Sprawozdanie finansowe wspólnoty nie podlega uor

[piotrusb]

Wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 10 października 2017 r., sygn. akt I C 404/17.

...powód domagał się uchylenia uchwały dotyczącej przyjęcia sprawozdania finansowego Wspólnoty za 2016 r. Powód zarzucał, że w ramach działalności zarządu za 2016 r. doszło do nieprawidłowości polegających na tym, że dokonano przeprowadzenia kosztowanych prac remontowych, pomimo tego, że w chwili ich dokonywania nie była podjęta uchwała określająca zakres prac objętych remontem, która w ocenie powoda wykraczała poza granice czynności zwykłego zarządu rzeczą. W ocenie powoda powyższe postępowanie Wspólnoty jest postępowaniem niegospodarnym i naruszającym zasady prawidłowego zarządu nieruchomością wspólną. (...)

Niniejszy spór koncentrował się wokół ustalenia, czy uchwała nr (...) zawiera jakiekolwiek uchybienia skutkującej jej uchyleniem, a także czy uchwała dotycząca przyjęcia planu zagospodarowania na 2016 r. ( (...)) i uchwała dotycząca przyjęcia sprawozdania finansowego za 2016 r. ( (...)) oddziaływają na siebie i w jakim zakresie, czy ustalenie wadliwości jednej z nich wpływają na drugą.
Powołany przepis art. 25 u.w.l. wyróżnia cztery przesłanki zaskarżenia uchwał właścicieli lokali: niezgodność z przepisami prawa, niezgodność z umową właścicieli lokali, naruszenie przez uchwałę zasad prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną, naruszenie przez uchwałę interesów właściciela lokalu w inny sposób. Przy tym, każdą z wymienionych przesłanek można traktować jako samodzielną podstawę zaskarżenia.
O naruszeniu przez uchwałę interesów właściciela lokalu lub naruszenia zasad prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną możemy mówić, jeżeli uchwała jest z osobistego lub gospodarczego punktu widzenia dla skarżącego niekorzystna, ewentualnie ma na celu pokrzywdzenie członka wspólnoty. Uchwała mająca na celu pokrzywdzenie członka wspólnoty oznacza wadliwe działanie zebrania właścicieli lokali prowadzące do uzyskania przez określonych członków korzyści kosztem innego członka lub członków. Zatem najogólniej rzecz ujmując uchwała narusza interesy właściciela lokalu jeżeli jest dla niego niekorzystna, krzywdząca lub narusza jego prawa. Uchwała zebrania właścicieli lokali może być uznana za krzywdzącą wówczas, gdy cel pokrzywdzenia istniał w czasie podejmowania uchwały, jak i wtedy, gdy treść uchwały spowodowała, że jej wykonanie doprowadziło do pokrzywdzenia właściciela lokalu (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 11 października 2012 roku I ACa 507/12).

Odnosząc się w powyższym kontekście do podstaw zaskarżenia uchwały wskazanej przez powoda należy zauważyć, iż zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 2 i 3 u.w.l. zarząd lub zarządca, któremu zarząd nieruchomością wspólną powierzono jest obowiązany składać właścicielom lokali roczne sprawozdanie ze swojej działalności oraz zwoływać zebranie ogółu właścicieli co najmniej raz w roku, nie później niż w pierwszym kwartale każdego roku. Przedmiotem tego zebrania winno zaś być uchwalenie rocznego planu gospodarczego zarządu nieruchomością wspólną i opłat na pokrycie kosztów zarządu, ocena pracy zarządu lub zarządcy, któremu zarząd nieruchomością wspólną powierzono, a także sprawozdanie z zarządu.
W toku niniejszego postępowania ustalono, że pozwana Wspólnota Mieszkaniowi stanowi tzw. dużą wspólnotę mieszkaniową, to znaczy taką, w której liczba lokali wyodrębnionych i niewyodrębnionych, należących nadal do dotychczasowego właściciela jest większa niż siedem (art. 19 u.w.l.). We Wspólnocie tej jest powołany Zarząd. Właściciele lokali zdecydowali o powierzeniu administracji zarządcy.

