Czyją własnością są wewnątrzbudynkowe instalacje co i wod.-kan.

Orzecznictwo sądów rejonowych, okręgowych i apelacyjnych.
Wiadomość
Autor
piotrusb
.
.
Posty: 5967
Rejestracja: 28-12-2009, 17:51

Czyją własnością są wewnątrzbudynkowe instalacje co i wod.-kan.

#1 Post autor: piotrusb » 20-06-2018, 09:45

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 2 stycznia 2018 r., sygn. akt V ACa 786/16.

Powódka Wspólnota Mieszkaniowa domagała się ustalenia, iż wszystkim współwłaścicielom budynku przysługuje własność wewnętrznych sieci: sieci wodociągowo- kanalizacyjnej oraz sieci centralnego ogrzewania. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że wbrew zapisom zawartym w aktach notarialnych o ustanowieniu odrębnej własności lokali oraz sprzedaży lokali wewnątrzbudynkowe sieci wodociągowo – kanalizacyjna i centralnego ogrzewania stanowią współwłasność wszystkich właścicieli lokali położonych w tym budynku, jako części składowe budynku. Powódka podniosła również, że posiada interes prawny w wytoczeniu powództwa, gdyż pomiędzy pozwaną K. G. a powódką istnieje konflikt, wobec niepodpisania przez część właścicieli lokali umów z pozwaną na dostawę ciepła, który doprowadził do odcięcia ich lokali od ciepłej wody i ogrzewania.
Sąd I instancji dokonał ustalenia, że wewnętrzna instalacja centralnego ogrzewania oraz instalacja ciepłej wody użytkowej weszła w skład przedsiębiorstwa pozwanej; czynienie odpowiednich ustaleń w zakresie sieci zewnętrznej pozostawało zaś zbędne, jako nie dotyczące okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sporu, skoro ostatecznie żądanie powódki ograniczało się do sieci wewnętrznej poczynając od punktu wyjścia instalacji poza lokal użytkowy, w którym znajduje się kotłowania gazowa zlokalizowana w pomieszczeniu piwnicznym opisana w opinii biegłej z zakresu budownictwa ogólnego, instalacji i urządzeń sanitarnych w tym wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych i wentylacyjno – kanalizacyjnych. Sąd Okręgowy wskazał, że do połączenia przedmiotowej instalacji z instalacją technologiczną kotłowni gazowej doszło w październiku 2009r., a zatem przed datą ustanowienia odrębnej własności pierwszego z lokali w budynku. Za trafne należy przy tym uznać zapatrywanie, iż spełnienie przesłanki wejścia urządzenia w skład przedsiębiorstwa jest kwestią faktu; urządzenie wchodzi w skład przedsiębiorstwa z chwilą jego faktycznego podłączenia do sieci, co samo w sobie jeszcze nie przesądza, kto jest jego właścicielem (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2006r. w sprawie sygn. akt III CZP 105/05). Biorąc pod uwagę powyższe, dla dokonania ustalenia faktycznego, nie można jako relewantnej ocenić okoliczności ujęcia czy też braku ujęcia przez pozwaną instalacji jako środka trwałego prowadzonej działalności gospodarczej oraz w ogóle istnienie takiej możliwości w odniesieniu do własności budynku i przedmiotowej instalacji. Wniosek ten sformułować należy także w odniesieniu do faktu ujęcia spornych instalacji w treści aktów notarialnych ustanawiających odrębną własność lokali czy też nie wskazania ich w treści księgi wieczystej. Czyniąc ustalenie, że wewnętrzna instalacja centralnego ogrzewania oraz instalacja ciepłej wody użytkowej weszła w skład przedsiębiorstwa pozwanej Sąd Okręgowy nie ustrzegł się jednakże naruszenia art. 49 § 1 k.c. Właściciele poszczególnych lokali położonych w budynku przy ul. (...) w B. tworzą wspólnotę mieszkaniową, zaś zgodnie z art. 3 ust.1 i 2 ustawy o własności lokali w razie wyodrębnienia własności lokali właścicielowi lokalu przysługuje udział w nieruchomości wspólnej jako prawo związane z własnością lokali, przy czym nieruchomość wspólną stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali. Wskazany przepis nie definiuje pojęcia urządzenia, jednakże aby ułatwić sprecyzowanie o jakie części budynku i urządzenia chodzi, można je określić od strony pozytywnej; są to te części budynku i urządzenia, które służą do wspólnego użytku ogółu właścicieli lokali. Zgodnie też zarówno w doktrynie, jak i judykaturze przyjmuję się, że w skład nieruchomości wspólnej wchodzi instalacja centralnego ogrzewania zasilająca energią cieplną cały budynek, tj. lokale i części wspólne budynku (vide: Prawo mieszkaniowe Komentarz Adam Doliwa, C.H. Beck 2015, Legalis, Prawo budowlane i nieruchomości. Komentarz, red. Dariusz Okolski, C.H. Beck 2015 Legalis, uchwały Sądu Najwyższego z dnia 28 sierpnia 1997r. w sprawie sygn. akt III CZP 36/97 oraz z dnia 19 maja 2006r. w sprawie sygn. akt III CZP 28/06).

