Sprawozdanie z działalności zarządu musi być pisemne, a sprawozdanie finansowe - zgodne z uor
: 23-10-2018, 15:51
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 maja 2018 r., sygn. akt VI ACa 1450/16.
http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/ ... -05-04_002Stosownie do treści art. 30 ust.1 pkt. 2 ustawy o własności lokali zarząd obowiązany jest składać właścicielom lokali roczne sprawozdanie ze swojej działalności. Dotyczy ono z istoty rzeczy wobec zakresu przedmiotowego spraw, którymi zarząd się zajmuje, gospodarki finansowej wspólnoty, co wynika z treści art.14 w zw. art. 21 ust.1 i 29 ust.1 ustawy. Innymi słowy sprawozdanie finansowe to istotna część sprawozdania z działalności zarządu wspólnoty, stanowiąca zapis jego działań z perspektywy wpływów i wydatków oraz ich rozliczeń, ujęta matematycznym językiem rachunkowości. Zgodnie z art. 29 ust.1 ustawy zarząd obowiązany jest prowadzić dla każdej nieruchomości wspólnej, określoną przez wspólnotę mieszkaniową, ewidencję pozaksięgową kosztów zarządu nieruchomością wspólną oraz zaliczek uiszczanych na pokrycie tych kosztów, a także rozliczeń z innych tytułów na rzecz nieruchomości wspólnej /stosownie do ust.1a powyższego przepisu okresem rozliczeniowym wspólnoty mieszkaniowej jest rok kalendarzowy/. Powyższe uregulowanie należy jednak rozpatrywać w powiązaniu z art. 2 ust.1 pkt.5 ustawy o rachunkowości, który stanowi, iż przepisy tej ustawy stosuje się do jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, a taką stanowi z mocy art. 33 1§1 k.c. w zw. art.6 zd. 2 ustawy własności lokali wspólnota mieszkaniowa, będąca tzw. ułomną osobą prawną. Przepis ten zatem nie wyłącza ze swojego zakresu wspólnot mieszkaniowych / por. wyrok SN z dnia 16.11.2016r., I CSK 791/15, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 13.05.2016r., V ACa 844/15, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23.05.2014, I ACa 1732/13/. Ustawa o własności lokali, a w szczególności art. 29 ust.1 również nie wyłącza w stosunku do materii w niej uregulowanej stosowania tego ostatniego przepisu, stanowi jedynie określenie minimalnego wymogu, iż wspólnota ma obowiązek prowadzić ewidencję pozaksięgową, a zatem księgowość uproszczoną, w miejsce ksiąg rachunkowych, choć nie jest wykluczone również prowadzenie rachunkowości w tej ostatniej formie. Powyższe oznacza, iż w pozostałym zakresie wspólnotę obowiązują standardy określone w ustawie o rachunkowości stosowanej z uwzględnieniem jej specyfiki działalności. Tym samym stosownie do regulacji art. 4 ustawy o rachunkowości sprawozdanie finansowe winno być jasne i rzetelne, a zatem również i kompletne. Natomiast stosownie do treści art. 5 ust.1 ustawy o rachunkowości winno być sporządzone z poszanowaniem zasady ciągłości. Oznacza to, iż dane stanowiące zamknięcie ewidencji za dany okres/aktywa i pasywa/ są danymi otwarcia, za następny interwał czasowy, widniejącymi na początku kolejnego sprawozdania. Powyższa konstatacja jest oczywista również w sensie matematyczno-logicznym, niezależnie od przytoczonego zapisu ustawy. Gdyby te dane / będące podsumowaniem poprzedniego i rozpoczęciem kolejnego okresu sprawozdawczego/ się różniły, oznaczałoby iż doszło do niewykazanych wydatków z rachunku wspólnoty, /względnie wpływów, choć ten ostatni wariant ma raczej charakter teoretyczny/. Innymi słowy naruszenie zasady ciągłości oznacza nie tylko w sensie formalnym sprzeczność z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy o rachunkowości, lecz przede wszystkim stanowi dowód nieuprawnionych/ niekontrolowanych/ wypływów z rachunków wspólnoty. Natomiast przedmiotowe sprawozdanie za rok 2012 tych wyżej wymienionych, oczywistych standardów nie spełnia, co wynika jasno z przytoczonych ustaleń faktycznych. W związku z tym uchwała je zatwierdzająca narusza zasady prawidłowego zarzadzania nieruchomością wspólną oraz interesy powodów, implikując m. in. brak należytej kontroli gospodarki finansowej wspólnoty. Uzupełniająco należy dodać, iż jak wynika z porównania treści dokumentu, złożonego wraz z pozwem oraz niepoświadczonej kserokopii dokumentu, złożonej przy piśmie pełnomocnika pozwanej, wersje te się różnią merytorycznie. Żadna z nich nie zawiera też podpisu członka jednoosobowego zarządu wspólnoty, co stanowi naruszenie art. 52 ust. 2 ustawy o rachunkowości. Dokumenty te zatem mogą jedynie pełnić rolę pomocniczych szkiców/ względnie projektów/, nie stanowią natomiast sprawozdania finansowego z działalności zarządu wspólnoty w rozumieniu ustawy o własności lokali. W konsekwencji zasadnie interpretując i stosując rozważone wyżej przepisy Sąd I instancji uchylił uchwałę, zatwierdzającą powyższe sprawozdanie, co czyni również bezzasadnym zarzut naruszenia art. 25 ust.1 ustawy.