Ustawa o własności lokali nie wprowadza żadnych regulacji na temat formy i zawartości sprawozdania składanego właścicielom lokali przez zarząd lub zarządcę. Należy więc zakładać, że do takiego sprawozdania stosować się będzie, podobnie jak do innych sprawozdań, wymogi rzetelności, czyli zgodności z faktami i dokumentami, kompletności, a więc ujmowanie wszystkich faktów, jakie miały miejsce i czytelności rozumianej jako przedstawianie informacji w taki sposób, aby wszyscy mogli przeczytać i zrozumieć treść przekazu. Bez znaczenia będzie natomiast jego forma, chyba że właściciele lokali, w umowie lub w uchwale postanowią, że sprawozdanie to ma być składane w określonej przez nich formie.
Sprawozdanie aby było kompletne, musi zawierać także część finansową, a sporządzenie sprawozdania finansowego związane będzie z obowiązkiem (o którym mowa w art. 29 ust. 1 u.w.l.) prowadzenia przez zarząd lub zarządcę określonej przez wspólnotę mieszkaniową pozaksięgowej ewidencji kosztów zarządu nieruchomością wspólną oraz zaliczek uiszczanych na pokrycie tych kosztów, a także rozliczeń z innych tytułów na rzecz nieruchomości wspólnej. Sprawozdanie finansowe wspólnoty mieszkaniowej stanowi zatem część sprawozdania rocznego składanego przez zarząd (lub zarządcę) na corocznym zebraniu właścicieli lokali. Powinno być ono sporządzone dla danej wspólnoty na rok kalendarzowy, opatrzone podpisem zarządcy lub członków zarządu (co najmniej dwóch członków, jeśli zarząd jest wieloosobowy), a jego zatwierdzanie odbywa się uchwałą właścicieli lokali - albo osobną, albo uchwałą w sprawie udzielenia zarządowi absolutorium. Jednocześnie, podobnie jak całe sprawozdanie, jego finansową część powinna charakteryzować rzetelność, kompletność i czytelność.(...)

W ocenie Sądu nie zarzucono ani nie wykazano aby rozliczenie planu gospodarczego za 2016 rok naruszało wymogi co do formy, jak i co do treści, stawianych przez powołane przepisy ustawy. Załączona do akt sprawy kserokopia rozliczenia wskazuje precyzyjnie cel, na który środki finansowe zostały przeznaczone, ich wysokość z podziałem na fundusz remontowy, zobowiązań krótkoterminowych i zestawieniem obejmującym koszty utrzymania części wspólnych, w szczególności obejmujący koszty utrzymania porządku i czystości, utrzymania technicznego budynków, a w tym przeglądy techniczne pięcioletnie, konserwacje bieżące, tj. drobne naprawy i materiały ogólnobudowlane, materiały elektryczne, kłódki, zamki, klucze, naprawa huśtawki, wymiana piasku w piaskownicy, a nadto koszty mediów w częściach wspólnych, ubezpieczenie, zakup znaków drogowych i słupków. Sprawozdanie finansowe z natury rzeczy będzie miało formę uproszczoną i zawierać będzie przede wszystkim rozliczenie kosztów zarządu nieruchomością wspólną w roku kalendarzowym. Z punktu widzenia poprawności sprawozdania istotne jest jedynie zestawienie faktycznych wpłat z tytułu zaliczek oraz wydatków ponoszonych na utrzymanie nieruchomości.

Sprawozdanie zarządu wspólnoty mieszkaniowej, o jakim mowa w art. 30 ust. 1 pkt 2 u.w.l. nie podlega, jeżeli chodzi o jego część finansową, rygorom przewidzianym w przepisach o rachunkowości. Przy składaniu sprawozdań zarządu wspólnoty za rok gospodarczy nie obowiązuje formalizm, charakterystyczny dla tego rodzaju dokumentów opracowywanych przez większe podmioty gospodarcze. Nie ma w związku z tym przeszkód, aby sprawozdanie takie zostało przedstawione tak, jak miało to miejsce w przedmiotowej sprawie poprzez tabelaryczne zestawienie sumy kosztów i przychodów za dany rok kalendarzowy. Istotne jest tylko, aby zarząd wyraził w każdy dostępny sposób wolę uznania tego dokumentu za własny.

