Strona 1 z 1

Sprawozdanie z działalności zarządu musi być pisemne, a sprawozdanie finansowe - zgodne z uor

: 23-10-2018, 15:51
autor: piotrusb
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 maja 2018 r., sygn. akt VI ACa 1450/16.
Stosownie do treści art. 30 ust.1 pkt. 2 ustawy o własności lokali zarząd obowiązany jest składać właścicielom lokali roczne sprawozdanie ze swojej działalności. Dotyczy ono z istoty rzeczy wobec zakresu przedmiotowego spraw, którymi zarząd się zajmuje, gospodarki finansowej wspólnoty, co wynika z treści art.14 w zw. art. 21 ust.1 i 29 ust.1 ustawy. Innymi słowy sprawozdanie finansowe to istotna część sprawozdania z działalności zarządu wspólnoty, stanowiąca zapis jego działań z perspektywy wpływów i wydatków oraz ich rozliczeń, ujęta matematycznym językiem rachunkowości. Zgodnie z art. 29 ust.1 ustawy zarząd obowiązany jest prowadzić dla każdej nieruchomości wspólnej, określoną przez wspólnotę mieszkaniową, ewidencję pozaksięgową kosztów zarządu nieruchomością wspólną oraz zaliczek uiszczanych na pokrycie tych kosztów, a także rozliczeń z innych tytułów na rzecz nieruchomości wspólnej /stosownie do ust.1a powyższego przepisu okresem rozliczeniowym wspólnoty mieszkaniowej jest rok kalendarzowy/. Powyższe uregulowanie należy jednak rozpatrywać w powiązaniu z art. 2 ust.1 pkt.5 ustawy o rachunkowości, który stanowi, iż przepisy tej ustawy stosuje się do jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, a taką stanowi z mocy art. 33 1§1 k.c. w zw. art.6 zd. 2 ustawy własności lokali wspólnota mieszkaniowa, będąca tzw. ułomną osobą prawną. Przepis ten zatem nie wyłącza ze swojego zakresu wspólnot mieszkaniowych / por. wyrok SN z dnia 16.11.2016r., I CSK 791/15, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 13.05.2016r., V ACa 844/15, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23.05.2014, I ACa 1732/13/. Ustawa o własności lokali, a w szczególności art. 29 ust.1 również nie wyłącza w stosunku do materii w niej uregulowanej stosowania tego ostatniego przepisu, stanowi jedynie określenie minimalnego wymogu, iż wspólnota ma obowiązek prowadzić ewidencję pozaksięgową, a zatem księgowość uproszczoną, w miejsce ksiąg rachunkowych, choć nie jest wykluczone również prowadzenie rachunkowości w tej ostatniej formie. Powyższe oznacza, iż w pozostałym zakresie wspólnotę obowiązują standardy określone w ustawie o rachunkowości stosowanej z uwzględnieniem jej specyfiki działalności. Tym samym stosownie do regulacji art. 4 ustawy o rachunkowości sprawozdanie finansowe winno być jasne i rzetelne, a zatem również i kompletne. Natomiast stosownie do treści art. 5 ust.1 ustawy o rachunkowości winno być sporządzone z poszanowaniem zasady ciągłości. Oznacza to, iż dane stanowiące zamknięcie ewidencji za dany okres/aktywa i pasywa/ są danymi otwarcia, za następny interwał czasowy, widniejącymi na początku kolejnego sprawozdania. Powyższa konstatacja jest oczywista również w sensie matematyczno-logicznym, niezależnie od przytoczonego zapisu ustawy. Gdyby te dane / będące podsumowaniem poprzedniego i rozpoczęciem kolejnego okresu sprawozdawczego/ się różniły, oznaczałoby iż doszło do niewykazanych wydatków z rachunku wspólnoty, /względnie wpływów, choć ten ostatni wariant ma raczej charakter teoretyczny/. Innymi słowy naruszenie zasady ciągłości oznacza nie tylko w sensie formalnym sprzeczność z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy o rachunkowości, lecz przede wszystkim stanowi dowód nieuprawnionych/ niekontrolowanych/ wypływów z rachunków wspólnoty. Natomiast przedmiotowe sprawozdanie za rok 2012 tych wyżej wymienionych, oczywistych standardów nie spełnia, co wynika jasno z przytoczonych ustaleń faktycznych. W związku z tym uchwała je zatwierdzająca narusza zasady prawidłowego zarzadzania nieruchomością wspólną oraz interesy powodów, implikując m. in. brak należytej kontroli gospodarki finansowej wspólnoty. Uzupełniająco należy dodać, iż jak wynika z porównania treści dokumentu, złożonego wraz z pozwem oraz niepoświadczonej kserokopii dokumentu, złożonej przy piśmie pełnomocnika pozwanej, wersje te się różnią merytorycznie. Żadna z nich nie zawiera też podpisu członka jednoosobowego zarządu wspólnoty, co stanowi naruszenie art. 52 ust. 2 ustawy o rachunkowości. Dokumenty te zatem mogą jedynie pełnić rolę pomocniczych szkiców/ względnie projektów/, nie stanowią natomiast sprawozdania finansowego z działalności zarządu wspólnoty w rozumieniu ustawy o własności lokali. W konsekwencji zasadnie interpretując i stosując rozważone wyżej przepisy Sąd I instancji uchylił uchwałę, zatwierdzającą powyższe sprawozdanie, co czyni również bezzasadnym zarzut naruszenia art. 25 ust.1 ustawy.