Dalsze różnicowanie dotyczy oprzyrządowania technicznego służącego wyłącznie do ogrzewania poszczególnych lokali w budynku; stanowiono przedmiot współwłasności przymusowej jedynie wówczas, gdy poszczególne lokale nie posiadają liczników pomiaru energii cieplnej, umożliwiających pomiar energii cieplnej zużytej przez każdego z właścicieli poszczególnych lokali, albowiem jedynie wówczas cała instalacja cieplna tworzy jednolity system ogrzewania zarówno budynku, jak i poszczególnych lokali i pozostaje urządzeniem niesłużącym wyłącznie do użytku właścicieli poszczególnych lokali (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 lipca 2013r. w sprawie sygn. akt I ACa 222/13). Pojęcia urządzenia używa również ustawodawca w przepisie art. 49 k.c., zgodnie z którym urządzenia służące do doprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa. Urządzenia te z chwilą, gdy przez fizyczne połączenie z siecią przedsiębiorstwa przestają być częścią składową nieruchomości stają się samoistnymi rzeczami ruchomymi mogącymi być przedmiotem odrębnej własności i nawet gdyby ich ścisłe związanie z instalacją sieci przedsiębiorstwa uzasadniało zastosowanie art. 47 § 2 k.c., nie stają się one częścią składową takiej instalacji, na co wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 7 marca 2014 r. w przedmiotowej sprawie. Analiza judykatury Sądu Najwyższego oraz nauki prawa wskazuje jednakże, że w treści art. 49 k.c. chodzi wyłącznie o urządzenia służące do "doprowadzania lub odprowadzania” płynów, pary, gazu, energii elektrycznej, co oznacza, że nie są nim objęte instalacje wewnętrzne odbiorców (instalacje wewnętrzne odbiorcze), ani instalacje wewnętrzne producentów wymienionych mediów (instalacje wewnętrzne wytwórcze), stanowiące części składowe nieruchomości gruntowych lub budynkowych, z którymi są trwale połączone (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2006r. w sprawie sygn. akt III CZP 105/05). Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 7 marca 2014 r. w przedmiotowej sprawie wskazał, że kwalifikacja danej instalacji lub urządzenia może budzić w praktyce wątpliwości, których rozstrzygnięcie wymaga wiadomości specjalnych; granice instalacji wewnętrznej wyznacza albo urządzenie pomiarowe (wodomierz, licznik), albo miejsce przyłączenia do instalacji sieciowej, albo jeszcze inny punkt wskazany w akcie prawnym czy też w umowie stron, z reguły jednak ten punkt będzie znajdował się już w obiekcie budowlanym. Próby obiektywizowania pojęcia instalacji wewnętrznej prowadzą do wniosku, że dla określenia granicy instalacji wewnętrznej nie jest kluczowym kryterium granica własności urządzeń podmiotu przyłączonego, skoro urządzenia eksploatowane przez przedsiębiorcę sieciowego nie muszą być jego własnością; podobnie może też zdarzyć się że podmiot przyłączony sfinansuje określony odcinek sieci, jednakże nie ma dostatecznych przesłanek, aby twierdzić, że tylko z tego powodu odcinek ten stał się elementem instalacji wewnętrznej. Dla rozumienia pojęcia instalacji wewnętrznej kluczowe znaczenie mają względy techniczne i za taką instalację należy uznawać instalacje, w której płyny, para, gaz czy energia elektryczna są już odebrane w celu ich zużycia, albo w której są wytwarzane. W przypadku instalacji odbiorczej, gdy płyny para, gaz czy energia elektryczna są już odebrane, dysponuje nimi odbiorca, a przedsiębiorca sieciowy nie ma wpływu na sposób ich wykorzystania; wewnętrzna instalacja odbiorcza to instalacja służąca do odbioru i zużycia płynów, pary, gazu czy energii elektrycznej (vide: J. P., Umowa o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej, gazowej lub ciepłowniczej oraz obowiązek jej zawarcia. Zagadnienia cywilnoprawne. Lex 2013).