W ocenie Sądu, sprawozdanie finansowe za rok 2016 nie budzi zastrzeżeń. (...) Znamienne w niniejszej sprawie jest to, że powód nie udowodnił aby przeprowadzone prace pociągały nadmierne, zbyteczne wydatki i aby ich wysokość rażąco odbierała od nakładów finansowych w podobnych sprawach. W ocenie Sądu, powód nie wykazał, aby przy podejmowaniu spornej uchwały nr (...) w sprawie zatwierdzenie sprawozdania finansowego doszło do takich uchybień, które skutkować mogłyby jej uchyleniem. Nie zdołał również wykazać, aby sprawozdanie było nierzetelne, tzn., aby przedstawiało nieprawdziwy obraz funkcjonowania wspólnoty w roku obrachunkowym, w szczególności, aby zawierało nieprawdziwe bądź nieprawidłowe dane.

W tym miejscu podkreślenia wymaga, że udowodnienie takiego zarzutu wymagało wiadomości specjalnych, a w tym zakresie co najmniej weryfikacji dokumentów źródłowych przez biegłego sądowego, powołanego zgodnie z art. 278 k.p.c. Jednak ze strony powoda nie doszło do odpowiedniej inicjatywy dowodowej. Powód, znając stanowisko pozwanej kwestionujące twierdzenia pozwu, odpowiedniego wniosku dowodowego nie złożył. Skoro ciężar udowodnienia powyższych okoliczności spoczywał na powodzie, ponosi on konsekwencje w postaci negatywnych dla niego ustaleń.

Za chybiony należy uznać zarzut powoda odnoszący się do tego, że uchylenie uchwały nr (...) dotyczącej planu gospodarczego na 2016 r. skutkować winno także uchyleniem uchwały nr (...) o przyjęciu sprowadzania finansowego za 2016 r. Ustawodawca podmioty nieprofesjonalne jakimi są w istocie wspólnoty mieszkaniowe traktuje w sposób mniej sformalizowany. Tą samą drogą poszło orzecznictwo sądów powszechnych i Sądu Najwyższego. To członkowie wspólnoty są niejako ostatnią instancją dla działań zarządu. Oni ponoszą bezpośrednie skutki finansowe jego aktywności lub zaniechań. Mają możliwość akceptacji następczej jego decyzji. Nawet brak bądź uchylenie niektórych uchwał wspólnoty przekłada się o tyle na możliwość uchylenia uchwały o przyjęciu sprawozdania finansowego, jeżeli zostaną w procesie wykazane przesłanki z art. 25 ustawy o własności lokali. W tym procesie powód tego nie wykazał.(...)

Uchwała dotycząca przyjęcia sprawozdania finansowego zarządcy (czyli dotycząca pracy zarządcy, zarządu) jest podstawą udzielenia lub odmowy udzielania zarządowi absolutorium. Ustawodawca bowiem przyjmuje, że sprawozdanie ma bardzo ważkie znaczenie dla właścicieli, skoro rozpatrywanie i zatwierdzenia postawione zostało do wyłącznej kompetencji zebrania ogółu właścicieli (art. 30 ust. 2 u.w.l.). Zatwierdzenie bądź odmowa zatwierdzenia sprawozdania mogą wpłynąć na udzielenie zarządowi absolutorium, a zatem mogą mieć wpływ na odpowiedzialność organizacyjną członków zarządu. Ze sprawozdania może wynikać konieczność pokrycia przez właścicieli strat finansowych. Sprawozdanie finansowe ma więc istotne znaczenie zarówno w stosunkach zewnętrznych wspólnoty, między innymi z powodu zobowiązań podatkowych, jak też w stosunkach wewnętrznych, z powodu bezwzględniej konieczności rozliczania zaliczek na pokrycie kosztów zarządu oraz zaliczek na świadczenia związane z dostarczaniem mediów do poszczególnych lokali. Sprawozdanie finansowe za dany rok obrachunkowy to relacja m. innymi z tego, ile środków finansowych w danym roku wpłynęło na konto wspólnoty, ile środków wydatkowano, ile środków zostało do dyspozycji wspólnoty itp.

