Warunki częściowego uchylenia uchwały; koszty procesu

[piotrusb]

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 9 marca 2017 r., sygn. akt VI ACa 2020/15.

Nie ma sporu, że łączna powierzchnia wszystkich lokali mieszkalnych wraz z pomieszczeniami przynależnymi w nieruchomości wynosi 8.663,88 m 2. Bezsporne jest, że w obu zaskarżonych uchwałach jako podstawę do ustalenia planu gospodarczego oraz zaliczek na koszty zarządu nieruchomością wspólną przyjęto powierzchnię użytkową lokali mieszkalnych i miejsc postojowych w wysokości 8.160,88 m 2. W konsekwencji koszty zarządu w przeliczeniu na 1 m 2 powierzchni lokalu każdego z właścicieli w planach gospodarczych na 2014 i 2015 zostały ustalone nieprawidłowo. Nie budzi wątpliwości, że taki sposób ustalenia wysokości zaliczek na koszty zarządu nieruchomością wspólną jest sprzeczny z art. 12 ust. 2 u.w.l. i narusza interes powódki. Trafnie zatem Sąd I instancji przyjął, że w świetle art. 25 ust. 1 u.w.l. istnieją podstawy do uchylenia zaskarżonych uchwał.

Chybiony jest również zarzut apelacji wskazujący na możliwość uchylenia zaskarżonych uchwał w części. Nie jest, co prawda, trafny kategoryczny pogląd wykluczający częściowe uchylenie uchwały wspólnoty mieszkaniowej (zob. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 31 marca 2015 r., I ACa 1469/14). Oczywiście niedopuszczalne byłoby uchylenie fragmentu lub fragmentów określonych postanowień (zapisów) uchwały, ponieważ prowadziłoby to do nieprzewidzianego prawem kształtowania treści tej czynności prawnej. Nie ma jednak podstaw do zanegowania uprawnienia sądu, działającego w ramach art. 25 ust. 1 u.w.l., do odrębnej oceny samodzielnych, pozostających w luźnym związku postanowień takiego aktu, mogących być w istocie przedmiotem odrębnych uchwał. Przyjęcie przeciwnego stanowiska prowadziłoby do wniosku, że zawsze powinna być zaskarżona cała uchwała, a w wypadku stwierdzenia istnienia podstaw do jej uchylenia – należałoby uchylić cały ten akt. Nie jest przy tym jasne, z jakiego względu należałoby w takim wypadku uchylić uchwałę także w zakresie, w jakim nie naruszałaby prawa, umowy właścicieli lokali, zasad prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną lub interesów właścicieli lokali (zob. art. 25 ust. 1 u.w.l.).

Decydujące znaczenie ma na tej płaszczyźnie to, czy poszczególne elementy zaskarżonej uchwały mają samodzielny charakter (dają się wyodrębnić), czy też pozostają ze sobą w ścisłym związku i stanowią razem jedną, nierozerwalną całość. W pierwszym przypadku istnieje możliwość uchylenia części uchwały, w drugim – nie. W ocenie Sądu Apelacyjnego, obie podjęte uchwały mają taki charakter, że nie jest możliwe uchylenie ich w części. Nie sposób bowiem wyodrębnić w nich samodzielnych elementów.

Uchwała nr (...) składa się z czterech paragrafów. Pierwszy dotyczy zatwierdzenia planu gospodarczego stanowiącego załącznik do uchwały. Nie jest możliwe uchylenie tego elementu uchwały w części, w szczególności – jak domaga się tego skarżący – w zakresie części załącznika. Po pierwsze, prowadziłoby to bowiem właśnie do niedopuszczalnego kształtowania treści uchwały przez usunięcie z niej pewnego fragmentu. Po drugie, przedmiotem kontroli sądu jest treść uchwały, a nie załącznika. W konsekwencji, wady poszczególnych fragmentów załącznika skutkują koniecznością uchylenia uchwały zatwierdzającej ten załącznik w całości.
Z kolei w § 2 tej uchwały ustalona została wysokość zaliczek miesięcznych na koszty zarządu nieruchomości wspólnej oraz fundusz remontowy (w odniesieniu do 1 m 2 powierzchni lokalu i pomieszczeń przynależnych). Oczywiste jest, że nie ma w tym zakresie możliwości uchylenia tego postanowienia w części.
Natomiast § 3 zobowiązuje zarząd do wykonania uchwały, a § 4 wskazuje datę wejścia w życie uchwały. Oba z tych postanowień nie pozwalają na wyodrębnienie w nich elementów składowych.
Nadto, więź pomiędzy poszczególnymi częściami (paragrafami) uchwały jest na tyle ścisła, że brak również podstaw do uchylenia tylko jednego z paragrafów. I tak § 1 zatwierdza plan gospodarczy (oparty na błędnym założeniu co do łącznej powierzchni lokali), § 2 określający wysokość zaliczek jest konsekwencją wysokości kosztów określonych w planie gospodarczym, a § 3 i § 4 są postanowieniami o charakterze wykonawczym. (...).

Sąd Okręgowy słusznie zatem, uznając, że zebranie właścicieli przyjęło wadliwie ustaloną łączną powierzchnię lokali i pomieszczeń przynależnych, uchylił obie uchwały w całości.
Nie są także zasadne zarzuty apelacji naruszenia przepisów dotyczących rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Zgodnie bowiem z art. 100 k.p.c. W razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.
W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji był uprawniony do oceny, że mimo częściowego oddalenia powództwa, powódka „uległa tylko co do nieznacznej części swego żądania”. Powództwo zostało bowiem oddalone w zakresie żądania zobowiązania zarządu wspólnoty do wprowadzenia nowymi uchwałami skorygowanych planów gospodarczych na lata 2014 – 2015. Sąd Okręgowy słusznie powództwo w tej części oddalił, uznając, że nie ma podstawy prawnej do takiego zobowiązania. Należy jednak zauważyć, iż uchylenie zaskarżonych uchwał powoduje, że zebranie właścicieli ma obowiązek podjęcia uchwał dotyczących planów gospodarczych i zaliczek na lata 2014 – 2015. Zatem żądanie powódki powinno zostać zrealizowane przez stronę pozwaną również w zakresie oddalonego powództwa, jako skutek uchylenia uchwał. Sąd I instancji prawidłowo więc na podstawie art. 100 k.p.c. obciążył pozwaną wspólnotę kosztami procesu w całości.

Sąd Apelacyjny podziela przy tym ocenę Sądu Okręgowego, że poniesienie przez powódkę wydatków na pozyskanie dokumentów w postaci wykazu zmian gruntowych oraz arkusza danych ewidencyjnych było „niezbędne do celowego dochodzenia praw” w rozumieniu art. 98 § 1 k.p.c.

http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/ ... -03-09_002