Na podobną definicję wskazuje rozporządzenie Ministra Gospodarki z 15 stycznia 2007r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemów ciepłowniczych (Dz. U. 16 poz. 92) w odniesieniu do instalacji odbiorczej, określając ją jako połączone ze sobą urządzenia i instalacje, służące do transportowania ciepła lub ciepłej wody z węzłów cieplnych lub źródeł ciepła do odbiorników ciepła lub punktów poboru ciepłej wody w obiekcie (§ 2 pkt 11 rozporządzenia), podczas gdy sieć ciepłownicza pozostaje połączonymi ze sobą urządzeniami lub instalacjami służącymi do przesyłania i dystrybucji ciepła ze źródeł ciepła do węzłów cieplnych (§ 2 pkt 7 rozporządzenia), zaś węzłem cieplnym są połączone ze sobą urządzenia lub instalacje, służące do zmiany rodzaju lub parametrów nośnika ciepła z przyłącza oraz regulacji ilości ciepła dostarczanego do instalacji odbiorczych (§ pkt 9 rozporządzenia). Sąd Okręgowy przeprowadził dowód z opinii biegłej z zakresu budownictwa ogólnego, instalacji i urządzeń sanitarnych w tym wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych i wentylacyjno – kanalizacyjnych, celem ustalenia granicy instalacji wewnętrznej doprowadzającej energię cieplną do budynku i lokali będących własnością członków powodowej Wspólnoty Mieszkaniowej oraz wyjaśnienia, kiedy doszło do połączenia tej instalacji z siecią przedsiębiorstwa prowadzonego przez pozwaną. Z pisemnej opinii biegłej wynika, że do przedmiotowego budynku nie doprowadzono zewnętrznej instalacji transportującej energię cieplną, albowiem jej produkcja odbywa się w kotłowni zlokalizowanej w budynku. Wewnętrzna instalacja odbiorcza ma swój początek na zaworze odcinającym dn 50 mm zamontowanym na odgałęzieniu od rozdzielacza znajdującego się w kotłowni, który służy do rozdziału czynnika grzewczego; na zaworze odcinającym na odgałęzieniu rozdzielacza ciepła ma miejsce przyłączenie instalacji odbiorczej do instalacji technologicznej kotłowni gazowej. Z ustnych wyjaśnień złożonych przez biegłą na rozprawie przed Sądem Apelacyjnym w Gdańsku w dniu 19 grudnia 2017r. wynika nadto, że na odnogach rozdzielacza znajdującego się w kotłowni zamontowane są liczniki główne, zaś za nimi znajdują się instalacje służące wyłącznie do ogrzewania poszczególnych budynków. Za zaworem dn 50 możliwe jest już odcięcie gałęzi zasilającej sieć w ciepła wodę i poprowadzenie takiego zasilania z innego źródła, co pozwala na wniosek, że dalsza cześć instalacji nie doprowadza już do budynku źródła ciepła, a jedynie zezwala na odebranie dostarczonego już źródła ciepła, jego rozprowadzenie (przetransportowanie) i zużycie. Jednocześnie z opinii i opinii uzupełniającej biegłej wynika, że przedstawiona przez nią w opinii pisemnej propozycja granicy instalacji na pierwszym zaworze za indywidulanym licznikiem ciepła przed poszczególnymi lokalami pozostaje propozycją granicy eksploatacji instalacji, a jej ustalenie nastąpiło przy uwzględnieniu przyszłej odpowiedzialności stron za prawidłowe funkcjonowanie instalacji; biegła wskazała, że określenie granicy eksploatacji na pierwszym zaworze odcinającym za indywidualnym licznikiem ciepła jest korzystne dla mieszkańców, ponieważ wszystkie usterki i awarie instalacji poza ich lokalami pozostawałyby w gestii dostawcy ciepła. Wskazana propozycja granicy eksploatacji sieci nie odpowiada jednak granicy od której przedmiotowa instalacja pozostaje odbiorczą instalacją wewnętrzną i nie opiera się na kryteriach technicznych zezwalających na oznaczenie początku tej instalacji, a nadto uznanie, że odpowiada ona granicy wewnętrznej instalacji odbiorczej prowadziłoby do wniosku, że jej początek musi być ustalany oddzielnie w odniesieniu do każdego lokalu.