Z kolei plan gospodarczy określa zadania lub prawdopodobny wymiar kosztów do pokrycie w ciągu roku i stanowi podstawę określania wysokości środków finansowych niezbędnych dla pokrycia tych kosztów. Obok sprawozdania finansowego winien funkcjonować plan gospodarczy wspólnoty. Niemniej jednak są to dwa odrębne dokumenty, a uchwały podjęte w tym zakresie nie oddziaływają na siebie w taki sposób, aby wadliwość jednej wpływa na wadliwość drugiej z nich. Sprawozdanie jest zestawieniem faktycznych wypłat z tytułu zaliczek oraz wydatków ponoszonych na utrzymanie nieruchomości wspólnej. Plan gospodarczy obrazuje podjęcie przedsięwzięć inwestycyjnych na nieruchomości wspólnej, określa miesięczne wydatki na pokrycie kosztów związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej. Zakres zatem obu uchwał jest inny, choć są powiązane ze sobą, gdyż sprawozdanie finansowe będzie zawierało ujęcie kosztów wydatkowanych na utrzymanie części wspólnych. Nawet, gdyby przyjąć, że uchwała w sprawie planu gospodarczego winna być uchylona to nie może automatycznie skutkować uchyleniem uchwały w sprawie przyjęcia sprawozdania finansowego. Zakres planowanych inwestycji i związanych z tym wydatków nie jest tożsamy ze sprawozdaniem finansowym.

Z uwagi na podniesione wyżej okoliczności, Sąd oddalił powództwo jako nieudowodnione.

http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/ ... -10-10_002

[piotrusb]

I kolejny wyrok w tej kwestii:

Wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 3 sierpnia 2017 r., sygn. akt XVIII C 424/17.

Zgodzić należy się z twierdzeniami powoda, że na zebraniu podjęto uchwałę nie objętą porządkiem obrad, tj. w sprawie obniżenia opłat na fundusz remontowy. Niemniej jednak podzielić należy stanowisko pozwanej, że uchybienie to nie miało zasadniczego znaczenia z punktu widzenia interesów powoda skoro wziął udział w zebraniu Wspólnoty, na którym uchwała została podjęta, miał możliwość zajęcia stanowiska poprzez oddanie głosu. Ponadto powód nie skarżył wskazanej uchwały w toku niniejszego postępowania.

Powód sygnalizował uchybienia merytoryczne poprzez sprzeczność uchwały z obowiązującymi przepisami, a także naruszenie zasad prawidłowego zarządzania nieruchomością. Ponadto powód podniósł, że zaskarżone uchwały godzą w jego interes.
Zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o własności lokali, uchwały właścicieli lokali są podejmowane bądź na zebraniu, bądź w drodze indywidualnego zbierania głosów przez zarząd; uchwała może być wynikiem głosów oddanych częściowo na zebraniu, częściowo w drodze indywidualnego ich zbierania. Do podjęcia uchwały wymagana jest zwykła większość głosów właścicieli lokali liczona według wielkości udziałów, zgodnie z regułą wyrażoną w art. 23 ust. 2 ustawy, chyba że w umowie lub w uchwale podjętej w tym trybie postanowiono, że w określonej sprawie na każdego właściciela przypada jeden głos.

W analizowanej sprawie, sporne uchwały zapadły większością głosów.(...) Powód był obecny na tym zebraniu i zapoznał się z treścią zaskarżonych uchwał. Powód zarzucał, że projekty uchwał nie zostały dostarczone wraz z zawiadomieniem o zebraniu, a na zebraniu uniemożliwiono zrobienie zdjęć uchwał. W ocenie Sądu powód nie wykazał w/w okoliczności w świetle art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. (...) Poza tym powód wiedział, co miało być przedmiotem zaskarżonych uchwał, albowiem zapoznał się z porządkiem zebrania wyszczególnionym w zawiadomieniu o zebraniu. Do zawiadomienia załączono rozliczenie kosztów i przychodów za 2016 r. oraz projekt planu gospodarczego na 2017 r., w których podano wszystkie wydatki Wspólnoty, sposób ich finansowania. Wskazane dokumenty były przedmiotem obrad, w konsekwencji zaskarżonych uchwał. Zatem powód nawet gdyby przyjąć, że nie otrzymał projektu uchwał oraz nie mógł w trakcie zebrania zrobić zdjęć tym uchwałom (czego nie wykazał), to znał porządek obrad i zapoznał się z dokumentami na podstawie, których podjęto sporne uchwały.

