Uprawnienia zarządu; możliwość skorzystania z art. 189 kpc

Orzecznictwo sądów rejonowych, okręgowych i apelacyjnych.
Wiadomość
Autor
piotrusb
.
.
Posty: 5967
Rejestracja: 28-12-2009, 17:51

Uprawnienia zarządu; możliwość skorzystania z art. 189 kpc

#1 Post autor: piotrusb » 21-07-2017, 11:12

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 22 lutego 2017 r., sygn. akt I ACa 617/16.
Sąd Apelacyjny zważył, że stosownie do art. 21 ust. 1 i 2 u.w.l., zarząd reprezentuje wspólnotę na zewnątrz oraz w stosunkach między wspólnotą, a poszczególnymi właścicielami lokali, natomiast w sytuacji gdy zarząd jest kilkuosobowy, oświadczenia woli za wspólnotę mieszkaniową składają przynajmniej dwaj jego członkowie. Wymaga wyjaśnienia, że powodowie pozostają w błędzie twierdząc, że przez sformułowanie „ oświadczenia woli za wspólnotę mieszkaniową” nie należy rozumieć działań podejmowanych w imieniu wspólnoty mieszkaniowej, wobec bezspornego faktu, że zarząd jest organem ją reprezentującym. Funkcja reprezentacyjna polega bowiem na podejmowaniu przez zarząd czynności prawnych, jak i procesowych, w tym składaniu przez zarząd oświadczeń woli, które są traktowane jako oświadczenia woli samej wspólnoty mieszkaniowej. W przypadku czynności zwykłego zarządu, zarząd podejmuje stosowne decyzje samodzielnie (por. 22 ust. 1 u.w.l.). Jednakże gdy określone czynności przekraczają zakres zwykłego zarządu, dla ważności podejmowanych przez zarząd decyzji, konieczna jest zgoda wspólnoty w postaci uchwały i umocowania w postaci pełnomocnictwa do danej czynności (por. 22 ust. 2 u.w.l.). Zatem niezależnie od tego, czy czynności podejmowane przez ten organ są czynnościami zwykłego zarządu czy czynnościami wymagającymi zgody członków wspólnoty, wspólnotę mieszkaniową na zewnątrz reprezentuje zarząd. Zaaprobowanie natomiast stanowiska skarżących doprowadziłoby do przyjęcia, że zarząd w zależności od rodzaju czynności, reprezentuje wspólnotę lub też nie, którego to poglądu Sąd odwoławczy nie podziela.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że uprawnienia przysługujące zarządowi wspólnoty mieszkaniowej do samodzielnego podejmowania czynności, doznają ograniczenia jedynie w zakresie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu, natomiast zasadą jest to, że zarząd jest umocowany do samodzielnej reprezentacji wspólnoty. Zaakcentowania przy tym wymaga, że ustawowy katalog czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu, uregulowany w art. 22 ust. 3 u.w.l., ma charakter przykładowy. Tym niemniej w oparciu o treść powołanego przepisu jest możliwe wywiedzenie, że reprezentacja wspólnoty w procesie, którego przedmiotem jest żądanie uchylenia podjętych przez właścicieli uchwał w trybie art. 25 u.w.l. czy stwierdzenia ich nieistnienia na podstawie art. 189 k.p.c., należy do czynności zwykłego zarządu, które stosownie do dyspozycji art. 22 ust. 1 u.w.l., zarząd uprawniony jest podejmować samodzielnie. Bowiem w myśl art. 22 ust. 3 u.w.l., w zakresie postępowań sądowych, ustawodawca wymienił jedynie wytoczenie powództwa, o którym mowa w art. 16 u.w.l.

