowę chodzi. Uprawnione zatem jest twierdzenie, że odnosi się on do wszystkich umów zawartych przez właścicieli lokali, zwłaszcza że naruszenie zasad zarządu nieruchomością wspólną stanowi odrębną przesłankę zaskarżenia uchwały. Podkreślenia jedynie wymaga, że przesłanka ta dotyczy umowy właścicieli lokali, tj. umowy zawartej przez właścicieli lokali między sobą jako członkami wspólnoty, a nie umowy, którą zawarła wspólnota mieszkaniowa reprezentowana przez zarząd z podmiotami trzecimi (Buliński Kamil w: Izdebski Hubert (red.), Ustawa o własności lokali. Komentarz, WKP 2019, art. 25).
Kontrola, czy dana uchwała narusza zasady prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną, powinna być dokonywana w szczególności przez pryzmat celowości wykonania danego zadania objętego uchwałą, jak również kosztów jego wykonania. Wydaje się zatem, że o naruszeniu tej zasady będzie mowa w sytuacjach, gdy z punktu widzenia funkcjonowania wspólnoty realizacja danego zamierzenia jest zbyteczna (…), jak również wtedy, gdy wybrano wykonawcę, którego oferta przewyższa rynkową cenę wykonania danego typu usług. Ponieważ omawiana przesłanka jest nieostra, kontrola w tym przedmiocie musi być dokonywana, tak samo zresztą jak w przypadku innych przewidzianych w tym przepisie przesłanek, indywidualnie w realiach danej sprawy, przy uwzględnieniu specyfiki celu, w jakim została podjęta zaskarżona uchwała (Buliński Kamil w: Izdebski Hubert (red.), Ustawa o własności lokali. Komentarz, WKP 2019, art. 25).
Dużo bardziej problematycznie przedstawia się sytuacja w odniesieniu do przesłanki naruszenia interesu właściciela lokalu w inny sposób. Dzieje się tak przede wszystkim dlatego, że we wspólnotach mieszkaniowych oprócz interesów poszczególnych właścicieli lokali występuje także interes wspólnoty jako ogółu właścicieli lokali. Niekiedy interesy poszczególnych właścicieli są ze sobą sprzeczne bądź interes indywidualnie oznaczonego członka wspólnoty jest sprzeczny z interesem wspólnoty jako całości. Dokonując zatem oceny wystąpienia tej przesłanki, sąd rozstrzygający sprawę musi wyważyć interes właściciela lokalu z uwzględnieniem interesów pozostałych członków wspólnoty (Buliński Kamil w: Izdebski Hubert (red.), Ustawa o własności lokali. Komentarz, WKP 2019, art. 25).
Sąd Apelacyjny w Szczecinie wskazał, że naruszenie interesu w rozumieniu art. 25 ust. 1 u.w.l. stanowi kategorię obiektywną, ocenianą m.in. w świetle zasad współżycia społecznego. Odpowiedź na pytanie, czy skarżona uchwała narusza słuszne interesy, musi być zawsze osadzona w realiach faktycznych sprawy. W przypadku interesu właściciela musi istnieć co najmniej znaczna dysproporcja między potrzebą ochrony interesu określonego właściciela a ochroną interesu wyrażonego podjętą uchwałą (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 stycznia 2017 r., I ACa 792/16).
Wskazać należy, że skutkiem uwzględnienia powództwa o uchylenie uchwały jest pozbawienie zaskarżonej uchwały mocy prawnej dopiero na mocy orzeczenia sądu, tj. wyrok w tym zakresie ma charakter konstytutywny, w przeciwieństwie do deklaratoryjnego charakteru wyroku w przedmiocie ustalenia nieistnienia uchwały.(…)

W związku z ww. zarzutami podkreślenia wymaga, że stosownie do treści art. 6 ustawy o własności lokali, wspólnota mieszkaniowa tworzy się automatycznie, z mocy prawa, z chwilą ustanowienia pierwszej i co najmniej jednej odrębnej własności lokalu w danej nieruchomości. Wspólnota ta powstaje zatem niezależnie od woli właścicieli lokali. Przesłanką powstania wspólnoty mieszkaniowej nie jest także wybór jej zarządu (R. Strzelczyk, A. Turlej, Własność lokali. Komentarz, Wyd. 3, Warszawa 2013, Legalis, art. 6).
Wskazać należy, że w związku z wyodrębnieniem własności lokali w budynkach mieszkalnych przy ul. (...) powstały trzy odrębne wspólnoty mieszkaniowe, obejmujące właścicieli lokali w budynkach położonych na trzech oddzielnych nieruchomościach(…)
Nie sposób jednak przyjąć, aby w sposób pierwotny powstała wspólnota mieszkaniowa, w skład której weszły budynki mieszkalne położone na trzech wyżej wymienionych nieruchomościach. Z okoliczności niniejszej sprawy wynika również, że członkowie poszczególnych wspólnot mieszkaniowych nie doprowadzili swoim działaniem do prawnie skutecznego połączenia trzech wspólnot mieszkaniowych w jedną wspólnotę mieszkaniową wspólną dla nieruchomości przy ul. (...). Dlatego też z prawnego punktu widzenia właściciele lokali wyodrębnionych w budynkach przy ul. (...) tworzą trzy niezależne wspólnoty mieszkaniowe.