Jedną z przesłanek zaskarżenia uchwały jest naruszenie przez nią interesu właściciela. Nie jest możliwe, ani celowe opracowywanie katalogu uchwał, które mogą być kwalifikowane jako naruszające zasady prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną oraz interesy właściciela. Spełnienie każdej z przesłanek z art. 25 u.w.l. powoduje zasadność zaskarżenia uchwały, a zakresy przesłanek nie są rozdzielne. Zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy o własności lokali, właściciel lokalu może zaskarżyć uchwałę do sądu z powodu jej niezgodności z przepisami prawa lub z umową właścicieli lokali albo jeśli narusza ona zasady prawidłowego zarządzenia nieruchomością wspólną lub w inny sposób narusza jego interesy. Z uwagi na samodzielny charakter powołanych przesłanek wystarczy zatem istnienie jednej z określonych w art. 25 ust. 1 ustawy podstaw do uchylenia uchwały wspólnoty mieszkaniowej, aby uznać pozew za uzasadniony. Uchwała, która narusza zasady prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną może być także uchwałą niezgodną z prawem albo i z umową właścicieli lokali, przesłanką może być nadto inny sposób naruszenia interesu właściciela lokalu składającego skargę. Istnieją zatem cztery samodzielne podstawy zaskarżenia uchwały wspólnoty do sądu.

Powód wnosząc o uchylenie uchwały nr 1/2017 z dnia 17 lutego 2017 r. zakwestionował skuteczność sporządzenia sprawozdania finansowego, nie omówienia i wyjaśnienia „suchych liczb” w tym sprawozdaniu, a ponadto kwestionował przedstawione w tym sprawozdaniu wydatki i ich wysokość, nie przedłożenie do sprawozdania kopii dokumentów stanowiących podstawę ich sporządzenia. Powód uznał, że zarząd wspólnoty dowolnie dysponował środkami finansowymi.(...)

Zgodnie z art. 30 ust. 1 u.w.l. Zarząd lub zarządca, któremu zarząd nieruchomością wspólną powierzono w sposób określony w art. 18 ust. 1, jest obowiązany:
1) dokonywać rozliczeń przez rachunek bankowy;
2) składać właścicielom lokali roczne sprawozdanie ze swojej działalności;
3) zwoływać zebranie ogółu właścicieli lokali co najmniej raz w roku, nie później niż w pierwszym kwartale każdego roku.
W art.. 30 ust. 2 u.w.l. wskazano, iż przedmiotem zebrania, o którym mowa w ust. 1, powinny być w szczególności:
1) uchwalenie rocznego planu gospodarczego zarządu nieruchomością wspólną i opłat na pokrycie kosztów zarządu;
2) ocena pracy zarządu lub zarządcy, któremu zarząd nieruchomością wspólną powierzono w sposób określony w art. 18 ust. 1;
3) sprawozdanie zarządu i podjęcie uchwały w przedmiocie udzielenia mu absolutorium.
W myśl art. 29 ust. 1 u.w.l. Zarząd lub zarządca, któremu zarząd nieruchomością wspólną powierzono w sposób określony w art. 18 ust. 1, jest obowiązany prowadzić dla każdej nieruchomości wspólnej, określoną przez wspólnotę mieszkaniową, ewidencję pozaksięgową kosztów zarządu nieruchomością wspólną oraz zaliczek uiszczanych na pokrycie tych kosztów, a także rozliczeń z innych tytułów na rzecz nieruchomości wspólnej. W ust. 2 podkreślono, iż właściciele lokali podejmują uchwałę w przedmiocie udzielenia absolutorium zarządowi lub zarządcy, któremu zarząd nieruchomością wspólną powierzono w sposób określony w art. 18 ust. 1, z prowadzonej przez niego działalności.

Sprawozdanie finansowe wspólnoty mieszkaniowej stanowi część sprawozdania rocznego składanego przez zarząd (lub zarządcę) na corocznym zebraniu właścicieli lokali. Powinno być ono sporządzone dla danej wspólnoty na rok kalendarzowy, opatrzone podpisem zarządcy lub członków zarządu (co najmniej dwóch członków, jeśli zarząd jest wieloosobowy), a jego zatwierdzanie odbywa się uchwałą właścicieli lokali - albo osobną, albo uchwałą w sprawie udzielenia zarządowi absolutorium. Podobnie jak całe sprawozdanie, jego finansową część powinna charakteryzować rzetelność, kompletność i czytelność. Poza tym sprawozdanie finansowe powinno odpowiadać wymogom określonym w uchwałach lub w umowie właścicieli lokali (jeśli takie są) i zawierać co najmniej taki zakres danych, jaki zawiera prowadzona dla danej nieruchomości wspólnej pozaksięgowa ewidencja przychodów i kosztów oraz rozliczeń z innych tytułów na rzecz nieruchomości wspólnej. Istotne będzie również przedstawienie efektów zarządzania nieruchomością. Minimalny zakres rocznego sprawozdania finansowego sporządzanego według pozaksięgowej ewidencji kosztów zarządu nieruchomością wspólną zawiera informację o zaliczkach uiszczanych na pokrycie tych kosztów, a także rozliczeń z innych tytułów na rzecz nieruchomości wspólnej.
Przepisy ustawy o własności lokali nie precyzują formy sprawozdania finansowego. Nie wynika z nich także obowiązek sporządzenia sprawozdania finansowego wyłącznie przez zarząd. Żaden przepis ustawy o własności lokali nie zakazuje zarządcy sporządzania i podpisywania sprawozdania finansowego, nawet jeśli to ostatecznie zarządowi udziela się absolutorium.

