Ustanowienie służebności na NW; udzielenie pełnomocnictwa zarządowi do reprezentowania wspólnoty w sądzie

Orzecznictwo sądów rejonowych, okręgowych i apelacyjnych.
Wiadomość
Autor
piotrusb
.
.
Posty: 5967
Rejestracja: 28-12-2009, 17:51

Ustanowienie służebności na NW; udzielenie pełnomocnictwa zarządowi do reprezentowania wspólnoty w sądzie

#1 Post autor: piotrusb » 21-08-2018, 14:14

Wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 13 marca 2018 r., sygn. akt III Ca 320/18.
Mamy tu do czynienia z sytuacją procesową, której specyfika ma swoje źródło w unormowaniach ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 1892 ze zm.). Bezsporne jest w orzecznictwie, że wspólnota mieszkaniowa – a więc jednostka organizacyjna wykreowana przez art. 6 powołanej ustawy, grupująca podmioty połączone specyficznym stosunkiem współwłasności szczególnego rodzaju nieruchomości i powołana do życia celem reprezentowania zbiorowych interesów jej członków związanych z gospodarowaniem przedmiotem współwłasności – jest legitymowana biernie w sprawach o ustanowienie służebności drogowej na nieruchomości objętej udziałami właścicieli wyodrębnionych lokali w użytkowaniu wieczystym ustanowionym na tej nieruchomości, jednak jej zarząd może podejmować czynności w takiej sprawie jako organ wspólnoty wyłącznie na podstawie odrębnej uchwały właścicieli, o której mowa w art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 1892 ze zm.). Działanie organu wspólnoty będącej uczestnikiem postępowania w sprawie o ustanowienie służebności przejazdu na nieruchomości wspólnej jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu, bowiem chodzi tu o obciążenie tej nieruchomości, a zarząd, reprezentując wspólnotę, może w toku postępowania dokonywać czynności procesowych zarówno o charakterze obronnym, jak również prowadzących do obciążenia nieruchomości wspólnej – zatem do takiej reprezentacji musi zostać upoważniony przez członków wspólnoty w drodze podjęcia stosownej uchwały (tak np. w postanowieniu SN z dnia 4 lutego 2011 r., III CSK 110/10, w postanowieniu SN z dnia 7 października 2011 r., III CSK 23/11 lub w uchwale SN z dnia 5 lutego 2010 r., III CZP 127/09). W rozpoznawanej sprawie jednak taka uchwała nie została przeprowadzona, a na wezwanie Sądu Okręgowego w Łodzi do jej ewentualnego podjęcia zarząd wspólnoty nadesłał odpowiedź, że członkowie wspólnoty nie są w stanie takiego umocowania udzielić ze względu na rozbieżność zajmowanych stanowisk.