Mając na uwadze powyższe okoliczności należy zauważyć, że zaskarżone uchwały, tj. uchwała nr 1 z dnia 23 czerwca 2017 r. ws. powołania zarządu nieruchomością wspólną, uchwała nr 2 z dnia 23 czerwca 2017 r. ws. sposobu rozliczenia kosztów i uchwała nr 3 z dnia 23 czerwca 2017 r. ws. udzielenia pełnomocnictwa zostały podjęte odrębnie dla każdej z trzech wspólnot mieszkaniowych. Uchwały zaskarżone przez powoda podjęła Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. (...) w Ł.. Nietrafny jest zatem zarzut powoda, jakoby uchwały zostały podjęte przez nieuprawniony podmiot.
Nie sposób również uznać, aby w realiach niniejszej sprawy wystąpiły inne poważne uchybienia skutkujące nieistnieniem ww. uchwał w obrocie prawnym. Przede wszystkim zebranie mieszkańców zostało należycie zwołane, uczestniczyła w nim większość mieszkańców z każdej wspólnoty, uzyskano odpowiednią większość głosów, spełnione zostały również warunki stanowienia uchwał, o których mowa w art. 23 ustawy o własności lokali.
Biorąc pod uwagę powyższe należy wskazać, że żądanie ustalenia nieistnienia ww. uchwał jest niezasadne i jako takie ulega oddaleniu. Tytułem uzupełnienia rozważań w tym zakresie należy uznać, że powód miał interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. w ustaleniu nieistnienia ww. uchwał, gdyż tylko w ten sposób mógł skutecznie usunąć niepewność co do mocy wiążącej zaskarżonych uchwał.

Z uwagi na oddalenie żądania głównego pozwu, konieczne jest orzeczenie w przedmiocie żądania ewentualnego, tj. żądania uchylenia zaskarżonych uchwał na mocy art. 25 ustawy o własności lokali.
Strona powodowa prawidłowo skierowała powództwo przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej przy ul. (...) w Ł., gdyż ma ona zdolność sądową i procesową. Pozwana posiada również legitymację procesową bierną, albowiem zgodnie z art. 25 ust. 1a ustawy o własności lokali powództwo w tym zakresie wytacza się przeciwko wspólnocie mieszkaniowej, która podjęła zaskarżoną uchwałę. Uchwała nr 1 z dnia 23 czerwca 2017 r. ws. powołania zarządu nieruchomością wspólną, uchwała nr 2 z dnia 23 czerwca 2017 r. ws. sposobu rozliczenia kosztów i uchwała nr 3 z dnia 23 czerwca 2017 r. ws. udzielenia pełnomocnictwa zostały zaś podjęte przez Wspólnotę Mieszkaniową przy ul. (...) w Ł.. Powód jest właścicielem lokalu nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w Ł., stąd też przysługiwała mu legitymacja czynna w niniejszej sprawie w świetle art. 25 ust. 1 ustawy o własności lokali.
Przepis art. 25 ust. 1a ustawy o własności lokali ustanawia termin na wytoczenie powództwa w ciągu 6 tygodni od dnia podjęcia uchwały na zebraniu ogółu właścicieli lokali albo od dnia powiadomienia wytaczającego powództwo o treści uchwały podjętej w trybie indywidualnego zbierania głosów. Zaskarżone uchwały zostały podjęte w dniu 23 czerwca 2017 r., powództwo zostało natomiast stosownie zmodyfikowane (tj. powód wytoczył żądanie ustalenia nieistnienia, ewentualnie uchylenia uchwał z dnia 23 czerwca 2017r.) pismem z dnia 26 czerwca 2017 r. Należy uznać zatem, że termin na wytoczenie ww. powództwa został przez powoda zachowany.