W tym miejscu należy przypomnieć, że w pozwanej wspólnocie zgodnie z art. 27 zd.1 u.w.l. każdy właściciel ma zarówno prawo, jak i obowiązek współdziałać w zarządzaniu nieruchomością wspólną. Przejawem tego jest między innymi uczestnictwo w zebraniach właścicieli i podejmowanie uchwał (art. 22 ust. 2 i art. 23 u.w.l.). (...)

Nie negując zatem doniosłego znaczenia sprawozdania finansowego dla funkcjonowania każdej wspólnoty mieszkaniowej podkreślić należy, że sama ustawa o własności lokali nie określa ani formy ani obligatoryjnej treści sprawozdania (ustawodawca zresztą nie zamieścił w niej również żadnego uregulowania dotyczącego obligatoryjnej formy pisemnej uchwał podejmowanych przez właścicieli, nakazując tylko w art. 23 ust. 3 u.w.l. powiadomienie na piśmie każdego właściciela o treści uchwały podjętej z udziałem głosów zebranych indywidualnie).(...)

Przyjmuje się, że uchwała zatwierdzająca sprawozdanie finansowe nie wywołuje skutków cywilnoprawnych, skoro nie prowadzi do powstania zmiany lub ustania stosunku cywilnoprawnego tak jak to ma miejsce przy klasycznych czynnościach prawnych. Stąd uchwały, ani tym bardziej dokumentu jaki został nią zatwierdzony tj. samego sprawozdania finansowego, nie można oceniać według kryteriów ważności czynności prawnej określonych w art. 58 k.c. Sam powód nie powoływał się na inne przepisy rangi ustawowej, niż wskazane powyżej uregulowania ustawy o własności lokali, których naruszenie musiałoby skutkować koniecznością uchylenia uchwały jako dotkniętej brakiem wymaganych podpisów członków zarządu.

Wchodzącym w grę przepisem mógłby być art. 52 ust. 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U.2016.1047 j.t. ze zm.). Stanowi on, iż sprawozdanie finansowe podpisuje - podając zarazem datę podpisu - osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych i kierownik jednostki, a jeżeli jednostką kieruje organ wieloosobowy - wszyscy członkowie tego organu. Odmowa podpisu wymaga pisemnego uzasadnienia dołączonego do sprawozdania finansowego.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 lutego 2012 r., II CSK 350/11, jaki zapadł w sporze na tle zaskarżania uchwały w trybie art. 252 k.s.h. wyraził pogląd, że w sytuacji kiedy zgromadzenie wspólników podejmuje uchwałę o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego podpisanego niezgodnie z wymogami ustanowionymi przez art. 52 ustawy o rachunkowości, to jest to uchwała sprzeczna z ustawą, gdyż ten wymóg formalny ustanowiony dla sprawozdania finansowego w ustawie o rachunkowości pełni dla niego podobną rolę jak wymóg formy szczególnej przewidzianej dla czynności prawnych. Jeżeli sprawozdanie finansowe nie zostało podpisane zgodnie z art. 52 ust. 2 ustawy o rachunkowości, a zgromadzenie wspólników podjęło uchwałę o jego zatwierdzeniu niewątpliwie uchwała taka jest sprzeczna z tym przepisem rangi ustawowej, który ustanawia bezwzględnie wiążącą normę określającą wymogi formalne sprawozdania finansowego.