W konsekwencji biorąc pod uwagę przewidzianą w przedmiotowej ustawie regułę w zakresie reprezentacji wspólnoty, zakaz interpretowania wyjątków w sposób rozszerzający oraz katalog czynności, o których mowa w art. 22 ust. 3 u.w.l., Sąd Apelacyjny w niniejszym składzie nie znajduje podstaw do uznania, że zarząd w niniejszej sprawie nie był uprawniony do działania w sposób samodzielny dla obrony interesów wspólnoty występującej po stronie pozwanej. Zarząd reprezentując wspólnotę na zewnątrz oraz w stosunkach między wspólnotą a poszczególnymi właścicielami lokali, m.in. występuje w sądzie w sprawach wytoczonych przeciwko wspólnocie i pozywa do sądu w imieniu wspólnoty mieszkaniowej, jednakże ustawodawca tylko w tym drugim przypadku dotyczącym sytuacji opisanej w art. 16 u.w.l., ustanowił wymóg uzyskania zgody w postaci uchwały wspólnoty na prowadzenie procesu. Powyższej sytuacji natomiast nie sposób utożsamiać z okolicznością, gdy wspólnota mieszkaniowa podejmuje działanie celem obrony przed pozwem skierowanym przeciwko niej – wówczas ma nie tylko prawo, ale także obowiązek bronić swoich interesów, polegających na utrzymaniu w mocy już podjętych przez tę wspólnotę decyzji co stanowi zwykły zarząd jej sprawami. Przegranie zaś sprawy może narazić Wspólnotę na konsekwencje, które są sprzeczne z jej interesem, zwłaszcza gdy materia podejmowanych uchwał odnosi się do kwestii finansowych, co ma miejsce w niniejszej sprawie.

Tym samym strona pozwana dla ochrony interesów wspólnoty może realizować swój obowiązek z art. 22 ust. 1 u.w.l. osobiście, przez zarząd, jak również kierując się dbałością o interes wspólnoty może się zdecydować na udzielenie pełnomocnictwa profesjonalnemu podmiotowi, celem jak najefektywniejszego wywiązania się z nałożonych na nią obowiązków. Zatem zarząd działając w imieniu wspólnoty w ocenie Sądu II instancji mógł, z pominięciem procedury przewidzianej dla czynności przekraczające zwykły zarząd, zawrzeć umowę w przedmiocie reprezentacji wspólnoty mieszkaniowej w niniejszym postępowaniu sądowym (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 12 lipca 2006r.; sygn. akt I ACa 183/06; także wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 10 lutego 2016r.; sygn. akt I ACa 434/2015). (...)