Dodatkowo należy wskazać, iż na akceptację zasługuje pogląd sądu, iż sprawozdanie z działalności winno zawierać również część opisową, obejmującą wykaz przeprowadzonych działań, korespondujących ze sprawozdaniem finansowym, stanowiącym jego odzwierciedlenie liczbowe. Wprawdzie ustawa nie przewiduje expressis verbis formy pisemnej dla sprawozdania, o którym mowa w jej art. 30 ust.1 pkt 2, to jednak nie sposób przyjąć, aby formie pisemnej sprawozdania finansowego, miało odpowiadać w pozostałym zakresie sprawozdanie ustne, tak jak to argumentuje apelujący. Sprawozdanie opisowe stanowi zapis przeprowadzonych działań zarządu, pozwalających zweryfikować celowość oraz prawidłowość podejmowanych czynności z punktu widzenia potrzeb prawidłowej gospodarki nieruchomością wspólną, a zatem tym samym stanowi niejako komplementarne uzasadnienie poczynionych wydatków i osiąganych wpływów, pozwalające w sposób pełny i wnikliwy zbadać działalność wspólnoty /zarządu/. Nie jest wykluczone przeprowadzanie takich analiz w celach kontrolnych z udziałem biegłych, co czyni wymóg formy pisemnej niezbędnym. Forma pisemna pozwala również w sposób miarodajny ocenić powyższe czynności na potrzeby kontroli uchwał je zatwierdzających w sądowym postępowaniu cywilnym, jak i na potrzeby ewentualnego postępowania karnego, prowadzonego w przypadku zaistnienia podejrzenia popełnienia przestępstwa w związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami etc.. W konsekwencji argumenty natury funkcjonalnej przemawiają za poglądem, iż sprawozdanie, o którym mowa w treści art. 30 ust.1 pkt.2 ustawy winno mieć charakter pisemny.

Jeżeli chodzi o zarzut dotyczący zastosowania przez Sąd I instancji §1 ust.1 rozporządzenia Ministra (...)z dnia 15.11.2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości, które z dniem 5.09.2014r. utraciło moc, to należy wskazać iż obowiązywało ono w dacie podejmowania przedmiotowej uchwały w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego, a zatem mogło być pomocne do jej oceny.

Wadliwość sprawozdania finansowego, jego nierzetelność, niekompletność i wskazany brak formalny, w zakresie jaki miał miejsce w niniejszej sprawie, dodatkowo w powiązaniu z brakiem sprawozdania opisowego z działalności zarządu, w sposób oczywisty przekłada się na brak możliwości udzielenia absolutorium temuż zarządowi. Jego działalność nie tylko nie pozwala się w świetle takiego sprawozdania zweryfikować, ale pozostaje w sprzeczności z zasadami prawidłowego zarzadzania nieruchomością wspólną oraz narusza interesy właściciela, skoro dotknięta jest brakiem właściwego nadzoru nad gospodarką finansową wspólnoty. W konsekwencji Sąd I instancji prawidłowo zastosował art. 25 ust.1 ustawy, przeprowadzając jego poprawną wykładnię oraz uchylając powyższą uchwałę.
http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/ ... -05-04_002

Re: Sprawozdanie z działalności zarządu musi być pisemne, a sprawozdanie finansowe - zgodne z uor