Powód precyzując na rozprawie przed Sądem powództwo w zakresie punktu instalacji, od jakiego domaga się ustalenia, że jej współwłasność przysługuje wszystkim współwłaścicielom nieruchomości przy ul. (...) w B. wskazał na wyjście instalacji poza lokal użytkowy, w którym znajduje się kotłowania gazowa zlokalizowana w pomieszczeniu piwnicznym opisana w opinii biegłej. Skoro punkt instalacji wskazywany przez powódkę znajduje się poza zaworem dn 50 umieszczonym w kotłowni, gdzie możliwe jest już odcięcie gałęzi zasilającej sieć w ciepła wodę i poza licznikiem głównym uznać należy, że stanowi on element wewnętrznej sieci odbiorczej, zatem instalacja poza tym punktem w kierunku doprowadzającym czynnik ciepła do poszczególnych lokali stanowi również wewnętrzną instalację odbiorczą i jako taka pozostaje przedmiotem przymusowej współwłasności opisanej w art. 3 ust. 2 ustawy o własności lokali, przy czym granicą tego przedmiotu współwłasności pozostają zawory doprowadzające media do danego lokalu, skoro lokale te pozostają wyposażone w liczniki pomiaru energii cieplnej. Zważyć także należy, że i treść pisemnej opinii biegłej wskazuje, że instalacja odbiorcza od miejsca przyłączenia do instalacji technologicznej kotłowni gazowej ma charakter wewnętrznej instalacji odbiorczej, zaś ani w budynku, ani poza nim nie ma zewnętrznej instalacji odbiorczej, która nie stanowiłaby elementu nieruchomości wspólnej.

Wyjaśnić też należy, że Sąd I instancji oddalił powództwo wobec ustalenia, że przedmiotowe urządzenia wchodzą w skład przedsiębiorstwa pozwanej, zatem niezasadne pozostają twierdzenia skarżącego, że powództwo zostałoby oddalone również w sytuacji odmiennego ustalenia w tym zakresie. Wobec powyższych okoliczności zaskarżony wyrok podlegał zmianie z mocy art. 386 § 1 k.p.c. poprzez ustalenie, że wewnętrzna instalacja doprowadzająca energię cieplną i ciepła wodę użytkową do budynku mieszkalnego wielorodzinnego od wyjścia tej instalacji poza lokal użytkowy oznaczony numerem 1, położony na drugiej podziemnej kondygnacji budynku, stanowiący odrębną własność małżonków K. G. oraz B. G., w którym znajduje się pomieszczenie kotłowni gazowej do indywidualnych liczników ciepła zlokalizowanych przed poszczególnymi lokalami położonymi w budynku stanowi współwłasność wszystkich współwłaścicieli nieruchomości, tworzących Wspólnotę Mieszkaniową. Urządzenia pomiarowe zlokalizowane przed poszczególnymi lokalami położonymi w budynku oraz instalacja wewnątrz poszczególnych lokali służą wyłącznie do użytku właścicieli poszczególnych lokali, a zatem zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy o własności lokali nie pozostają przedmiotem współwłasności przymusowej wszystkich właścicieli lokali.
http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/ ... -01-02_001
piotrusb

Link:
BBcode:
HTML:
Schowaj odnośniki
Pokaż odnośniki do wpisu

ODPOWIEDZ

Wróć do „Orzecznictwo sądów powszechnych”