Odnosząc się natomiast do kwestii merytorycznych, należy ocenić, czy zaskarżone uchwały są niezgodne z przepisami prawa lub z umową właścicieli lokali albo zostały podjęte z naruszeniem zasad prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną lub z naruszeniem interesów właściciela lokalu.
Zgodnie z art. 18 ustawy o własności lokali, właściciele lokali mogą w umowie o ustanowieniu odrębnej własności lokali albo w umowie zawartej później w formie aktu notarialnego określić sposób zarządu nieruchomością wspólną, a w szczególności mogą powierzyć zarząd osobie fizycznej albo prawnej (ust. 1). Zmiana ustalonego w trybie ust. 1 sposobu zarządu nieruchomością wspólną może nastąpić na podstawie uchwały właścicieli lokali zaprotokołowanej przez notariusza. Uchwała ta stanowi podstawę wpisu do księgi wieczystej (ust. 2a).
Należy przypomnieć, że aktem notarialnym z dnia 29 maja 1998 r. właściciele lokali mieszkalnych położonych w nieruchomości przy ul. (...) w Ł. zawarli umowę, na mocy której postanowili zmienić sposób zarządu nieruchomościami wspólnymi w ten sposób, że miały obowiązywać zasady uregulowane w przepisach art. 20-32 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali.
W związku z przyjęciem rozwiązań ustawowych, zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o własności lokali w pozwanej Wspólnocie Mieszkaniowej przy ul. (...) w Ł. członkiem zarządu może być wyłącznie osoba fizyczna wybrana spośród właścicieli lokali lub spoza ich grona. Aktualnie ukształtowany zarząd został wybrany na zebraniu pozwanej wspólnoty w dniu 28 września 2017 r. w składzie: członkowie H. H. i M. S. oraz przewodniczący D. S. (1), przy czym w dniu 19 listopada 2017 r. H. H. złożyła oświadczenie o rezygnacji z funkcji członka zarządu.
W realiach niniejszej sprawy nie było zatem prawnie dopuszczalne podjęcie uchwały nr 1 z dnia 23 czerwca 2017 r. ws. powierzenia zarządu nieruchomością wspólną Miejskiej Spółce (...) Sp. z o.o. w M.. Na mocy powyższej uchwały zarząd wspólnotą mieszkaniową został powierzony osobie prawnej, co stoi w sprzeczności z art. 20 ust. 1 ustawy o własności lokali.
Dla skuteczności uchwały nr 1 z dnia 23 czerwca 2017 r. ws. powierzenia zarządu nieruchomością wspólną Miejskiej Spółce (...) Sp. z o.o. w M. konieczne byłoby wcześniejsze podjęcie uchwały o zmianie sposobu zarządu nieruchomością wspólną zgodnie z art. 18 ustawy o własności lokali w sposób umożliwiający sprawowanie zarządu przez podmiot zewnętrzny będący osobą prawną. Uchwała taka powinna zostać zaprotokołowana przez notariusza (ust. 2a niniejszego przepisu). Pozwana Wspólnota Mieszkaniowa nie podjęła uchwały w tym zakresie, dlatego nie doszło do skutecznej zmiany sposobu wykonywania zarządu nieruchomością wspólną przy ul. (...) w Ł.. Nawet gdyby uznać, że uchwała nr 1 z dnia z dnia 23 czerwca 2017 r. miała stanowić równocześnie zmianę sposobu zarządu nieruchomością wspólną, jak i powierzenie zarządu innemu podmiotowi, to uchwała taka winna być zaprotokołowana przez notariusza, co w niniejszym przypadku nie miało miejsca.
Należy zatem stanąć na stanowisku, że uchwała nr 1 z dnia 23 czerwca 2017 r. ws. powierzenia zarządu nieruchomością wspólną Miejskiej Spółce (...) Sp. z o.o. w M. jest niezgodna z przepisami prawa, tj. z art. 20 ust. 1 i art. 18 ustawy o własności lokali. Jednocześnie uchwała ta jest niezgodna z umową właścicieli lokali (tj. z aktem notarialnym z dnia 29 maja 1998 r.) w zakresie określającym sposób zarządu nieruchomością wspólną. Biorąc pod uwagę tą istotną podstawę uchylenia uchwały nie miała istotnego znaczenia przesłanka czy ww. uchwała naruszała zasady prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną lub interesy właściciela lokalu. Uchwałę tę należało zatem uchylić.
http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/ ... -05-24_002
piotrusb

Link:
BBcode:
HTML:
Schowaj odnośniki
Pokaż odnośniki do wpisu

ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post

Wróć do „Orzecznictwo sądów powszechnych”