: 23-10-2018, 16:22
autor: piotrusb
Warto pamiętać, że są dwie sprzeczne linie orzecznictwa w tytułowej kwestii.
Za wymogiem zgodności sprawozdania finansowego zarządu z uor opowiadają się np. wyroki: Naczelnego Sądu Administracyjnego z 28 stycznia 2009 r., sygn. akt II FSK 1508/07, Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 18 maja 2012 r., sygn. akt I ACa 1171/12, Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 9 października 2012 r., sygn. akt I ACa 990/12, Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 8 lutego 2013 r., sygn. akt V ACa 533/12, Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 22 maja 2014 r., sygn. akt I C 496/13, Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 23 maja 2014 r., sygn. akt I ACa 1732/13, Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 16 września 2014 r., sygn. akt VI ACa 1810/13, Sądu Okręgowego we Wrocławiu 21 grudnia 2015 r., sygn. akt I C 19/15, Sądu Okręgowego w Koninie z 20 kwietnia 2016 r., sygn. akt I C 408/15, Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 13 maja 2016 r., sygn. akt V ACa 844/15, a ostatnio przez wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 5 maja 2017 r., sygn. akt I ACa 1152/16.

Natomiast za tezą, iż skoro uwl nie określa zarówno formy jak i treści sprawozdania finansowego, to uor w sprawie tej nie ma zastosowania, a wspólnota, w myśl art. 22 ust. 3 pkt 10 i art. 29 ust. 1 uwl, jest zwolniona z prowadzenia ewidencji według zasad określonych w uor i ma swobodę kształtowania zasad sporządzania sprawozdania finansowego opowiedziały się sądy w wyrokach np: Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 25 czerwca 2009 r., sygn. akt I ACa 336/09, Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 30 stycznia 2013 r., sygn. akt I ACa 1171/12, Sądu Okręgowego w Gdańsku z 5 listopada 2013 r., sygn. akt I C 29/13, Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze z 5 grudnia 2013 r., sygn. akt I C 1241/13, Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 18 grudnia 2013 r., sygn. akt I ACa 463/13, Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 29 stycznia 2014 r., sygn. akt I ACa 652/13, Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 17 grudnia 2014 r., sygn. akt VI ACa 131/14, Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 9 marca 2015 r., sygn. akt I ACa 1330/14, Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 21 kwietnia 2015 r., sygn. akt VI ACa 642/14, Sądu Okręgowego w Poznaniu z 15 lutego 2016 r., sygn. akt XVIII C 1260/15, Sądu Okręgowego Warszawa-Praga z 8 marca 2016 r., sygn. akt II C 69/15, Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 15 czerwca 2016 r., sygn. akt VI ACa 1714/14, Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 23 czerwca 2017 r., sygn. akt XVIII C 697/16, Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z 28 czerwca 2017 r., sygn. akt. I C 671/16, Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 11 lipca 2017 r., sygn. akt VI ACa 681/16, Sądu Okręgowego w Poznaniu z 3 sierpnia 2017 r., sygn. akt XVIII C 424/17, Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 20 sierpnia 2017 r., sygn. akt I ACa 235/17, Sądu Okręgowego w Olsztynie z 10 października 2017 r., sygn. akt I C 404/17, Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 7 listopada 2017 r., sygn. akt I ACa 340/17, Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z 21 listopada 2017 r., sygn. akt III C 535/17, Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 9 lutego 2018 r., sygn. akt I ACa 1933/16, Sądu Okręgowego Warszawa Praga w Warszawie z 14 lutego 2018 r., sygn. akt I C 743/15.

Zapatrywanie zgodne z powyższymi orzeczeniami zostało również wyrażone w piśmie Ministerstwa Finansów z dnia 27 kwietnia 2015 r. („Zeszyty Metodyczne Rachunkowości” nr 10 (394) z dnia 20 maja 2015 r.), w którym czytamy: „…zgodnie z art. 29 ust. 1 uwl wspólnoty mieszkaniowe mają obowiązek prowadzić określoną przez siebie ewidencję pozaksięgową kosztów zarządu nieruchomością wspólną oraz zaliczek uiszczanych na pokrycie tych kosztów, a także rozliczeń z innych tytułów na rzecz nieruchomości wspólnej. Z uwagi na fakt, że ewidencja ta ma charakter ewidencji pozaksięgowej – z punktu widzenia prawa bilansowego – nie mają tu zastosowania zarówno przepisy uor, jak i rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy”. Analogiczne stanowisko wyrażone zostało w szeregu indywidualnych interpretacji podatkowych organów skarbowych.

Większość sądów stoi też na stanowisku, iż sprawozdanie z działalności zarządu może mieć formę dowolną, również ustną.