Dodatkowo należy wskazać, iż na akceptację zasługuje pogląd sądu, iż sprawozdanie z działalności winno zawierać również część opisową, obejmującą wykaz przeprowadzonych działań, korespondujących ze sprawozdaniem finansowym, stanowiącym jego odzwierciedlenie liczbowe. Wprawdzie ustawa nie przewiduje expressis verbis formy pisemnej dla sprawozdania, o którym mowa w jej art. 30 ust.1 pkt 2, to jednak nie sposób przyjąć, aby formie pisemnej sprawozdania finansowego, miało odpowiadać w pozostałym zakresie sprawozdanie ustne, tak jak to argumentuje apelujący. Sprawozdanie opisowe stanowi zapis przeprowadzonych działań zarządu, pozwalających zweryfikować celowość oraz prawidłowość podejmowanych czynności z punktu widzenia potrzeb prawidłowej gospodarki nieruchomością wspólną, a zatem tym samym stanowi niejako komplementarne uzasadnienie poczynionych wydatków i osiąganych wpływów, pozwalające w sposób pełny i wnikliwy zbadać działalność wspólnoty /zarządu/. Nie jest wykluczone przeprowadzanie takich analiz w celach kontrolnych z udziałem biegłych, co czyni wymóg formy pisemnej niezbędnym. Forma pisemna pozwala również w sposób miarodajny ocenić powyższe czynności na potrzeby kontroli uchwał je zatwierdzających w sądowym postępowaniu cywilnym, jak i na potrzeby ewentualnego postępowania karnego, prowadzonego w przypadku zaistnienia podejrzenia popełnienia przestępstwa w związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami etc.. W konsekwencji argumenty natury funkcjonalnej przemawiają za poglądem, iż sprawozdanie, o którym mowa w treści art. 30 ust.1 pkt.2 ustawy winno mieć charakter pisemny.
Jeżeli chodzi o zarzut dotyczący zastosowania przez Sąd I instancji §1 ust.1 rozporządzenia Ministra (...)z dnia 15.11.2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości, które z dniem 5.09.2014r. utraciło moc, to należy wskazać iż obowiązywało ono w dacie podejmowania przedmiotowej uchwały w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego, a zatem mogło być pomocne do jej oceny.
Wadliwość sprawozdania finansowego, jego nierzetelność, niekompletność i wskazany brak formalny, w zakresie jaki miał miejsce w niniejszej sprawie, dodatkowo w powiązaniu z brakiem sprawozdania opisowego z działalności zarządu, w sposób oczywisty przekłada się na brak możliwości udzielenia absolutorium temuż zarządowi. Jego działalność nie tylko nie pozwala się w świetle takiego sprawozdania zweryfikować, ale pozostaje w sprzeczności z zasadami prawidłowego zarzadzania nieruchomością wspólną oraz narusza interesy właściciela, skoro dotknięta jest brakiem właściwego nadzoru nad gospodarką finansową wspólnoty. W konsekwencji Sąd I instancji prawidłowo zastosował art. 25 ust.1 ustawy, przeprowadzając jego poprawną wykładnię oraz uchylając powyższą uchwałę.