Sąd Apelacyjny przychyla się do przyjętego w doktrynie i orzecznictwie poglądu, że norma art. 189 k.p.c. kreuje formę ochrony prawnej praw podmiotowych, niewynikającą z przepisów prawa materialnego. Zatem jako samodzielna podstawa do wytoczenia powództwa, zakodowana w nim norma posiada charakter materialnoprawny - przyznaje prawo do żądania szczególnej ochrony prawnej. Zgodnie z dyspozycją wskazanego przepisu, powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Interes prawny pojmowany jest więc jako przesłanka materialnoprawna powództwa o ustalenie (por. np. T Ereciński [red.], Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego, Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze, tom I Warszawa 2004, s 402 – 403 i tam cytowane orzecznictwo). Postrzegany jest on z jednej strony jako przesłanka, która musi istnieć obiektywnie, z drugiej zaś – jako przesłanka warunkująca dopiero możliwość dalszego badania w procesie twierdzeń stron co do istnienia lub nieistnienia ustalanego prawa lub stosunku prawnego. Innymi słowy, w przypadku stwierdzenia przez sąd braku interesu prawnego w żądaniu ustalenia istnienia (lub nieistnienia) prawa lub stosunku prawnego, powództwo musi ulec oddaleniu. Tym niemniej z racji tego, że wyrok ustalający istnienie lub nieistnienie prawa lub stosunku prawnego ma charakter deklaratoryjny, nic nie stoi na przeszkodzie, żeby strona ponownie wytoczyła powództwo o ustalenie istnienia lub nieistnienia tego samego prawa lub stosunku prawnego, między tymi stronami, przy założeniu że po stronie powoda powstanie później interes prawny.
W orzecznictwie wielokrotnie wskazywano, że ocena istnienia interesu prawnego wymaga zindywidualizowanych, elastycznych kryteriów, uwzględniających celowościowe podstawy powództwa wytoczonego w oparciu o art. 189 k.p.c., a jednym z tych kryteriów jest znaczenie, jakie wyrok ustalający wywarłby na sytuację prawną powoda obecnie i w przyszłości. Interes prawny istnieje bowiem wówczas, jeżeli sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego, zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości (por. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 5 kwietnia 2007 r., sygn.. akt III AUa 1518/05; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 7 lutego 2014 r., sygn.. akt I ACa 408/13). Przeciwko zaś istnieniu interesu prawnego przemawia możliwość uzyskania pełniejszej ochrony praw powoda w drodze innego powództwa (por. m.in. wyroki SN: z 19 lutego 2002 r., IV CKN 769/00; z 30 listopada 2005 r., III CK 277/05; z 29 marca 2012 r. I CSK 325/11; z 15 maja 2013 r. III CSK 254/12, jak również wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 5 kwietnia 2007 r., III AUa 1518/05; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 7 lutego 2014 r., I ACa 408/13). W orzecznictwie Sądu Najwyższego akcentuje się bowiem, że powód ma interes prawny w żądaniu ustalenia, jeżeli powództwo o ustalenie istnienia prawa jest jedynym możliwym środkiem jego ochrony (por. wyrok z dnia 9 lutego 2012 r., sygn. akt III CSK 181/11). Istnieje zatem tylko wtedy, gdy powód może uczynić zadość potrzebie ochrony swej sfery prawnej przez samo ustalenie istnienia bądź nieistnienia stosunku prawnego lub prawa. (...)

Powodowie natomiast w niniejszej sprawie, uzasadniając interes prawny w wytoczeniu powództwa w trybie art. 189 k.p.c. wskazali, że dążą do wyeliminowania z obrotu prawnego uchwał, które w rzeczywistości nie istnieją. Powołane w tym zakresie orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 10 lipca 2013r. (sygn.. akt I ACa 18/13) o ile zasadnie dopuszcza możliwość powołania się na powyższą okoliczność celem wyeliminowania z obrotu prawnego uchwał rzeczywiście niepodjętych, o tyle nie ma podstaw do przełożenia poczynionych tamże rozważań na grunt niniejszej sprawy. W tym miejscu Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że ustalenie nieistnienia uchwały przed sądem w drodze powództwa w trybie art. 189 k.p.c. powinno mieć miejsce jedynie w wyjątkowych, rażących przypadkach – stanowi ono postępowanie odrębne od regulacji zawartej w art. 25 ust. 1 u.w.l. i z reguły wymaga wskazania tak rażących uchybień przy podejmowaniu uchwały, że uchwała w istocie nie istnieje. Ustawodawca natomiast przede wszystkim przewidział tryb zaskarżania uchwał wspólnoty na podstawie art. 25 u.w.l., zakreślając termin materialny do wytoczenia powództwa, celem zapewnienia stabilności obrotu prawnego. Jeżeli zatem właściciel lokalu nie zaskarży uchwały w terminie 6 tygodniowym na podstawie przepisów ustawy o własności lokali, czy nie uzyska w tym trybie korzystnego orzeczenia, nie oznacza to, że otwiera się dla niego, co do zasady, dodatkowa możliwość wyeliminowania uchwał na podstawie art. 189 k.p.c. Powództwo tego rodzaju nie jest bowiem alternatywą dla zaskarżenia uchwały w oparciu o art. 25 u.w.l.
http://orzeczenia.szczecin.sa.gov.pl/co ... -02-22_001
piotrusb

Link:
BBcode:
HTML:
Schowaj odnośniki
Pokaż odnośniki do wpisu

ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post

Wróć do „Orzecznictwo sądów powszechnych”