Natomiast zarząd wspólnoty mieszkaniowej ma obowiązek prowadzić tylko uproszczoną dokumentację finansową. Jak stanowi art. 29 ust. 1 u.w.l. dla nieruchomości wspólnej prowadzi ewidencję pozaksięgową kosztów zarządu oraz zaliczek uiszczanych na ich pokrycie, a także rozliczeń z innych tytułów. Wspólnoty w zakresie sprawozdawczości finansowej nie mają nałożonych takich restrykcyjnych wymogów jak spółki prawa handlowego czy inne podmioty wymienione w art. 49 ustawy o rachunkowości. Wspólnot mieszkaniowych nie dotyczą również przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 listopada 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi i nieprowadzących działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 137, poz. 1539 z późn. zm.). Skoro wspólnoty mieszkaniowe nie mają obowiązku sporządzania sprawozdań finansowych w rozumieniu ustawy o rachunkowości to można bronić poglądu, że niedopełnienie wymogu jego podpisania przewidzianego art. 52 ust. 2 tej ustawy nie prowadzi z tej przyczyny do sprzeczności uchwały właścicieli zatwierdzającej takie niepodpisane sprawozdanie z tymże przepisem, skutkujące koniecznością jej uchylenia na podstawie art. 25 ust. 1 u.w.l.
Zatem zarzut powoda jakoby sprawozdanie nie zostało sporządzone przez osoby uprawnione okazał się bezzasadny.(...)

Należy podkreślić, że zarząd czy też upoważnione przez niego osoby nie mają obowiązku załączenia do sprawozdania finansowego kopii dokumentów stanowiących podstawę ich sporządzenia, w tym zestawienia przychodów i wydatków, kopie faktur wystawionych na dostawców mediów, wykonawców przeprowadzających remonty lub naprawy.
Powód twierdził, że ani w sprawozdaniu, ani podczas zebrania nie uzasadniono poniesionych wydatków. Powód uznał, że zarząd wspólnoty dowolnie dysponował przekazanymi mu środkami finansowymi. Powód kwestionował m.in. wydatki na fundusz remontowy, rozliczenie termomodernizacji. Powód winien powyższe okoliczności wykazać w świetle art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c., czego nie uczynił. Poza gołosłownymi twierdzeniami nie przedłożył żadnych miarodajnych dowodów na poparcie swoich twierdzeń. Wobec powyższego Sąd uznał, że powód nie wykazał w żaden sposób, aby dane zawarte w sprawozdaniu finansowym nie odpowiadały rzeczywistemu stanowi rzeczy, zarząd dowolnie rozdysponowywał wydatki czy też niektóre wydatki nie były uzasadnione jak np. zakup narzędzi do kotłowni. W szczególności nie przedstawił dokumentów źródłowych, z których wynikałyby przedstawione przez niego twierdzenia, a to na powodzie spoczywał ciężar dowodowy.

http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/ ... -08-03_001

[piotrusb]

I jeszcze jeden:

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 11 lipca 2017 r., sygn. akt VI ACa 681/16.

Podkreślić należy, że kwestia prawidłowości sporządzonego sprawozdania winna być oceniana przez pryzmat przepisów ustawy o własności lokali. Intencją wprowadzenia w art. 29 ust. 1 u.w.l. obowiązku prowadzenia przez zarząd wspólnoty mieszkaniowej pozaksięgowej ewidencji kosztów zarządu nieruchomością wspólną było nie istotne uproszczenie zasad sporządzania przez wspólnoty dokumentacji księgowej, ile umożliwienie oraz ułatwienie członkom wspólnot mieszkaniowych zapoznania się z finansowymi aspektami ich funkcjonowania, które pozwala na łatwiejsze podjęcie decyzji w zakresie zatwierdzenia sprawozdania z działalności wspólnoty oraz udzielenia absolutorium jej zarządowi. Zgodnie bowiem z art. 6 u.w.l. wspólnotę mieszkaniową tworzy ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości. Od właścicieli lokali, będących w przeważającej większości osobami fizycznymi, nie można wymagać znajomości ustaw regulujących szczegółową rachunkowość oraz zasady sporządzania klasycznych sprawozdań finansowych.

W ocenie Sądu Apelacyjnego wspólnota mieszkaniowa jako jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, może na podstawie art. 22 ust. 3 pkt 10 u.w.l. sama ustanowić zasady i sposób prowadzenia ewidencji w drodze podjęcia uchwały w tej sprawie przez właścicieli lokali. Oznacza to, że wspólnota sama może zdecydować czy chce prowadzić ewidencję uproszczoną, czy też księgi rachunkowe na podstawie ustawy o rachunkowości (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 25 czerwca 2009 r. sygn. akt I ACa 336/09).