W ocenie Sądu odwoławczego oznacza to, że w zaistniałej sytuacji choć będąca uczestnikiem postępowania Wspólnota Mieszkaniowa posiada organ powołany do jej reprezentowania „co do zasady”, to jednak nie ma organu, który mógłby ją reprezentować w sprawie niniejszej, gdyż jej zarząd – z braku stosownego umocowania w postaci uchwały członków Wspólnoty – takiego uprawnienia nie posiada. Co więcej – jak zostało to wyłożone szczegółowo w uzasadnieniu postanowienia Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 6 lutego 2017 r. – skuteczne usanowanie tego braku nie było możliwe (także na etapie postępowania odwoławczego) w którymkolwiek z trybów przewidzianych prawem dla ustanowienia organu powołanego do reprezentowania podmiotu, który takiego organu nie posiada; mogłaby to uczynić jedynie sama Wspólnota poprzez podjęcie uchwały właścicieli lokali, jednak nie zdecydowała się udzielić zarządowi stosownego upoważnienia do działania w jej imieniu. Skoro w sprawie niniejszej wspólnota mieszkaniowa z powyższych względów nie była w stanie wypełniać zasadniczego zadania, do jakiego powołał ją ustawodawca – a więc reprezentowania i obrony zespołu praw, jakie właścicielom poszczególnych lokali przysługują nieruchomości wspólnej – celowe było umożliwienie jej członkom osobistego podejmowania takich działań w toku postępowania. Nie ulega wątpliwości, że także właściciele lokali wyodrębnionych, posiadający udział w prawie użytkowania wieczystego nieruchomością wspólną, mają w niniejszej sprawie status zainteresowanego w rozumieniu art. 510 § 1 k.p.c., bowiem mogą korzystać z gruntu tej nieruchomości i nim rozporządzać w granicach określonych w art. 233 k.c. – jak to trafnie wywiódł Sąd Najwyższy w uzasadnieniu powołanego już wyżej postanowienia SN z dnia 4 lutego 2011 r., III CSK 110/10. O ile ich udział w sprawie nie jest niezbędny wówczas, gdy sama wspólnota poprzez swój należycie umocowany organ reprezentuje interesy swoich członków w toku postępowania, o tyle odmiennie należy ocenić okoliczności, w których z powyżej opisanych powodów wspólnota nie może z powodu braku umocowanego organu skutecznie brać udziału w postępowaniu. W ocenie Sądu II instancji konieczne jest wówczas wezwanie do udziału w sprawie – w wykonaniu obowiązku przewidzianego w art. 510 § 2 zd. I k.p.c. – wszystkich członków wspólnoty jako osoby, których praw dotyczy wynik postępowania i których osobisty udział w postępowaniu jest jedyną drogą należytej ochrony ich interesów prawnych związanych z prawami do nieruchomości wspólnej, skoro ta ochrona nie może być w danych okolicznościach realizowana przez wspólnotę mieszkaniową. Jedynie w ten sposób wykorzystanie przepisów proceduralnych umożliwi tym osobom reprezentowanie i ochronę przysługujących im praw, których sprawa dotyczy – co byłoby w normalnym biegu rzeczy zadaniem Wspólnoty, gdyby tylko jej członkowie we właściwej drodze należycie umocowali do tego jej zarząd i gdyby w konsekwencji tego była ona w stanie działać w sprawie poprzez powołany do tego organ. Zajęcie takiego stanowiska przez Sąd odwoławczy skutkowało w pierwszej kolejności wydaniem postanowienia z dnia 6 lutego 2017 r. wzywającego do udziału w sprawie właścicieli wyodrębnionych lokali, a w dalszej – zwolnieniem Wspólnoty Mieszkaniowej tej nieruchomości od udziału w sprawie. W chwili obecnej udział ten należy uznać za zbędny skoro interesy członków Wspólnoty są reprezentowane w niniejszym postępowaniu przez nich samych, a ponadto nieusuwalny (bez podjęcia stosownej uchwały) brak organu uprawnionego do reprezentowania uniemożliwiałby Wspólnocie działanie w sprawie także na dalszych jej etapach.

