Depozyt notarialny nie podlega zwrotowi przy zastrzeżeniach wobec zbywanej nieruchomości

Wiadomość
Autor
piotrusb
.
.
Posty: 5967
Rejestracja: 28-12-2009, 17:51

Depozyt notarialny nie podlega zwrotowi przy zastrzeżeniach wobec zbywanej nieruchomości

#1 Post autor: piotrusb » 08-08-2017, 10:10

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2017 r., sygn. akt I CSK 590/16.

Notariusz sporządził protokół złożenia przez powodów do depozytu notarialnego kwoty 725 000 zł. W protokole wskazano, że złożenie ma związek z dokonywaną przed tym notariuszem czynnością w postaci sprzedaży nieruchomości położonej, jak również zastrzeżono, że powodowie jako składający zlecają notariuszowi wydanie złożonej kwoty zbywcy nieruchomości po podpisaniu umowy sprzedaży. W protokole stwierdzono też, że powodowie poinformowali pełnomocnika zbywcy o warunkach złożenia kwoty do depozytu i jej wydania, na co pełnomocnik ten wyraził zgodę. Przed notariuszem została sporządzona umowa sprzedaży przedmiotowej nieruchomości. Strony ustaliły, że cena za nieruchomość w wysokości 725 000 zł zostanie zapłacona sprzedającemu w dniu 15 lipca 2013 r. lub w terminie wcześniejszym w konkretnie wskazanej dacie w pisemnym zleceniu, które powodowie złożą notariuszowi.
W dniu 26 czerwca 2013 r. pełnomocnik powodów skierował do zbywcy pismo, w którym wskazał, że nieruchomość ma wady i że wobec tego oświadcza, iż cena sprzedaży ulega obniżeniu do kwoty 100 000 zł. W dniu 5 lipca 2013 r. powodowie wezwali notariusza do zwrotu kwoty 725 000 zł złożonej u niego do depozytu notarialnego. Oświadczyli, że podnieśli roszczenia z tytułu rękojmi i rozliczą się ze zbywcą bezpośrednio. W dniu 10 lipca 2013 r. notariusz odmówił zwrotu zdeponowanej kwoty, wskazując, że złożona ją na nieodwołalnych warunkach, wobec czego musi ją wypłacić zbywcy, chyba że wyrazi on odmienne stanowisko. Sądy Okręgowy i Apelacyjny oddaliły powództwo przeciw ubezpieczycielowi noatariusza, a SN oddalił sakrgę kasacyjną stwierdzając w uzasadnieniu:
Konstrukcja uregulowanej obecnie w art. 108 p.n., a dawniej w art. 109 i art. 110 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 27 października 1933 r. - Prawo o notariacie (Dz. U. Nr 84, poz. 609 ze zm.), czynności notarialnej w postaci przyjęcia przez notariusza - w związku z dokonywaną w jego kancelarii czynnością - na przechowanie, w celu wydania ich osobie wskazanej przy złożeniu lub jej następcy prawnemu, papierów wartościowych albo pieniędzy, jest złożona. W jej ramach zasadnicze znaczenie ma wprawdzie relacja prawna między deponentem a notariuszem, jednak, w razie wskazania osoby trzeciej jako uprawnionej do odbioru depozytu, osoba ta zostaje włączona w tę relację.
Omawiana czynność notarialna jest przykładem czynności, w której stroną jest - obok deponenta - notariusz przyjmujący przedmiot depozytu. Wywołuje zatem w pierwszej kolejności skutki prawne pomiędzy deponentem a tym notariuszem (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 1937 r., II C 1488/37, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2012 r., IV CSK 341/11). W zasadzie przedmiotowa czynność stanowi postać umowy przechowania (art. 835 i nast. k.c.), jednak - stosownie do okoliczności, jej treści albo przepisów szczególnych - może być umową depozytu nieprawidłowego (art. 845 k.c.). Wobec treści art. 108 § 1 zd. drugie p.n. należy przyjąć, że chodzi o depozyt nieprawidłowy w sytuacji, w której notariusz przyjmuje na przechowanie pieniądze, skoro ma je przechowywać na specjalnym koncie bankowym.

W wypadku, gdy deponent jest jednocześnie (jedyną) osobą uprawnioną do odbioru przedmiotu depozytu, konfiguracja podmiotowa omawianej czynności nie obejmuje osoby trzeciej. Nie budzi wówczas wątpliwości uprawnienie deponenta do tego, aby w każdym czasie żądał zwrotu przedmiotu depozytu (art. 844 § 1 k.c., a w wypadku depozytu nieprawidłowego – art. 844 § 1 w związku z art. 845 zd. drugie k.c.), chociaż deponent i notariusz teoretycznie mogą w tym zakresie wprowadzić pewne ograniczenia, określone w protokole przyjęcia depozytu.

Inaczej sytuacja przedstawia się w razie, gdy w protokole przyjęcia depozytu zastrzeżono, że jego przedmiot ma być wydany osobie trzeciej (innej niż deponent) względnie że ma być wydany tej osobie przy zachowaniu pewnych warunków, a tylko w wypadku ich niespełnienia zwrócony deponentowi. W takiej sytuacji w konstrukcji omawianej czynności pojawia się dodatkowe zastrzeżenie umowne, do którego co do zasady można stosować regulację dotyczącą umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej (art. 393 k.c.). Rozwiązanie to należy uznać za typowe w sytuacji, w której przyjmowane przez notariusza do depozytu od nabywcy nieruchomości pieniądze stanowić mają cenę sprzedaży, która ma być zapłacona zbywcy na podstawie umowy sprzedaży zawieranej przed tym notariuszem. W takiej sytuacji możliwe jest zastrzeżenie w protokole przyjęcia do depozytu kwoty stanowiącej cenę sprzedaży, że notariusz ma ją wypłacić zbywcy tytułem zapłaty tej ceny.
Jeżeli notariusz przyjął przedmiot depozytu z zastrzeżeniem jego wydania - ewentualnie przy zachowaniu określonych warunków – wskazanej osobie trzeciej, wtedy nie wchodzi w rachubę odwołanie tego zastrzeżenia ani przez notariusza, ani przez deponenta, jeśli osoba ta oświadczyła notariuszowi lub deponentowi, że chce skorzystać z tego zastrzeżenia (art. 393 § 2 k.c., por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2006 r., V CSK 268/06). Warunek ten jest spełniony, gdy złożenie przedmiotu depozytu u notariusza i zastrzeżenie jego wydania osobie trzeciej następuje za zgodą tej osoby i jest wyrazem uzgodnienia pomiędzy nią a deponentem co do spełnienia świadczenia przez deponenta na rzecz tej osoby trzeciej na podstawie dokonywanej przez te podmioty czynności, z którą związane jest złożenie przedmiotu depozytu u notariusza. Osoba trzecia, godząc się na taki sposób spełnienia świadczenia przysługującego jej od deponenta, wyraża bowiem wolę skorzystania z zastrzeżenia, że przedmiot depozytu ma być jej wydany przez notariusza.
http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orz ... 0-16-1.pdf
piotrusb

Link:
BBcode:
HTML:
Schowaj odnośniki
Pokaż odnośniki do wpisu

ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post

Wróć do „Orzecznictwo Sądu Najwyższego”