Mając powyższe na uwadze należy uznać, że ocena sprawozdania z działalności zarządu wspólnoty powinna być dokonana przez pryzmat przepisów zawartych w ustawie o własności lokali, a nie ustawy o rachunkowości. Z treści art. 30 u.w.l. nie wynika, w jakiej formie ma być sporządzone sprawozdanie z działalności zarządu wspólnoty mieszkaniowej. W orzecznictwie wskazuje się, że jego treść powinna być przejrzysta i czytelna dla właścicieli lokali i składać się co najmniej z dwóch części – pierwsza opisowa powinna zawierać opis działań podejmowanych przez zarząd, a druga finansowa, analizę wykonania planu gospodarczego. Sprawozdanie to powinno także zawierać takie dane, jakie zawiera prowadzona dla nieruchomości pozaksięgowa ewidencja przychodów i kosztów oraz rozliczeń z innych tytułów. Ze sprawozdania powinien również wynikać stan wzajemnych zobowiązań wspólnoty i jej członków przy uwzględnieniu zaliczek wpłaconych przez właścicieli lokali (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 3 lutego 2015 r. I ACA 700/14). Nawet wadliwe sporządzenie takiego sprawozdania, nie musi pociągać za sobą podjęcia przez członków wspólnoty negatywnej decyzji co do sprawozdania z działalności zarządu.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego przy składaniu sprawozdań zarządu wspólnoty mieszkaniowej za rok gospodarczy nie obowiązuje formalizm, charakterystyczny dla tego rodzaju dokumentów opracowywanych przez większe podmioty gospodarcze, nie ma zatem przeszkód, aby sprawozdanie takie zostało przedstawione ustnie przez jednego z członków zarządu czy nawet osobę przez zarząd upoważnioną – istotne jest tylko, aby zarząd wyraził w każdy dostępny sposób wolę uznania sporządzonego dokumentu za własny.
Stanowisko takie prezentowane jest w orzecznictwie, dla przykładu należy przywołać wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 stycznia 2013 r. w sprawie I A Ca 1171/12.
Z materiału dowodowego zebranego w sprawie wynika, że jedyny na dzień zebrania wspólnoty członek zarządu zawarł w swoim sprawozdaniu również jego część opisową, udzielał też informacji i wyjaśnień w związku z jego treścią powodowi.
Odnośnie do, podnoszonego przez Sąd pierwszej instancji mankamentu sprawozdania finansowego polegającego na braku jego podpisu, wskazać należy, że w czasie składania sprawozdania przez R. A. był on jedynym członkiem zarządu pozwanej wspólnoty i nie sposób jest przyjąć, mając na uwadze wyżej przywołane orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu, że sprawozdanie to nie pochodziło od zarządu wspólnoty.(...)

Zauważyć również należy, że w świetle art. 30 ust. 2 ustawy o własności lokali zarząd na corocznym zebraniu członków wspólnoty powinien przedstawić sprawozdanie z działalności, które wbrew twierdzeniom strony pozwanej nie może zostać zastąpione sprawozdaniem finansowym. (...) Zatem jego ewentualne wadliwości co do zgodności z przepisami ustawy o rachunkowości nie mogą przesądzać nieudzielenia absolutorium zarządowi (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30 maja 2014 r. I A Ca 1814/13).
Z pisemnych motywów zaskarżonego orzeczenia wynika, że przyczyną uchylenia uchwały w przedmiocie udzielenia zarządowi absolutorium był brak przedstawienia pełnego sprawozdania zarządu w formie pisemnej, co uniemożliwiło rzetelną ocenę pracy zarządu.
Skoro jednak, jak wyżej podkreślono, brak jest uzasadnienia dla wymogu, w przypadku wspólnot mieszkaniowych, zachowania formy pisemnej sprawozdania z działalności zarządu, przedstawienie go w formie ustnej nie może stanowić podstawy uchylenia uchwały, mocą której członkowie wspólnoty wyrazili akceptację dla działań zarządu za okres objęty sprawozdaniem.

http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/ ... -07-11_002

[irenalo]

Dobre i mądre orzeczenia.