Służebność, a prawo użytkowania wieczystego

Wiadomość
Autor
piotrusb
.
.
Posty: 5967
Rejestracja: 28-12-2009, 17:51

Służebność, a prawo użytkowania wieczystego

#1 Post autor: piotrusb » 07-10-2016, 12:07

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2016 r., sygn. akt III CZP 31/16.
Sąd nie jest związany żądaniem wnioskodawcy ustanowienia służebności drogi koniecznej na nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste, jeżeli uczestnik postępowania wniósł o ustanowienie tej służebności na prawie użytkowania wieczystego.
Sąd Najwyższy odpowiedział na pytanie prawne Sadu Okręgowego w Radomiu (postanowienie z dnia 19 lutego 2016 r., sygn. akt IV Ca 564/15): "Czy w przypadku żądania przez wnioskodawcę ustanowienia służebności drogi koniecznej na prawie własności nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste można ją ustanowić na prawie użytkowania wieczystego?"

Uzasadniając swoje wątpliwości Sąd pytający wskazał, że w sprawie o ustanowienie służebności drogi koniecznej postępowanie wszczynane jest na wniosek, w którym należy określić żądanie i wskazać wszystkich właścicieli nieruchomości, przez które ma przebiegać droga oraz inne osoby zainteresowane (art. 506 i 626 § 1 k.p.c.). Wnioskodawcy żądali ustanowienia służebności na prawie własności, natomiast zarówno właściciel, jak i użytkownik wieczysty żądali przyznania wynagrodzenia, przy czym takie żądanie użytkownika jest równoznaczne z wnioskiem o obciążenie służebnością prawa użytkowania wieczystego. Chociaż literalna wykładnia art. 145 k.c. przemawia za przyjęciem, że w sprawie o ustanowienie drogi koniecznej legitymowani biernie są właściciele nieruchomości, przez które ma być przeprowadzona, to zgodnie z utrwalonym stanowiskiem judykatury dopuszczalne jest ustanowienie służebności na prawie użytkowania wieczystego, z tym że w przytoczonych judykatach Sąd Najwyższy nie rozważał sytuacji, w której zarówno właściciel nieruchomości, jak i użytkownik wieczysty wyrażają zgodę na ustanowienie tej służebności.

SN stwierdził:
Podobieństwo wieczystego użytkowania i prawa własności uzasadniające stosowanie przez analogię przepisów dotyczących własności w sprawach nieunormowanych przepisami o wieczystym użytkowaniu, prawnorzeczowy względny charakter uprawnień użytkownika wieczystego w relacji do uprawnień właściciela w zakresie korzystania z nieruchomości i umieszczenie unormowania drogi koniecznej wśród przepisów dotyczących tzw. prawa sąsiedzkiego przemawiają za przyjęciem wykładni funkcjonalnej i celowościowej art. 145 i 285 k.c. i wykluczeniem, co do zasady, możliwości ustanowienia służebności drogi koniecznej na nieruchomości, jeżeli zostało ustanowione prawo użytkowania wieczystego.

Użytkowanie wieczyste jest prawem rzeczowym na rzeczy cudzej, zbliżonym konstrukcyjnie w zakresie uprawnień wieczystego użytkownika do prawa własności. Przysługuje mu bowiem uprawnienie do rozporządzania prawem wieczystego użytkowania i prawo do korzystania z rzeczy z wyłączeniem innych osób w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego (art. 233 k.c.). Prawo do korzystania z rzeczy dotyczy gruntu i jest skuteczne erga omnes, a więc dotyczy także właściciela, który nie może sobie pozostawić prawa do częściowego korzystania z nieruchomości. W stosunkach z właścicielem prawo użytkowania wieczystego ogranicza prawo własności wyłączając rozporządzenie nim w zakresie objętym prawem użytkownika wieczystego. Konsekwencją takiego ukształtowania uprawnień użytkownika wieczystego jest jego wyłączne uprawnienie w stosunkach z osobami trzecimi, wobec których zajmuje pozycję właściciela.

Służebność drogi koniecznej w modelu ustawowym obciąża nieruchomość lecz jej wykonywanie dotyczy gruntu, który w razie oddania go w wieczyste użytkowanie pozostaje w wyłącznym korzystaniu i dyspozycji użytkownika wieczystego, a w rezultacie to on a nie właściciel nieruchomości ponosi wszelkie ograniczenia w korzystaniu z gruntu. Wynagrodzenie za korzystanie ma na celu rekompensatę tych ograniczeń i brak uzasadnienia do przyznania wynagrodzenia właścicielowi, chyba że w umowie o ustanowienie użytkowania wieczystego strony uregulowały wzajemne stosunki w tym zakresie. Uprawnienia właściciela nie doznają uszczuplenia skoro z jednej strony służebność nie obciąża nieruchomości i wygasa z wygaśnięciem użytkowania wieczystego (art. 241 k.c.), a z drugiej strony nie doznaje on ograniczenia w korzystaniu z gruntu. W rezultacie przyjąć trzeba, że nie można ustanowić służebności drogi koniecznej na nieruchomości obciążonej prawem użytkowania wieczystego nawet za zgodą właściciela, chyba że odmiennie postanowiły strony umowy o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste. Wieczysty użytkownik nieruchomości jest zainteresowanym i powinien brać udział w postępowaniu o ustanowienie drogi koniecznej, także wtedy, gdy wniosek nie dotyczy jego prawa (art. 510 § 1 i 2 k.p.c.). Prawnorzeczowy charakter wieczystego użytkowania uzasadnia stosowanie w sprawach o ustanowienie drogi koniecznej do użytkownika wieczystego przez analogię art. 626 § 1 k.p.c., bo wynik postępowania ma bezpośredni wpływ na zakres wykonywania uprawnień wynikających z jego prawa. Uprawnienia procesowe użytkownika wieczystego, w tym prawo zgłoszenia wniosków, są równoważne uprawnieniom uczestnika - właściciela nieruchomości i limitowane jedynie treścią przysługującego mu prawa. Uzasadnia to dopuszczalność złożenia przez niego wniosku o obciążenie służebnością prawa wieczystego użytkowania, a w razie złożenia brak związania sądu wnioskiem o ustanowienie służebności drogi koniecznej na nieruchomości.
http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orz ... 031-16.pdf
piotrusb

Link:
BBcode:
HTML:
Schowaj odnośniki
Pokaż odnośniki do wpisu

ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post

Wróć do „Orzecznictwo Sądu Najwyższego”