Stwierdzić zatem należy, że skoro w toku postępowania pierwszoinstancyjnego mieliśmy do czynienia z sytuacją, w której uczestnik postępowania, którego zadaniem było reprezentować zbiorowe interesy współużytkowników wieczystych nieruchomości potencjalnie obciążonej, nie posiadał organu mogącego w sprawie niniejszej skutecznie działać w jego imieniu, uznać trzeba, że zaistniała przesłanka nieważności tego postępowania przewidziana w art. 379 pkt. 2 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. W konsekwencji należało przyznać także rację skarżącej, że konsekwencją takiego stanu rzeczy było również nienależyte umocowanie reprezentującego Wspólnotę pełnomocnika procesowego, skoro pełnomocnictwo zostało podpisane przez członków zarządu, a więc udzielił go organ nieuprawniony do reprezentowania uczestnika; brak ten nie mógł zostać usanowany na etapie postępowania apelacyjnego w drodze potwierdzenia czynności pełnomocnika przez Wspólnotę, ponieważ i na tym etapie sprawy brak było należycie umocowanego jej organu, który mógłby to uczynić. Nienależyte umocowanie pełnomocnika procesowego uczestnika również mieści się w zakresie hipotezy art. 379 pkt. 2 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c., skutkując nieważnością postępowania. Odnotować należy, że z akt sprawy wynika, że Sąd I instancji dostrzegł problem nienależytego umocowania wynikającego z pełnomocnictwa podpisanego przez członków zarządu, wobec czego w dniu 30 maja 2014 r. oraz w dniu 6 października 2014 r. wezwano pełnomocnika Wspólnoty do złożenia uchwały właścicieli wyodrębnionych lokali wyrażającej zgodę na udzielenie przez zarząd Wspólnoty pełnomocnictwa procesowego w sprawie niniejszej jako na czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu nieruchomością wspólną, a także na dokonywanie innych czynności procesowych w tej sprawie. W odpowiedzi został nadesłany dokument zatytułowany „uchwała Nr 12/2012 z dnia 24 kwietnia 2012 r.”, z której treści nie wynika bynajmniej, by Wspólnota większością głosów umocowała zarząd – jako organ ją reprezentujący na zewnątrz – do udzielenia złożonego do akt sprawy pełnomocnictwa procesowego, ale że poszczególne podpisane pod dokumentem osoby fizyczne będące członkami Wspólnoty (jednej z nich nie sposób zidentyfikować z powodu nieczytelności podpisu) umocowują adw. E. B. do działania w ich imieniu. Do dokumentu nie załączono protokołu zebrania członków wspólnoty stwierdzającego wynik głosowania nad ewentualną uchwałą, ale jedynie listę właścicieli lokali, na której kropeczkami zaznaczono osoby, których czytelne podpisy figurują pod pełnomocnictwem; ujawnione na liście udziały tych pięciu osób we współużytkowaniu wieczystym nieruchomości wspólnej nie przekraczają 50 %. W ocenie Sądu II instancji złożony do akt dokument z pewnością nie może zostać uznany za uchwałę Wspólnoty skutecznie upoważniającą jej zarząd do podejmowania w sprawie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu nieruchomością wspólną, a Sąd meriti popełnił błąd, uznając, że istniejące braki pełnomocnictwa zostały uzupełnione. Po pierwsze, dokument ten nie daje podstaw, by przyjąć, iż właściciele lokali taką uchwałę podjęli w którymkolwiek z trybów przewidzianych w ustawie z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali, a po drugie – z jego treści wynika wprost, że to poszczególni członkowie Wspólnoty w imieniu własnym udzielili adw. E. B. pełnomocnictwa procesowego, podczas gdy umocowania do działania w postępowaniu w imieniu Wspólnoty mógł udzielić jedynie jej zarząd – jako organ reprezentujący ją na zewnątrz – po upoważnieniu go do tego uchwałą podjętą przez właścicieli lokali. Nadesłana na etapie postępowania apelacyjnego informacja o niemożności podjęcia przez Wspólnotę niezbędnej uchwały nie pozostawia wątpliwości, że właściciele wyodrębnionych lokali nie udzielili zarządowi niezbędną większością głosów stosownego umocowania.

Wobec stwierdzenia nieważności postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym art. 386 § 2 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. nakłada na Sąd odwoławczy bezwzględny obowiązek wydania orzeczenia uchylającego zaskarżone orzeczenie i przekazującego sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji ze zniesieniem postępowania toczącego się przed tym Sądem w części dotkniętej nieważnością, tj. od dnia 2 kwietnia 2012 r., kiedy to czynności w sprawie podjęła Wspólnota Mieszkaniowa działająca poprzez organ nieposiadający umocowania do jej działania w jej imieniu i pełnomocnika nienależycie przez ten organ umocowanego.
http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/ ... -03-13_001
piotrusb

Link:
BBcode:
HTML:
Schowaj odnośniki
Pokaż odnośniki do wpisu

ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post

Wróć do „Orzecznictwo sądów powszechnych”